Reglement van orde voor de vergaderingen en andere werkzaamheden van de gemeenteraad van Nuth

Hoofdstuk 1

Artikel 1 Begripsomschrijvingen

Onder ‘aanhangig’ als bedoeld onder e wordt verstaan aan de orde/in behandeling zijnd. De omschrijving van de termen amendement en initiatiefvoorstel luiden hetzelfde als in de artikelen 147a en 147b van de Gemeentewet.

Met invoering van de RTG is er een duidelijke splitsing aangebracht in het besluitvormingsproces, te weten: beeldvorming en meningvorming/besluitvorming. Bij de stemming kan een raadslid wel een stemverklaring afgeven. Vaststellen van de notulen en het accorderen van de door het Presidium aangegeven wijze van afhandeling van de ingekomen stukken vindt plaats in de raadsvergadering.

Artikel 2 De voorzitter

De burgemeester is voorzitter van de raad. Artikel 125, derde lid, van de Grondwet en artikel 9 van de Gemeentewet schrijven dit dwingend voor. In het gewijzigde artikel 77, eerste lid, is bepaald dat het oudste raadslid in anciënniteit het raadsvoorzitterschap waarneemt bij verhindering of ontstentenis van de burgemeester. Als twee raadsleden even lang zitting hebben, is de oudst in jaren degene die het raadsvoorzitterschap waarneemt. Daarnaast heeft de raad altijd de mogelijkheid zelf te kiezen voor een andere waarnemer. Overigens geldt ditzelfde regime in het geval dat alle wethouders afwezig zijn voor de waarneming van het ambt van de burgemeester. Voor de inwerkingtreding van de Wet dualisering gemeentebestuur nam een wethouder de taken van de burgemeester als voorzitter van de raad waar.

De burgemeester heeft het recht op grond van artikel 21 van de Gemeentewet in de vergadering aan de beraadslaging deel te nemen. Als voorzitter zorgt hij onder andere voor de handhaving van de orde in de vergadering.

Artikel 3 De griffier

De Gemeentewet eist dat de raad de vervanging van de griffier regelt (artikel 107d, eerste lid). In het tweede lid is daarover een bepaling opgenomen. In verband met artikel 22 Gemeentewet (verschoningsrecht) is in het derde lid een bepaling opgenomen met betrekking tot het deelnemen van de griffier aan de beraadslaging. Rechtspositionele bepalingen omtrent de beëdiging, woonplaats etcetera zijn niet in dit reglement opgenomen, aangezien dat beter geregeld kan worden in de ambtsinstructie voor de griffier, die de raad vaststelt.

Artikel 4 De secretaris

De secretaris houdt zich voornamelijk bezig met de ondersteuning van het college en het leiden van de ambtelijke organisatie. In het kader van die twee taken kan het tevens wenselijk zijn dat de secretaris deelneemt aan de beraadslagingen van de raad. De secretaris wordt echter benoemd en ontslagen door het college. Dit houdt in dat de raad de secretaris niet kan dwingen om in de raad aanwezig te zijn. De raad zal het college moeten verzoeken of het college de secretaris opdraagt in de vergadering aanwezig te zijn om aan de beraadslagingen deel te nemen.

Op deze wijze kan de raad onder meer een beroep doen op kennis en informatie, die de secretaris bezit of kan de secretaris bijvoorbeeld deelnemen aan een discussie over het functioneren van de gemeentelijke organisatie.

Artikel 5 Het presidium

Uit een screening van modelreglementen van diverse gemeenten is gebleken dat verreweg de meeste gemeenten de term ‘seniorenconvent’ hebben vervangen door de term ‘presidium’.Het modelreglement is in 2006 conform de praktijk aangepast hetgeen inhoudt dat de term ‘seniorenconvent’ is vervangen door ‘presidium’. Uiteraard staat het gemeenten vrij te kiezen uit één van deze twee benamingen. Het presidium heeft in het modelreglement voornamelijk een procedurele rol (vaststellen voorlopige agenda, uitnodigen externen, wijzigen vergadermomenten e.d.). Diverse gemeenten hebben dit takenpakket uitgebreid met meer inhoudelijke taken. De VNG is van mening dat het presidium voor wat betreft de inhoudelijke aspecten van het raadswerk een ondergeschikte rol dient te vervullen omdat anders het gevaar bestaat dat er binnen de raad een nieuw bestuursorgaan wordt gecreëerd, hetgeen in strijd is met de Grondwet, die het primaat immers expliciet bij de raad legt (artikel 125 lid 1 Grondwet).

Uit praktisch oogpunt zou men er echter voor kunnen kiezen de regie van enkele intern/organisatorische kwesties bij het presidium neer te leggen. In artikel 5 is als aanvullende taak opgenomen dat het presidium aanbevelingen doet aan de raad inzake de organisatie van de werkzaamheden van de raad en zijn commissies. Hieronder vallen taken als: het initiëren van een aanpassing van het reglement van orde, het instrueren van de griffier en aanbevelingen doen aan de raad ter bevordering van het dualiseringsproces.

Aangezien voorgesteld wordt het presidium ook een rol te geven bij de regie van enkele intern/organisatorische kwesties alsook in verband met het goed kunnen functioneren als advi-seur/beslisser omtrent de procedurele aspecten betreffende RTG's en raadsvergaderingen is het niet wenselijk dat het presidium in het openbaar vergadert. Dit wil niet perse zeggen dat de stukken die het presidium ontvangt vertrouwelijk zijn. In de regel is het uitgangspunt dat de stukken pas voor overige raadsleden en fractieleden beschikbaar komen als behandeling in het presidium heeft plaatsgevonden en het presidium heeft aangegeven dat de stukken verspreid kunnen worden. Echter bij de uitnodiging voor de vergadering kan het presidium expliciet worden gevraagd om vooraf terug te koppelen binnen de fractie. Dit betekent dat gewoon openlijk met raadsleden en/of fractieleden geklankbord kan worden. Doch dat wil niet zeggen dat deze stukken ook al geschikt zijn voor openbaarheid. Het is aan de raads- en fractieleden hier prudent mee om te gaan (ook in relatie tot hetgeen in de gedragscode integriteit is opgemerkt omtrent het beschikbaar krijgen van informatie).

Als het gewenst is dat stukken die voorliggen of informatie die besproken wordt de status van vertrouwelijkheid krijgen dan dient dat expliciet in de vergadering van het presidium besloten te worden.

Het is van belang dat in het presidium elke partij een stem heeft die even zwaar weegt. Op deze wijze wordt de positie van minderheidsfracties in een dualistisch stelsel versterkt. Tevens kan dit de betrokkenheid van alle fracties bij de raadsvergaderingen vergroten. Het instellen van een presidium is overigens niet verplicht, maar verdient wel aanbeveling, aangezien het een waardevolle bijdrage kan leveren aan de dualisering van verhoudingen tussen raad en college.

