Verordening burgerinitiatief Gemeente Wijdemeren

Artikel 1

Gekozen is voor een korte definiëring van begrippen. De Verordening burgerinitiatief Gemeente Wijdemeren biedt het formele kader om initiatieven van burgers op de raadsagenda te krijgen. In de volksmond zal echter worden gesproken van het burgerinitiatief. Daarom is het goed in de definitie de kernelementen weer te geven. Het element “gemotiveerd schriftelijk voorstel” is van procedurele aard zodat een goede behandeling in de raad kan worden gegarandeerd. Dit wordt uitgewerkt in artikel 5. Het element “initiatiefnemer” wordt onder e. gedefinieerd. Door de initiatiefnemer te koppelen aan de kiesgerechtigde voor de leden van de raad (artikel B3 van de Kieswet ) ontstaat een directe koppeling tussen kiezer en gekozene die recht doet aan het lokaal democratische karakter van het burgerinitiatief. Om twee redenen is gekozen voor “burgemeester” en niet “voorzitter van de raad”. Met het gebruik van “burgemeester” wordt aangesloten bij artikel 9 Gemeentewet. Ook zijn burgers beter bekend met de term “burgemeester” boven de term “voorzitter van de raad”.

Artikel 2

Van een geldig verzoek is sprake als (a) het verzoek door ten minste 50 initiatiefnemers wordt ingediend, (b) het onderwerp van het burgerinitiatiefvoorstel niet in artikel 4 is uitgezonderd, (c) aan de in artikel 5 gestelde procedurele voorwaarden wordt voldaan, en (d) op de juiste wijze is ondertekend.

Het burgerinitiatief maakt een inbreuk op het uitgangspunt dat de raad zijn eigen agenda opstelt. Daarom is deze inbreuk alleen gerechtvaardigd als het burgerinitiatiefvoorstel ook daadwerkelijk door een bepaald gedeelte van de kiesgerechtigde bevolking wordt gedragen. Het is uit praktische overwegingen zoals uniformiteit, overzichtelijkheid en duidelijkheid raadzaam indiening van een burgerinitiatiefvoorstel plaats te laten vinden door middel van een standaardformulier voor burgerinitiatieven. Om fraude met namen te voorkomen kan naar personalia gevraagd worden als adressen en geboortedata. Met name dat laatste gegeven kan niet aan openbare bronnen als telefoonboeken worden ontleend. Op grond van deze gegevens kan de gemeente onderzoeken of het verzoek de steun van voldoende daartoe gerechtigde personen heeft.

Artikel 3

Het presidium bereidt de agenda van de raad voor. Wordt het burgerinitiatief geplaatst op de raadsagenda, dan zal de raad zich in ieder geval moeten uitspreken over het burgerinitiatief.

Wordt het verzoek tot plaatsing van het burgerinitiatief door de burgemeester afgewezen, dan is er sprake van een besluit in de zin van de Algemene wet bestuursrecht waartegen bezwaar en beroep op de rechter openstaan. Besluit het presidium het burgerinitiatief te agenderen, dan is er sprake van een voorbereidingsbeslissing welke niet vatbaar is voor bezwaar of beroep (artikel 6:3 Awb). Afhankelijk van de inhoud van de beslissing op het burgerinitiatief door de raad zelf, zal er sprake zijn van een besluit in de zin van de Algemene wet bestuursrecht dat vatbaar is voor bezwaar en beroep. Zo zal bijvoorbeeld bezwaar en beroep openstaan indien de raad naar aanleiding van het burgerinitiatief besluit een subsidie toe te kennen voor een bepaald project. Een ander voorbeeld is het besluit om een verordening op bepaalde punten aan te passen. Tegen een dergelijk besluit staan geen bezwaar en beroep bij de rechter open (artikel 8:2 Awb).

Artikel 4

De beperkingen die dit artikel stelt aan de inhoud van een burgerinitiatief vloeien vooral voort uit doelmatigheidsoverwegingen. Het is bijvoorbeeld weinig efficiënt om de raad te belasten met de beraadslaging over een onderwerp waarover de raad uiteindelijk geen beslissende bevoegdheid heeft. Een ander argument voor deze uitzondering is, dat de afstand tussen burger en bestuur alleen maar zou worden vergroot als de burger na het doorlopen van de burgerinitiatiefprocedure te horen krijgt dat de raad niets met het burgerinitiatief kan doen, omdat hij er niet over gaat.

