Verordening langdurigheidstoeslag Wet werk en bijstand 2009

Op grond van het eveneens aangepaste artikel 8 van de Wet werk en bijstand dient de gemeenteraad bij verordening regels vast te leggen met betrekking tot het verlenen van een langdurigheidstoeslag. Hiermee is beoogd te bewerk-stelligen dat de langdurigheidstoeslag zoveel mogelijk een gemeentelijke verantwoordelijkheid wordt.

Het is aan de gemeenteraad om in ieder geval de hoogte van de langdurigheidstoeslag te bepalen, wat langdurig is en wat een laag inkomen is.

De decentralisatie wordt gerealiseerd door van de langdurigheidstoeslag een bijzondere vorm van (categoriale) bijzondere bijstand te maken. Bijzonder, omdat gemeenten in tegenstelling tot de normale (categoriale) bijzondere bijstand, gehouden zijn het gemeentelijke beleid ten aanzien van de langdurigheidstoeslag in een verordening vast te leggen. Voorts bijzonder, omdat gemeenten gehouden zijn de langdurigheidstoeslag te verstrekken indien de aanvrager aan de gestelde voorwaarden voldoet. Deze bijzondere categoriale voorziening staat in beginsel open voor iedereen met een minimum inkomen, dus ook voor werkenden die onder de oude wetgeving waren uitgesloten van een langdurigheidstoeslag.

De armoedevalproblematiek waarmee de langdurigheidstoeslag tot voor kort gepaard ging, wordt hierdoor verminderd. In de oude situatie raakten bijstandsgerechtigden met een langdurigheidstoeslag de hele langdurigheidstoeslag kwijt op het moment dat zij gingen werken. Voortaan hebben ook werkenden die geen perspectief hebben om op de arbeidsmarkt door progressie substantieel meer te gaan verdienen dan het minimumloon recht op een langdurigheidstoeslag.

Het gewijzigde artikel 36 van de Wet werk en bijstand luidt als volgt:

• 1.

  Het college verleent op aanvraag een langdurigheidstoeslag aan een persoon van 21 jaar of ouder doch jonger dan 65 jaar, die langdurig een laag inkomen en geen in aanmerking te nemen vermogen als bedoeld in artikel 34 heeft en geen uitzicht heeft op inkomensverbetering.

• 2.

  Bij de vaststelling van het inkomen, bedoeld in lid 1, wordt een eerder verstrekte langdurigheidstoeslag buiten beschouwing gelaten.

• 3.

  Een persoon kan slechts eenmaal binnen een periode van 12 maanden in aanmerking komen voor een langdurigheidstoeslag.

• 4.

  De langdurigheidstoeslag wordt verleend met ingang van de datum waarop de persoon langdurig een laag inkomen en geen in aanmerking te nemen vermogen als bedoeld in artikel 34 heeft.

• 5.

  De artikelen 12, 43, 44, 49 en 52 zijn niet van toepassing.

• 6.

  De artikelen 5, 36 en 39, zoals die luidden op 31 december 2008, blijven van toepassing op een aanvraag voor een langdurigheidstoeslag in 2009, indien:

  • a.

    die aanvraag ziet op een recht op een langdurigheidstoeslag dat in 2009 is ontstaan,

  • b.

    in 2008 een recht op een langdurigheidstoeslag is ontstaan en een aanvraag daarvoor in 2008 is ingediend, en

  • c.

    door toepassing van dit lid de hoogte van een langdurigheidstoeslag niet lager uitvalt dan zonder toepassing van dit lid het geval zou zijn. Dit lid vervalt met ingang van 1 januari 2010.

In lid 1 van het nieuwe artikel 36 wordt bepaald wanneer een langdurigheidstoeslag wordt verstrekt. Het college verleent de langdurigheidstoeslag op aanvraag. Dit sluit de mogelijkheid voor ambtshalve toekenning uit. Het kabinet geeft hierbij aan, dat het gaat om een vorm van bijzondere bijstand, waarbij geldt dat voor elk individueel geval beoordeeld moet worden of er een recht bestaat.

Er zijn echter wel mogelijkheden om de aanvraag te vereenvoudigen. Als uit de gemeentelijke administratie blijkt, dat

in de situatie van betrokkene het afgelopen jaar geen wijzigingen zijn opgetreden, kan een reeds ingevuld aanvraagformulier worden toegezonden, waarna betrokkene door het zetten van zijn handtekening de aanvraag officieel maakt.

Verder is de ondergrens voor aanvragers van de langdurigheidstoeslag van 23 jaar vervangen door 21 jaar.

De reden hiervan is, dat de refertetermijn van vijf jaar in de Wet werk en bijstand is vervallen. Gemeenten kunnen zelf bepalen wat zij onder de term “langdurig” verstaan. De ondergrens is bepaald op 21 jaar, omdat dit de leeftijd is waar- op de ouderlijke onderhoudsplicht vervalt. Hiermee blijft de langdurigheidstoeslag aansluiten op het systeem van de wet ten aanzien van personen jonger dan 21 jaar.

Lid 2 heeft geen wijziging ondergaan. Voordat invulling gegeven kan worden aan de term “laag inkomen”, zal moeten worden vastgesteld wat de hoogte van het inkomen van de aanvrager is. Dit gebeurt aan de hand van artikel 32 van de Wet werk en bijstand.