De griffier is bij elke vergadering van het presidium aanwezig, omdat de griffier voor de ondersteuning van de raad zorgt. Hij moet weten hoe de agenda eruit komt te zien en welke punten besproken gaan worden. Hij draagt er zorg voor dat over deze agenda terugkoppeling plaats vindt naar de voorzitters van de RTG. De aanwezigheid van de secretaris kan gewenst zijn, omdat de secretaris aandacht moet kunnen vragen voor of een toelichting kan geven op onderwerpen die worden voorbereid door de ambtelijke organisatie. Uiteraard is het aan de raad om te bepalen of het opnemen van een lid dat de aanwezigheid van de secretaris in het presidium mogelijk maakt, wenselijk wordt geacht in gedualiseerde verhoudingen.

Hoofdstuk 2 Toelating van nieuwe leden; fracties

Artikel 6 Fracties

In een aantal gevallen blijkt behoefte te bestaan aan een regeling van wat onder een fractie moet worden verstaan. De Gemeentewet kent een dergelijk begrip niet maar gaat onder andere in artikel 33, tweede lid, wel uit van het bestaan van in de raad vertegenwoordigde groeperingen (recht op fractie-ondersteuning). In veel gemeenten bestaan regelingen ten aanzien van vergoedingen aan fracties, faciliteiten voor fracties, fractie-assistentie, etc. In deze nadere regelingen kan worden aangesloten bij het in dit reglement opgenomen fractiebegrip.

Bij de aanvang van de eerste zitting van de nieuwe raad na de verkiezingen, worden de leden die op dezelfde lijst hebben gestaan, als één fractie beschouwd. De fractie gebruikt in de vergadering van de raad de aanduiding die zij boven de kandidatenlijst hadden staan. Op deze wijze is de relatie tussen de fractie in de raad en de fractie op de kandidatenlijst voor de burger duidelijk. Het kan echter voorkomen dat een fractie geen aanduiding boven de kandidatenlijst heeft staan. In een dergelijk geval deelt de fractie in de eerste vergadering de aanduiding mee.

In de loop van een zittingsperiode kan het voorkomen dat leden de raad verlaten. Het beëindigen van de zitting in de raad kan verschillende oorzaken hebben. Raadsleden kunnen ongeneeslijk ziek zijn, een conflict met hun fractie hebben, te weinig tijd hebben voor het raadswerk en zo zijn er nog vele redenen denkbaar. In een dergelijk geval vindt er een verandering in de samenstelling van de fractie plaats. Als dit het geval is, deelt de fractie dit aan de voorzitter mede. Het is ook mogelijk dat een raadslid zijn lidmaatschap niet opzegt maar uit een fractie stapt. Hij kan als zelfstandige fractie verdergaan of zich aansluiten bij een bestaande fractie. Uitgangspunt van ons kiesstelsel is dat volksvertegenwoordigers op persoonlijke titel worden verkozen (een kandidaat wordt door de voorzitter van het stembureau benoemd). De Kieswet gaat niet uit van politieke partijen, een zetel ‘hoort’ dan ook niet bij een partij maar is verbonden aan de volksvertegenwoordiger die daardoor ook de mogelijkheid heeft om tussentijds van fractie te veranderen of zelfstandig verder te gaan. Ook kan een fractie besluiten om haar naam te veranderen. Dit staat de fractie vrij om te doen. Op grond van deze bepalingen heeft de raad geen zeggenschap over wijzigingen in de samenstelling, fusies en splitsingen van fracties en de naamvoering. De raad kan hier dus geen besluit over nemen. Een mededeling aan de voorzitter van de raad is voldoende. De raad is gehouden met ingang van de eerstvolgende vergadering nadat hiervan mededeling is gedaan rekening te houden met de nieuwe situatie.

Gevolg van fractieafsplitsing en ontstaan nieuwe fractie is ook dat de nieuwe fractie leden dient voor te dragen voor commissies, lid wordt, als fractievoorzitter van het presidium, fractieondersteuning etc.

Artikel 7 Onderzoek geloofsbrieven; beëdiging; benoeming wethouders

Met de geloofsbrief geeft de voorzitter van het centraal stembureau aan de benoemde kennis van zijn benoeming (artikel V1 Kieswet). Voor dit benoemingsbesluit is bij ministeriële regeling een model vastgesteld. De benoemde geeft schriftelijk aan of hij de benoeming aanneemt (artikel V2 Kieswet). Tegelijk met de mededeling dat hij zijn benoeming aanneemt worden aan de raad stukken overlegd waaruit blijkt dat de benoemde voldoet aan de eisen om als lid van de raad toegelaten te worden. Dit omvat de volgende stukken: een ondertekende verklaring met de openbare betrekkingen die hij bekleedt, een uittrekstel uit de GBA met zijn woonplaats, geboorteplaats en –datum, en (indien niet-Nederlander) stukken waaruit blijkt dat hij voldoet aan de vereisten van artikel 10, lid 2 Gemeentewet (artikel V3 Kieswet). Het onderzoek van de geloofsbrieven moet in een openbare vergadering gebeuren. Bij het onderzoek zal ook de gedragscode (artikel 15, derde lid Gemeentewet) betrokken worden. In deze code zijn onder meer bepalingen opgenomen over al dan niet toegestane nevenfuncties. De commissie welke de geloofsbrieven onderzoek brengt verslag uit. Dit kan zowel mondeling als schriftelijk.

De formulering van het eerste lid benadrukt dat de raad en niet de voorzitter een commissie instelt, die het zogenaamde geloofsbrievenonderzoek verricht nadat de voorzitter van het centraal stembureau nieuwe leden heeft benoemd. Het onderzoek van het proces verbaal (onderzoek naar het verloop van de verkiezing of de vaststelling van de uitslag) gebeurt alleen in de eerste samenkomst van de nieuwe raad na verkiezingen. Het onderzoek van de geloofsbrief strekt zich niet uit tot de geldigheid van de kandidatenlijsten en van de lijstverbindingen.

Ingevolge artikel V4 van de Kieswet beslist de raad over de toelating van zijn leden. Daarbij is er een verschil in de procedure bij de samenstelling van een nieuwe raad of bij de vervulling van een tussentijdse vacature. Na een raadsverkiezing kunnen de raadsleden op de eerste vergadering van de raad in nieuwe samenstelling de eed of verklaring en belofte afleggen. De voorzitter zal hen hiervoor oproepen. Bij tussentijdse vacaturevervulling kan de eed of verklaring en belofte aansluitend aan de beslissing van de raad over de toelating van het betrokken raadslid plaatsvinden. De tekst van de eed of verklaring en belofte die een raadslid bij het aanvaarden van het raadslidmaatschap moet afleggen, is in artikel 14 van de Gemeentewet vastgelegd.