Hoofdstuk XIII van de Gemeentewet richt zich op het stimuleren van een goed financieel beheer. Dit door in strikte bepalingen het vaststellen van de begroting, de jaarrekening en de goedkeuring van de begroting vast te leggen. Hier worden onder andere eisen aan de te nemen besluiten gesteld en termijnen waarbinnen een en ander moet plaatsvinden neergelegd. Het is niet de bedoeling dat een burgerinitiatief deze (wettelijke) procedures doorkruist.

Op grond van artikel 132 lid 6 Grondwet is het de formele wetgever die bepaalt welke belastingen door het gemeente bestuur kan worden geheven. Derhalve kunnen gemeentelijke belastingen geen onderwerp zijn van het burgerinitiatief.

De geldelijke voorzieningen voor ambtsdragers, gewezen ambtsdragers dan wel hun nagelaten betrekkingen of hun rechthebbenden, de benoemingen en het functioneren van personen zijn uitgesloten van het burgerinitiatief. Het burgerinitiatief kan de belangen van betrokken personen in deze gevallen al dan niet in de uitoefening van hun ambt of functie schaden.

Ten slotte is het niet de bedoeling dat zaken die al in de raad aan de orde zijn geweest opnieuw onderwerp van bespreking worden als gevolg van een burgerinitiatief. Dit zou de besluitvorming in de raad te zeer kunnen frustreren.

Artikel 5

Ingevolge van artikel 170 lid 1 sub c ziet de burgemeester toe op de kwaliteit van procedures op het vlak van burgerparticipatie. Door het burgerinitiatief te laten indienen bij de burgemeester is de burgemeester van meet af aan verantwoordelijk voor de procedure. De burgemeester is derhalve degene die toetst of de initiatiefnemer een geldig verzoek heeft ingediend dat voldoet aan de voorwaarden van artikel 4 en 5. Bijkomend voordeel is dat de burgemeester in Wijdemeren voorzitter van het presidium is, zodat ook over de agendering geen onduidelijkheid kan ontstaan. Het is uit praktische overwegingen zoals uniformiteit, overzichtelijkheid en duidelijkheid raadzaam indiening van een burgerinitiatief plaats te laten vinden door middel van een standaardformulier voor burgerinitiatieven.

Artikel 6

De burger moet erop kunnen vertrouwen dat het presidium zijn voorstel zo spoedig mogelijk toetst aan de vereisten en een besluit neemt over de behandeling. Hierin voorziet het eerste lid. Het gaat erom een termijn te kiezen die niet te lang is, maar ook niet zo kort dat ze onvoldoende is om het burgerinitiatief te kunnen controleren.

In principe zal een burgerinitiatief direct in de raad behandeld dienen te worden. In een enkele geval kan het zo zijn dat de raad voorafgaand aan zijn besluitvorming advies van een raadcommissie wenst in te winnen. Dit artikel biedt daartoe de mogelijkheid.

Verzoeken waarover de raad niet bevoegd is, zal de burgemeester doorzenden naar het bevoegde bestuursorgaan. In veel gevallen zal dit het college zijn. Toch is gekozen voor de ruimere term “bestuursorgaan” zodat ook naar provincie of Plassenschap kan worden doorverwezen.

Met het vierde tot en met zevende lid worden vooral waarborgen gecreëerd voor transparantie bij de afhandeling van een burgerinitiatiefvoorstel door de raad. Op grond van het zevende lid wordt de verzoeker altijd schriftelijk meegedeeld wat er met het ingediende voorstel gebeurt. Dat kan dus een mededeling zijn dat het verzoek wordt afgewezen of een inhoudelijk besluit zijn.

Artikel 7

De raad kiest er voor om in een regeling over het burgerinitiatief de burgemeester te verplichten om jaarlijks een verslag over het burgerinitiatief uit te brengen. Hierbij valt te denken aan getalsmatige gegevens (aantal ingediende, aantal toegewezen en aantal afgewezen burgerinitiatieven), alsmede aan een beknopt overzicht van de inhoud van de burgerinitiatieven, de besluiten van de raad op de burgerinitiatieven en de motivering op grond waarvan de raad tot deze besluiten is gekomen. De raad geeft de burgemeester mee dat een dergelijk verslag eventueel in het burgerjaarverslag kan worden opgenomen.

Artikel 8

Het is gebruikelijk dat verordeningen in Wijdemeren zes weken na bekendmaking in werking treden.