In afwijking van artikel 32 wordt tevens bepaald, dat eerder verstrekte langdurigheidstoeslag niet meetelt bij de vaststelling van dat inkomen. Dit voorkomt dat het ontvangen van langdurigheidstoeslag in de weg staat aan het nogmaals ontvangen van de langdurigheidstoeslag na 12 maanden.

In dit artikel worden definities gegeven van begrippen die in de verordening voorkomen en waarvan het van belang is dat er telkens hetzelfde onder wordt verstaan. In een aantal gevallen wordt verwezen naar definities in de wet om ervoor te zorgen dat er zoveel mogelijk aansluiting blijft bij de wetgeving die van toepassing is.

Gekozen is om de referteperiode vast te stellen op 36 maanden voorafgaand aan de peildatum. Hiermee is meteen invulling gegeven aan het begrip ‘langdurig’. Dus over de duur van de referteperiode wordt bepaald of iemand langdurig een laag inkomen heeft.

In de verordening wordt het begrip belanghebbende gebruikt. Dit begrip wordt in artikel 1:2 van de Algemene wet bestuursrecht omschreven als degene wiens belang rechtstreeks bij een besluit is betrokken.

Door de zinsnede ”geen uitzicht heeft op inkomensverbetering” wordt gewaarborgd dat bepaalde groepen met een goed arbeidsmarktperspectief niet in aanmerking komen voor de langdurigheidstoeslag.

Van studenten wordt per definitie gesteld dat zij arbeidsmarktperspectief hebben.

Om te voorkomen dat degene met een baan met een minimuminkomen, die zijn positie middels avondstudie probeert te verbeteren, niet in aanmerking zou komen, is bepalend of de studerende in de referteperiode studiefinanciering heeft genoten. Studiefinanciering is immers alleen mogelijk bij een dagstudie en bij studenten beneden een bepaalde leeftijd.

Met ingang van 1 december 2010, art. 1, lid 2 sub c:

Voor de aanspraak op langdurigheidstoeslag is onder meer van belang de hoogte van de toepasselijke bijstands-

norm. Door de invoering van de Wet investeren in jongeren en beëindiging van het overgangsrecht per 1 juli 2010 vervallen de bijstandnormen voor jongeren van 18 tot 27 jaar. Op hen is voortaan de inkomensvoorzieningsnorm

van de Wet investeren in jongeren (WIJ) van toepassing.

Het begrip bijstandsnorm in de verordening wordt om deze reden vervangen door het begrip norm, waarbij een splitsing is aangebracht tussen jongeren waarvoor de inkomensvoorzieningsnorm op grond van de WIJ geldt en

personen van 27 jaar en ouder waarvoor de bijstandsnorm van kracht blijft. Materieel leidt dit overigens tot

eenzelfde resultaat.

Onder een laag inkomen wordt verstaan een inkomen dat gemiddeld niet hoger is dan 100 % van de van toepassing zijnde bijstandsnorm. Onder de bijstandsnorm wordt verstaan de wettelijke norm inclusief de gemeentelijke toeslag of verlaging en de vakantietoeslag. Marginale overschrijdingen van deze 100 % grens dienen genegeerd te worden (zie uitspraak van de Centrale Raad van Beroep d.d. 19 aug. 2008, LJN: BE8918).

Er is bewust niet gekozen om het recht op de langdurigheidstoeslag ook toe te kennen bij een inkomen boven bijstandsniveau. Het in aanmerking laten komen van belanghebbenden met een hoger inkomen van bijvoorbeeld 110 % van de bijstandsnorm valt niet te rijmen met de wettelijke uitsluiting van belanghebbenden van 65 jaar en ouder. Zij zijn immers uitgesloten van het recht op een langdurigheidstoeslag, omdat het inkomen al voldoende hoger zou zijn dan de bijstandsnorm voor belanghebbenden jonger dan 65 jaar. Afhankelijk van de gezinssituatie bedraagt het verschil maar ongeveer 5 %. Het hanteren van een grens van 110 % zou daarom maken dat de uitsluiting van 65-plussers in dat geval strijdig is met het verbod op leeftijdsdiscriminatie, zoals dat is vastgelegd in artikel 26 van het Internationaal Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten.

In dit lid wordt een regeling getroffen overeenkomstig artikel 24 WWB voor situaties waarin bij gehuwden één van beide partners is uitgesloten van het recht op langdurigheidstoeslag op grond van artikel 11 of artikel 13, lid 1 WWB. De wet voorziet immers niet in een afwijzingsgrond voor de rechthebbende echtgenoot, terwijl daarentegen het toekennen van het bedrag voor gehuwden in dergelijke situaties ook niet opportuun is.

Met nadruk wordt erop gewezen, dat het hier betreft een uitsluitingsgrond als bedoeld in artikel 11 of artikel 13, lid 1 WWB. Indien één van beide gehuwden niet in aanmerking komt voor het recht op langdurigheidstoeslag wegens het niet voldoen aan de voorwaarden als genoemd in artikel 36 van de wet of deze verordening, hebben beide partners geen recht op langdurigheidstoeslag. Het recht op langdurigheidstoeslag komt gehuwden immers gezamenlijk toe.

Zij moeten daarom ook allebei, zowel afzonderlijk als gezamenlijk aan de voorwaarden voldoen.