De mogelijkheid van beroep bij de Raad van State tegen de beslissing tot toelating als lid van de raad is vervallen door inwerkingtreding van de Wet dualisering gemeentebestuur in 2002.

Een raadslid dat benoemd wordt tot wethouder mag raadslid blijven totdat de geloofsbrieven van zijn opvolger zijn goedgekeurd (artikel 36b, lid 2 Gemeentewet).

Een raadslid, beoogd wethouder, mag meestemmen over zijn eigen benoeming.

De VNG heeft na correspondentie met diverse gemeenten daarover aangegeven dat het ministerie in overleg met de VNG, de tekst van artikel 28 lid 3 van de gemeentewet zal aanpassen.

Daarin wordt nu nog gesproken over een voordracht. Volgens berichtgeving van het ministerie is er bij stemmingen over wethouders geen sprake van een voordracht. Deze onduidelijkheid zal worden weggenomen via de wetswijziging.

Artikel 8 Benoemingsprocedure wethouders

Op dit moment bestaat er een lacune in wet- en regelgeving ten aanzien van de screening van kandidaat-wethouders. Er is niets geregeld ten aanzien van de benoembaarheid van wethouders van buiten de raad. Ten aanzien van wethouders voortkomend uit de raad geldt dat deze als kandidaat-raadslid in een geloofsbrieven procedure zijn gescreend.

Huidige regeling screening kandidaat-wethouders voortkomend uit de raad

De screening van kandidaat-wethouders voortkomend uit de gemeenteraad is geregeld in het Reglement van Orde op de raadsvergadering en andere werkzaamheden van de gemeenteraad van Nuth (RvO). Ingevolge artikel 4 van het RvO onderzoekt een commissie bij elke benoeming van nieuwe leden van de gemeenteraad de geloofsbrieven, de daarop betrekking hebbende stukken van de kandidaat-raadsleden en de processen-verbaal van het stembureau. Kandidaat-wethouders die voortkomen uit de gemeenteraad zijn dus op deze wijze gescreend.

Huidige regeling screening kandidaat-wethouders van buiten de raad

Sinds de invoering van het dualisme hoeven wethouders niet uit de raad voort te komen. Ten aanzien van de screening van kandidaat-wethouders die van buiten de gemeenteraad komen is zowel in de wet als in het RvO niets geregeld. Op nationaal niveau, in artikel 35 lid 1 van de Gemeentewet is geregeld dat de gemeenteraad de wethouders benoemt. De wijze waarop de raad tot deze benoemingen komt is in de Gemeentewet in het midden gelaten. Wel zijn er een aantal vereisten in de Gemeentewet opgenomen waaraan wethouders dienen te voldoen:

• -

  de vereisten voor het lidmaatschap van de raad die gaan over ingezetenschap, leeftijdsgrens en het niet uitgesloten zijn van kiesrecht gelden tevens voor de wethouders (artikel 36a en 10 Gemeentewet);

• -

  het niet vervullen van nevenfuncties waarvan de uitoefening ongewenst is met het oog op een goede vervulling van het wethouderschap (artikel 41b Gemeentewet);

• -

  het niet verrichten van verboden handelingen (artikel 41c lid 1 en artikel 15 lid 1 en 2 van de Gemeentewet).

Het feit dat er in de landelijke wetgeving, noch in het Reglement van Orde iets geregeld was ten aanzien van de benoeming van wethouders is een lacune, omdat wethouders als dagelijks bestuurder in collegeverband deelnemen aan besluitvorming binnen dit bestuursorgaan. Uit dien hoofde hebben wethouders vrije en ongeclausuleerde toegang tot gemeentelijke en justitiële informatie. Ook de functie van loco-burgemeester brengt specifieke bevoegdheden met zich mee. Een wethouder verkeert m.a.w. in een geheel andere situatie dan raadsleden. Een gedegen benoemingsprocedure voor kandidaat-wethouders is dan ook noodzakelijk. Het is van belang dat hierbij geen onderscheid gemaakt dient te worden tussen kandidaat-wethouders voortkomend uit de raad en kandidaat-wethouders die van buiten de raad komen.

Brief Minister Remkes van 16 maart 2006

In zijn brief van 16 maart 2006 geeft Minister Remkes aan dat het belangrijk is dat er bij de benoeming van wethouders op een volledige en zorgvuldige wijze wordt beoordeeld of de benoeming aan alle (wettelijke) vereisten voldoet. Hij benadrukt dat daarbij geen onderscheid gemaakt mag worden tussen kandidaat-wethouders die reeds als raadslid zijn gekozen en benoemd en kandidaat-wethouders die van buiten de raad komen.

Werkwijze gemeente ’s-Hertogenbosch

In zijn brief van 16 maart 2006 verwijst Minister Remkes naar de werkwijze die gemeente ’s-Hertogenbosch hanteert bij de benoeming van wethouders.

De gemeenteraad van ’s-Hertogenbosch heeft in zijn Reglement van Orde een artikel opgenomen dat het mogelijk maakt om vanuit de gemeenteraad een ad hoc commissie te benoemen die de benoembaarheid van wethouders onderzoekt. De kandidaat-wethouder overlegt alle documenten en informatie die nodig zijn voor de toetsing aan de commissie, en wordt in de gelegenheid gesteld deze toe te lichten. Op basis van de beoordeelde informatie formuleert de commissie vervolgens een schriftelijk beargumenteerd advies aan de raad ten aanzien van de benoembaarheid van de voorgedragen wethouders.

Gewenst beleid

Gelet op de specifieke bevoegdheden en ongeclausuleerde toegang tot gemeentelijke en justitiële informatie waarover wethouders beschikken, verdient het aanbeveling om een procedure voor de benoeming van wethouders in te stellen in de lijn van het door de gemeente ’s-Hertogenbosch gehanteerde model.

Van belang is daarbij dat geen onderscheid wordt gemaakt tussen kandidaat-wethouders die reeds als raadslid zijn gekozen en benoemd en kandidaat-wethouders die van buiten de raad komen.

Daarbij moet een onderscheid gemaakt worden tussen het onderzoek van de geloofsbrieven zoals dat ook voor gemeenteraadsleden van toepassing is en een integriteitsonderzoek (risico-analyse). Het ligt voor de hand dat de burgemeester, bij wet aangewezen als aanjager én bewaker van de bestuurlijke integriteit, voor het integriteitsonderzoek verantwoording neemt. Hij laat zich daarvoor in de uitvoering van de risico-analyse bijstaan door het Veiligheidsbestuur en een extern deskundig bureau. Daarmee wordt voorkomen dat het onderzoek naar de integriteit van bestuurders verstrengeld zou kunnen raken in een partijpolitieke discussie.

De burgemeester bepaalt dan ook de inhoud en werkwijze van het integriteitsonderzoek.

Toelichting artikel

In lid 1 wordt gesproken van de kandidaat-wethouders; dit impliceert aldus dat voor zowel wethouders van binnen als van buiten de raad dezelfde procedure zal worden gevolgd. Dit geldt ook voor wethouders die reeds eerder de functie van wethouder hebben vervuld.

In lid 1, noch in lid 5 wordt gesproken over termijnen waarbinnen de commissie wordt ingesteld; er wordt vanuit gegaan dat de raadsvoorzitter de ad hoc commissie “Geloofsbrieven wethouders” zo snel mogelijk na het bekend worden van de kandidaat wethouders instelt. De commissie wordt gevraagd in de raadsvergadering te rapporteren en adviseren waarin de raad tot benoeming onder voorwaarde besluit.

Het wordt aanbevelingswaardig geacht om het voorbeeld van de gemeente Maastricht qua handelwijze te volgen. Voor de raadsvergadering waarin de wethouders benoemd gaan worden, dient de griffier de beschikking te krijgen over de bescheiden zoals nodig voor de toetsing zoals genoemd in lid 4 van artikel 8.

Bij aanvang van de vergadering worden de kandidaat wethouders officieel bekend gemaakt waarna de voorzitter de ad hoc-commissie instelt. Vervolgens wordt de vergadering geschorst en toetst de ad hoc-commissie met ondersteuning van de griffier- in een besloten overleg- de bescheiden (geloofsbrieven) aan het bepaalde in lid 4. Zonodig kan de kandidaat wethouder om toelichting gevraagd worden. Als de ad hoc-commissie haar werk heeft verricht wordt dit in een beargumenteerd advies aan de raad neergelegd. (zie lid 7). De voorzitter kan vervolgens de vergadering weer heropenen waarna, bij een positief oordeel over de kandidaten, tot stemming kan worden overgegaan.

In lid 2 wordt voorgesteld de commissie “Geloofsbrieven wethouders” uit vier leden te laten bestaan zodat er twee commissieleden van de coalitie en twee van de oppositie zitting kunnen hebben. Een brede commissie van vier heeft de voorkeur aangezien het belang en impact van het onderzoek groot is.

Er wordt verwacht dat de commissie “Geloofsbrieven wethouders” uit zijn eigen midden een voorzitter kiest die als woordvoerder (in de raad) optreedt en dat de griffier de ondersteuning van de ad hoc commissie verzorgt.

Lid 3, de kandidaat wethouder dient de vereiste informatie aan de ad hoc commissie te overleggen die nodig is om de in artikel 4 bedoelde toetsing te kunnen uitvoeren (zoals hierboven in de toelichting al is aangegeven heeft de griffier deze informatie al voor de vergadering ontvangen). Deze informatie komt in elk geval voort uit de toetsing op de voorwaarden (zie lid 4) die de Gemeentewet aan het wethouderschap stelt. In concreto moet hierbij onder meer gedacht worden aan een lijst met nevenfuncties en al het overige dat de kandidaat wethouder noodzakelijk acht. De kandidaat wethouder wordt geacht alle door hem/haar in dit verband relevante overige informatie eigener beweging eveneens aan de commissie “Geloofsbrieven wethouders” te verstrekken. De kandidaat is zelf verantwoordelijk voor de juistheid en volledigheid van de verstrekte informatie. De commissie “Geloofsbrieven wethouders” kan ook nog mondeling informatie aan de kandidaat vragen en die betrekken bij de toetsing.

Lid 7, in het verlengde van dit lid wordt hier nog opgemerkt dat de ad hoc commissie “Geloofsbrieven wethouders” wordt opgeheven nadat de commissie haar voorstel aan de raad heeft uitgebracht en/of de wethouders voorwaardelijk zijn benoemd.

Lid 7, betreft tevens het advies dat de commissie aan de raad uitbrengt. De overwegingen en de daarop gebaseerde conclusies dienen navolgbaar, transparant te worden weergegeven, als basis voor de openbare beoordeling en besluitvorming door de raad. Waarbij ook wordt ingegaan op eventuele niet-unanimiteit in de commissie.

Hoofdstuk 3 Vergaderingen   Paragraaf 1 Tijd van vergaderen; voorbereidingen

Artikel 9  Tijd en plaats van vergaderen

Ingevolge artikel 17 van de Gemeentewet vergadert de raad zo vaak hij daartoe heeft besloten en voorts indien de burgemeester het nodig oordeelt of indien ten minste een vijfde van het aantal leden van de raad schriftelijk met opgave van redenen daarom vraagt. Het tweede lid brengt tot uitdrukking dat de voorzitter in het bepalen van een andere dag en ander aanvangsuur zoveel mogelijk overleg pleegt in het presidium. Op deze wijze houdt het presidium ook bij vergaderingen, die niet op het gebruikelijke tijdstip plaatsvinden, invloed op de datum, het tijdstip en de plaats van de vergadering. Het wijzigen van het aanvangsuur is van gemeenschappelijk belang, omdat het merendeel van de raadsleden het raadslidmaatschap combineert met een andere (on)betaalde functie.

Vanwege het belang van de begroting en de uitzonderlijke situatie van de behandeling van de begroting door de raad is dit in lid 3 apart geregeld.

Artikel 10 Oproep

In artikel 19, eerste lid van de Gemeentewet is bepaald dat de burgemeester de leden van de raad schriftelijk uitnodigt voor de vergadering.

Het eerste lid bepaalt dat de voorzitter ten minste zeven dagen vóór een vergadering de leden een brief (de schriftelijke oproep) stuurt, waarin de vergadering wordt aangekondigd. De brief vermeldt de dag, tijdstip en plaats van de vergadering. Het tweede lid stelt verplicht dat de voorlopige agenda en de daarbij behorende stukken, met uitzondering van de in artikel 25, eerste en tweede lid, van de Gemeentewet bedoelde stukken, tegelijkertijd met de oproep aan de leden worden verzonden. De in artikel 25, eerste en tweede lid, bedoelde stukken zijn stukken ten aanzien waarvan geheimhouding is opgelegd. Hier wordt melding van gemaakt op de stukken. Uiteraard is het mogelijk, indien de raad dit wenst de stukken en oproep niet per post maar per e-mail te versturen.

Artikel 11 Agenda

Het versturen van de agenda en stukken is geregeld in artikel 10. Dit is echter een voorlopige agenda. In de dagelijkse praktijk van de gemeente zal het veelal mogelijk zijn om aan de hand van de conclusies van de RTG’s (zie hoofdstuk 9) de raadsagenda’s te destilleren, doch de “waan van de dag” kan reden zijn de agenda bij te stellen. In een dergelijke situatie kan de voorzitter na het verzenden van de schriftelijke oproep zo nodig een aanvullende agenda en stukken rondsturen. Dit kan echter niet tot op het laatste moment, maar tot uiterlijk twee dagen voor de aanvang van de vergadering. Het tweede lid heeft tot doel om de raad een actievere rol te geven in de opstelling van de raadsagenda. Individuele raadsleden kunnen via hun fractievoorzitter in het presidium onderwerpen voor de agenda voordragen. Zij kunnen echter ook bij aanvang van de raadsvergadering een voorstel doen om onderwerpen aan de agenda toe te voegen of van de agenda af te voeren. Daarmee kan het individuele raadslid in ieder geval op twee momenten invloed uitoefenen op de vaststelling van de agenda.

Het derde lid vloeit voort uit de verplichting van het college om de raad van voldoende informatie te voorzien. Als de raad niet voldoende op de hoogte is van de inhoud en strekking van een onderwerp, is het niet gewenst dat de raad zich over dit onderwerp uitspreekt. In een dergelijk geval heeft de raad de mogelijkheid, het onderwerp naar de RTG te verwijzen of aan het college nadere inlichtingen of advies te vragen. Het laatste lid regelt dat de raad op verzoek van een lid of op voorstel van de voorzitter de volgorde van behandeling van de agendapunten kan wijzigen.

Voorstellen aan de raad kunnen van diverse actoren afkomstig zijn. In de eerste plaats zijn dit het college en de burgemeester. Daarnaast kunnen raadsleden initiatiefvoorstellen indienen. Het presidium kan voorstellen doen die te maken hebben met de organisatie en de werkzaamheden van de raad (zie artikel 5, lid 7).

Artikel 12 De wethouder

Artikel 12 is een nadere uitwerking van artikel 21, tweede lid, van de Gemeentewet. Dit artikel voorziet in de mogelijkheid dat wethouders door de raad worden uitgenodigd om ter vergadering aanwezig te zijn. Het gebruik van het werkwoord ‘uitnodigen’ geeft aan dat een wethouder kan weigeren te verschijnen in de raad. In de praktijk zal dat echter niet waarschijnlijk zijn, omdat een dergelijke weigering door de raad kan worden uitgelegd als een weigering inlichtingen te verschaffen of verantwoording af te leggen; met alle mogelijke onaangename politieke gevolgen van dien voor de betrokken wethouder. Gelet op de frequentie van de raadsvergadering zullen veelal zaken uit alle portefeuilles aan de orde komen, zodat in de praktijk dikwijls alle wethouders zullen worden uitgenodigd. Als de wethouders in de vergadering aanwezig zijn, zullen ze vaak deelnemen aan de beraadslagingen. Het kan echter wenselijk zijn, dat een wethouder niet bij een vergadering aanwezig is als de raad een zelfstandige afweging over een onderwerp of voorstel wil maken, de raad bijvoorbeeld over het eigen functioneren van gedachten wil wisselen of bij de voorbereiding van een besluit tot het houden van een onderzoek naar het door het college gevoerde bestuur.

Bij de evaluatie van de dualisering merkt de stuurgroep Leemhuis op dat een wethouder te allen tijde bij raadsvergaderingen aanwezig moet kunnen zijn. De VNG vindt echter dat elke individuele gemeente dat zelf moet kunnen bepalen. Voorlopig komt op dit punt geen actie in de vorm van een wetswijziging, hoewel het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wel onderzoekt op welke andere wijze invulling kan worden gegeven aan deze aanbeveling.

Artikel 13 Ter inzage leggen van stukken

In dit artikel gaat het, naast de geheime stukken, ook om de zogenaamde ‘achterliggende’ stukken waarvan vaak in de raadsvoorstellen melding wordt gemaakt (ambtelijke adviezen, toelichtende nota's, etc.).

Een agendapunt kan betrekking hebben op een grote hoeveelheid verschillende stukken, die bijvoorbeeld het voorstel tot het bouwen van een nieuwe bibliotheek onderbouwen. Omdat raadsleden zich bezighouden met een groot aantal verschillende onderwerpen en voorstellen, is het in de meeste gevallen niet wenselijk dat raadsleden alle onderliggende stukken krijgen toegezonden. Uiteraard dienen alle raadsleden en andere geïnteresseerden de mogelijkheid te hebben om alle stukken desgewenst in te zien. Hiervoor hebben ze wel voldoende tijd nodig. Daarom worden alle stukken gelijktijdig met het verzenden van de schriftelijke oproep ter inzage gelegd.

Een stuk is een ‘document’ in de zin van de Wet openbaarheid van bestuur (WOB). Een document houdt in: een bij een bestuursorgaan berustend schriftelijk stuk of ander materiaal dat gegevens bevat. Onder documenten vallen niet alleen de door de overheidsorganen gecreëerde stukken of ander materiaal. Ook alle van buiten komende stukken en ander voor overheidsorganen bestemd materiaal zoals agenda’s, notulen, (concept)adviezen en magneetbanden verkrijgen de status van document in de zin van de WOB.

Het kan niet de bedoeling zijn, dat een lid van de raad of een ander het originele stuk mee naar huis neemt. Dit zou betekenen dat andere raadsleden en geïnteresseerden niet meer de mogelijkheid hebben om het document in te zien. Een raadslid of een andere geïnteresseerde mag echter wel een kopie van een ter inzage gelegd stuk maken.

De griffier vervult de secretariaatsfunctie ten dienste van de raad. Het ligt dan ook in de rede dat stukken, die betrekking hebben op de agenda en de voorstellen van de raadsvergadering en die geheim moeten blijven bij hem ter inzage worden gelegd. Op verzoek van de leden van de raad kan de griffier inzage aan hen verlenen.

Artikel 14 Openbare kennisgeving

Met dit artikel wordt invulling gegeven aan het voorschrift van artikel 19, tweede lid, van de Gemeentewet.

Voor wat betreft de wijze van publicatie is aangesloten bij artikel 3:12 van de Algemene wet bestuursrecht. Vanuit het oogpunt van service aan de burger is in lid 3 opgenomen dat de agenda en stukken ook op de website van de gemeente wordt geplaatst.

Paragraaf 2 Orde der vergadering

Artikel 15 Presentielijst

De verplichting tot het hebben van een presentielijst vloeit voort uit artikel 20 Gemeentewet. In dit artikel wordt de procedure vastgelegd. De handtekeningen op de presentielijst zijn bedoeld om formeel vast te stellen, dat het vergaderquorum aanwezig is. De lijst kan niet dienen om het stemquorum vast te stellen; daarvoor geldt artikel 29 van de Gemeentewet.

De griffier geeft de ambtelijke ondersteuning die de raad nodig heeft. Daarom stelt hij samen met de voorzitter de presentielijst vast en ondertekent deze. Deze ondertekening dient te waarborgen dat de lijst volledig is en het quorum aanwezig was.

Artikel 16 Zitplaatsen

De griffier is overeenkomstig artikel 3a in elke vergadering aanwezig en heeft daarom een eigen zitplaats. De voorzitter kan na overleg in het presidium de indeling herzien, indien daartoe aanleiding bestaat. Op grond van artikel 12 kunnen wethouders worden uitgenodigd om in de vergadering aanwezig te zijn. Ook andere personen kunnen uitgenodigd worden om ter vergadering aanwezig te zijn. De voorzitter is de aangewezen persoon om voor een zitplaats voor hen te zorgen.

Artikel 17 Opening vergadering

De vergadering kan beginnen, indien meer dan de helft van het aantal zitting hebbende raadsleden aanwezig is en de presentielijst heeft getekend. Artikel 20 van de Gemeentewet voorziet in een procedure voor een tweede vergadering indien het vereiste aantal leden niet op komt dagen.

Artikel 18 Primus bij hoofdelijke stemming

Praktisch gezien verdient het aanbeveling de volgorde van stemmen te bepalen aan het begin van de vergadering; deze volgorde geldt dan voor de gehele vergadering, ook na een eventuele schorsing.

Artikel 19 Verslag en besluitenlijst

Dit artikel regelt de verslagleggende taak van de griffier en de wijze waarop het verslag wordt vastgesteld. Het maken van een verslag is niet verplicht. In de Gemeentewet wordt alleen gesproken over de verplichting op een besluitenlijst openbaar te maken (artikel 23, vijfde lid Gemeentewet). Bij de herziening van het reglement in 2006 is dit artikel gewijzigd. Dit betreft de bepaling over de besluitenlijst en het gebruik van de term verslag. Wat dit laatste betreft, voorheen werd gesproken over notulen. Gekozen is om aan te sluiten bij de terminologie van de Gemeentewet (artikel 23, vijfde lid) en de bepalingen in het modelreglement van orde voor het college.

Het conceptverslag wordt tegelijkertijd met de schriftelijke oproep verstuurd aan de leden en overige personen die het woord gevoerd hebben. Omdat wethouders, de burgemeester, de griffier en de secretaris ook het woord kunnen voeren in de vergadering, kunnen zij tevens een voorstel tot verandering van het verslag aan de raad doen. Een voorstel tot verandering dient voorafgaand aan de vergadering schriftelijk te worden ingediend.

De griffier verleent de ambtelijke ondersteuning van de raad. Daarom is de griffier aangewezen om voorstellen tot wijzigingen van het verslag in ontvangst te nemen, het verslag op te stellen en deze, tezamen met de voorzitter, te ondertekenen Het is aan de raad om te beslissen of een voorgestelde wijziging of aanvulling geaccepteerd wordt. Een afwijzing van een dergelijk voorstel is niet vatbaar voor beroep (aldus de Afdeling Rechtspraak van de Raad van State).

Verder dient het verslag niet alleen een zakelijke samenvatting van hetgeen de leden hebben gezegd te bevatten. Ook hetgeen de overige aanwezigen zoals bijvoorbeeld de aanwezige wethouders of de gemeentesecretaris of burgers zeggen moet zakelijk samengevat worden. Dit betekent dat die sprekers ook in het verslag genoemd moeten worden.

Met de inwerkingtreding van de Aanpassingswet dualisering gemeentebestuur is de openbaarmaking van een besluitenlijst van de raadsvergadering verplicht gesteld vanaf 19 februari 2003. Al eerder was in de Gemeentewet de verplichting voor het college opgenomen (artikel 60), door middel van een amendement is dit nu ook voor de raad geregeld in artikel 23, vijfde lid van de Gemeentewet. Tijdens de behandeling van dit amendement in de Tweede Kamer is aangegeven dat de besluitenlijst op zo kort mogelijke termijn moet worden gepubliceerd. Dit kan voordat het verslag is vastgesteld aangezien de besluitenlijst ‘slechts’ een overzicht geeft van (alle) door de raad genomen beslissingen (dus niet alleen besluiten in de zin van de Algemene wet bestuursrecht maar ook bijvoorbeeld een afspraak om een werkbezoek af te leggen).

Andere vormen van verslaglegging zijn ook mogelijk. Bijvoorbeeld een geluidsopname van de raadsvergadering op CD, met een overzicht van de sprekers, de onderwerpen -voorzien van tijdscodes- en een besluitenlijst.

Artikel 20 Geluidsopnamen

Ten behoeve van de verslaglegging als bedoeld in artikel 19 van het RvO worden van de raadsvergadering geluidsopnames gemaakt. Indien gewenst kunnen deze geluidsopnames worden beluisterd.

Daartoe worden de opnamebanden gedurende 5 jaar bewaard.

Artikel 21 Ingekomen stukken; mededelingen

Het Presidium stelt op advies van de griffier namens de raad de wijze van afdoening van de ingekomen stukken vast.

Deze worden alleen pro forma geagendeerd voor de raadsvergadering, tenzij een/meerdere van de raads- of fractieleden aan het Presidium gemotiveerd verzoeken een stuk op de RTG-agenda te plaatsen.

Indien een raadslid of –fractie aanleiding heeft zich nadrukkelijk uit te spreken over een ingekomen stuk kan dat door te verzoeken dat onderwerp toe te voegen aan de agenda van de meningvormende raadsvergadering. Dan kan daarover gedebatteerd worden, maar wél op basis van de eerder verzamelde informatie via de RTG.

Artikel 22 Spreekregels en artikel 23 Volgorde sprekers

Deze artikelen behoeven geen nadere toelichting.

Artikel 24 Aantal spreektermijnen

Op weg naar een nieuwe vergaderstructuur waarin het debat beter tot zijn recht moet komen lijkt het in eerste instantie minder wenselijk om bepalingen over spreektermijnen op te nemen. Echter vanuit een oogpunt van slagvaardig vergaderen en een voor de burger duidelijk en interessant te volgen debat is het wenselijk dat men niet in herhalingen valt en dat niet té lang over een onderwerp gesproken wordt. Vandaar dat een bepaling over spreektermijnen op zijn plaats is.

 Indien de raad van mening is, dat na de tweede termijn verdere beraadslaging nodig is, kan hij daartoe uitdrukkelijk besluiten. Het tweede lid benadrukt dat de voorzitter elke spreektermijn afsluit. Dit behoeft overigens niets te veranderen aan de praktijk dat een portefeuillehouder antwoordt na de inbreng van de raadsleden in de eerste en tweede termijn.

Het stellen van vragen dient ook als een spreektermijn beschouwd te worden. Een verzoek van een raadslid na afloop van de tweede termijn om nog een korte reactie te geven, dient de voorzitter niet te honoreren.

De beraadslaging over een motie vindt niet plaats in afzonderlijke termijnen, maar gelijktijdig met de beraadslaging over het betreffende, aan de orde zijnde onderwerp.

Artikel 25 Spreektijd

Het artikel strekt ertoe te benadrukken dat de raad ook uit eigen initiatief regels kan stellen over de spreektijd van de leden. De voorzitter hoeft dit niet voor te stellen.

De voorzitter kan in het kader van zijn taak tot het handhaven van de orde tijdens de vergadering wel wijzigingen voorstellen in de omvang van de spreektijd.

Artikel 26 Handhaving orde; schorsing

Het eerste lid verzekert dat raadsleden vrijelijk kunnen spreken. Wel zijn interrupties toegestaan voor zover de voorzitter bij een overvloed aan interrupties of in het belang van de voortgang van de beraadslagingen niet bepaalt dat een spreker zijn betoog zonder verdere interrupties afrondt.

Om te bevorderen dat leden van de raad zich niet belemmerd voelen om hun mening te uiten, is in artikel 22 Gemeentewet bepaald dat zij niet in rechte vervolgd kunnen worden, aan te spreken zijn of verplicht zijn getuigenis af te leggen over hetgeen zij in de vergadering zeggen of schriftelijk overleggen.

Het tweede lid heeft naast de leden die het woord voeren, ook betrekking op de wethouders, de secretaris, de griffier of andere personen, die het woord voeren. De voorzitter kan hen tot de orde roepen. Indien zij hieraan geen gehoor geven, kan hen het woord worden ontzegd.

De bevoegdheid die in het tweede lid aan de voorzitter wordt gegeven om een spreker over een aanhangig onderwerp het woord te ontzeggen, gaat minder ver dan de mogelijkheid die artikel 26, derde lid, van de Gemeentewet biedt om aan dat lid, dat door zijn gedragingen de geregelde gang van zaken belemmert, de toegang tot de vergadering te ontzeggen. De laatstgenoemde bevoegdheid van de voorzitter blijft echter onverlet. Artikel 26 van dit RvO is slechts een aanvulling op de Gemeentewet. Een besluit van de voorzitter om iemand het woord te ontnemen is een op feitelijk handelen gerichte beslissing met een intern karakter. Dit is geen besluit in de zin van artikel 1:3 Awb. (JB 9 (2002) 138).

Onder interruptie is overigens niet te verstaan het geven van tekenen van goed- of afkeuring; deze uitingen worden beschouwd als verstoringen van de orde. Voor wat betreft de handhaving van de orde op de publieke tribune wordt verwezen naar de artikel 54 van dit reglement.

Artikel 27 Beraadslaging

Teneinde de vergaderduur niet te zeer te verlengen wordt over een voorstel dat in onderdelen of artikelen is verdeeld, in principe in zijn geheel beraadslaagd. In het eerste lid is een uitzonderingsmogelijkheid opgenomen.

Door de toevoeging ‘of een lid van de raad’ wordt ook raadsleden het recht toegekend om voor te stellen een voorstel gesplitst te behandelen. Dit brengt tot uitdrukking dat de raad zijn eigen werkwijze bepaalt. Het recht is aan ieder individueel raadslid toegekend. Dit past in het streven naar dualisering, aangezien dualisering versterking van de vertegenwoordigende en daarmee agenderende rol van de raad veronderstelt. Hiervoor dienen ook individuele raadsleden en kleine fracties over adequate instrumenten te beschikken.

Indien de schorsing als bedoeld in het tweede lid aan het einde van de tweede termijn plaatsvindt, zijn er vervolgens twee mogelijkheden: er wordt direct tot stemming overgegaan of aan de beraadslagingen wordt een derde termijn toegevoegd (zie artikel 24).

In het tweede lid wordt onder meer gesproken over het college dat de mogelijkheid krijgt tot nader beraad. Dit is uiteraard alleen het geval indien het college bij de bespreking van het betreffende onderwerp vertegenwoordigd is.

Artikel 28 Deelname aan de beraadslaging door anderen

Deze bepaling is noodzakelijk in verband met het in artikel 22 Gemeentewet geregelde verschoningsrecht. Het is uiteraard ook mogelijk dat de raad bepaalt dat een bepaalde functionaris in bepaalde gevallen altijd aan de beraadslaging mag deelnemen (bijvoorbeeld de voorzitter van de deelgemeenteraad aan de beraadslaging over deelgemeente-aangelegenheden).

De raad kan op grond van artikel 3, 4 respectievelijk 12 van dit RvO bepalen dat de griffier, de secretaris en de wethouder(s) deelnemen aan de beraadslagingen. De burgemeester heeft het recht (het woord te voeren en) deel te nemen aan de beraadslagingen op grond van artikel 21, eerste lid van de Gemeentewet.

In het tweede lid wordt het begrip ‘beslissing’ gebruikt. Het gaat hier namelijk niet om het besluitbegrip in de zin van de Algemene wet bestuursrecht.

Artikel 29 Stemverklaring

Stemverklaringen zullen kort moeten zijn en mogen niet het karakter krijgen van een derde termijn.

De stemverklaringen worden gegeven vóór (de hoofdelijke oproep van de leden tot) de stemming begint

Artikel 30 Beslissing

De voorzitter kan de beraadslaging sluiten, als hij vaststelt dat een onderwerp voldoende is toegelicht, tenzij de raad anders beslist. De voorzitter formuleert daarna de te nemen eindbeslissing.

Indien het voorstel akkoord wordt bevonden en geen stemming wordt gevraagd, is het voorstel aangenomen op grond van artikel 32, derde lid, van de Gemeentewet.

Het kan ook zijn dat een voorstel nog niet akkoord wordt bevonden voor besluitvorming. In dat geval kan de raad het voorstel bijvoorbeeld terugverwijzen naar een RTG of bepalen dat er in een volgende raadsvergadering opnieuw over wordt beraadslaagd.

Paragraaf 3 Procedures bij stemmingen

Artikel 31 Algemene bepalingen over stemming

Indien een lid te kennen geeft een hoofdelijke stemming te wensen, moet de stemming plaatsvinden. De raad heeft niet de bevoegdheid om van deze bepaling van artikel 32 van de Gemeentewet af te wijken. Vraagt niemand stemming, dan wordt het voorstel geacht te zijn aangenomen. Wellicht ten overvloede wordt hierbij nog verwezen naar artikel 209, tweede lid Gemeentewet, welke een hoofdelijke stemming verplicht.

De regeling in het eerste deel van het tweede lid kan toepassing krijgen, indien de uitkomst van de stemming tevoren duidelijk is en slechts enkele leden zouden tegenstemmen. Een raadslid kan zich alleen onthouden van stemming op grond van artikel 28 Gemeentewet. In alle andere gevallen is een raadslid verplicht stelling in te nemen en te stemmen. Stemmingen zijn in principe ook openbaar. Een volksvertegenwoordiger dient duidelijk te zijn in zijn of haar rol. Door de openbaarheid is het voor de achterban (kiezers) duidelijk hoe ze vertegenwoordigd worden. Bij wie de stemming begint, is geregeld in artikel 16.

In de Winsumuitspraak (Raad van State, 7 augustus 2002) is het hoger beroep op artikel 28 Gemeentewet afgewezen, maar heeft de Afdeling wel geconcludeerd dat het genomen besluit in strijd is met artikel 2:4 van de Algemene wet bestuursrecht omdat de schijn van belangenverstrengeling onvoldoende was vermeden. Naar aanleiding van deze uitspraak zijn er vragen gerezen over de mogelijke gevolgen voor stemprocedures en de verantwoordelijkheden in gemeenteraden.

In deze uitspraak geeft de Afdeling het rechtsbeginsel neergelegd in artikel 2:4 Awb voorrang boven hetgeen in artikel 28 Gemeentewet is bepaald. Over de mogelijke gevolgen van de uitspraak adviseert Minister Remkes in zijn beschouwing van 19 mei 2003:

“de beslissing over stemonthouding dient voorbehouden te blijven aan het individuele raadslid;

bij stemming heeft de raad geen optie dan te waarschuwen dat het te nemen besluit wel eens aanvechtbaar zou kunnen zijn in een bezwaarschriftprocedure of bij de bestuursrechter of in het kader van een spontane vernietiging door de Kroon (artikel 268 Gemeentewet);

de raad kan in dergelijke gevallen een belangrijke rol spelen door in algemene zin te bespreken, individuele raadsleden door hun handelen de schijn van belangenverstrengeling kunnen wekken en hoe dat voorkomen kan worden (en dit bijv. opnemen in de gedragscode);

uiteraard is de gedragscode in juridische zin niet bindend, dit is tevens niet wenselijk.”

Bij staking van stemmen is het bepaalde in artikel 32 van de Gemeentewet van toepassing. Indien de vergadering voltallig is, wordt het voorstel geacht te zijn verworpen. Is de vergadering niet voltallig, dan wordt het nemen van het besluit tot een volgende vergadering uitgesteld. Als ook dan de stemmen staken, wordt het voorstel geacht niet te zijn aangenomen.

In gemeenten kan een elektronisch stemsysteem gebruikt worden waarbij de openbaarheid gewaarborgd wordt doordat de naam van het raadslid gekoppeld wordt aan het voor of tegen. Dit is te lezen op een scherm, de afdruk ervan wordt meegenomen in de verslaglegging. Deze manier van stemmen is mogelijk op grond van de Gemeentewet. Een elektronisch stemsysteem kan wel problemen opleveren bij de geheime stemming over personen (artikel 31 Gemeentewet). Indien het een vrije ronde betreft waar elk lid eigen kandidaten kan voordragen is dit met de huidige systemen vaak niet mogelijk. Elektronische stemsystemen hebben een aantal beveiligingsmechanismen. Hierdoor zal doorgaans maar één persoon gemachtigd zijn om gegevens in te voeren. Bij vrije stemrondes over personen dient ieder raadlid de mogelijkheid te hebben kandidaten voor te dragen.

Artikel 32 Stemming over amendementen en moties

Voor meer informatie over een amendement of een motie (betekenis, indiening e.d.) wordt verwezen naar de artikelen 1, 36 en 37 van dit reglement. Voor alle duidelijkheid wordt hier een verschil in procedure aangegeven tussen een motie en een amendement.

Een amendement komt in stemming voorafgaande aan de stemming over het onderliggende voorstel. Een motie strekt niet tot wijziging van een voorgesteld besluit; over een motie wordt een apart besluit genomen, nadat de besluitvorming over het aanhangige voorstel is afgerond. Bij een motie over een afzonderlijk onderwerp geldt dit uiteraard niet en is het vierde lid niet van toepassing.

Artikel 33 Stemming over personen

Eind 2005 is de Gemeentewet gewijzigd wat betreft het stemmen over personen. Voorheen was in artikel 31, eerste lid bepaald dat, indien er wordt gestemd over de benoeming, voordracht of aanbeveling van personen, dit schriftelijk dient te geschieden door middel van gesloten en ongetekende stembriefjes. Op deze wijze zou de geheimhouding zijn gewaarborgd. De verplichting om dit bij stembriefjes te doen is nu vervallen. Gemeenten kunnen dus ook middels een elektronisch stemsysteem stemmen over personen, mits de geheimhouding gewaarborgd is.

Het reglement van orde gaat vooralsnog uit van een stemming doormiddel van een behoorlijk ingevuld stembriefjes. Een blanco stembriefje wordt niet aangemerkt als een behoorlijk ingevuld stembriefje (MvT, 19 403, nr. 3 p. 86). In geval van een schriftelijke stemming wordt dan ook geen rekening gehouden met blanco stembriefjes. Een blanco of verkeerd ingevuld stembriefje telt wel mee bij de bepaling van het quorum. De raad oordeelt of een stembriefje behoorlijk is ingevuld. Wat onder een (niet) behoorlijk ingevuld stembriefje moet worden verstaan, is in de wet niet geregeld.

Om zoveel mogelijk discussie te vermijden is opgenomen wat in ieder geval onder een niet behoorlijk ingevuld briefje moet worden verstaan.

Daarnaast heeft de raad evenwel altijd het laatste woord in het geval van twijfel over een behoorlijk stembriefje.

Bij een benoeming stelt de raad een specifiek persoon aan in een bepaald ambt (raadslid, wethouder). Op het stembiljet wordt de naam van de te benoemen persoon (of personen in geval van meerdere vacatures) met daarachter de opties ‘voor’ en ‘tegen’ vermeld. Het gaat hier overigens niet over de benoeming tot raadslid, dit is een heel ander soort benoeming dat in artikel 4 van dit reglement wordt toegelicht. Onder voordracht wordt verstaan het als kandidaat voorstellen van een persoon voor een bepaald ambt. Een voordracht is voor de raad bindend, op de stembiljetten dienen de namen van de voorgedragen perso(o)n(en) te worden vermeld met daarachter de opties ‘voor’ en ‘tegen’. Bij een aanbeveling wordt voorgesteld om bepaalde personen voor een bepaald ambt voor te dragen, de raad mag van de aanbevelingen afwijken. Het betreft hier een zogenaamde vrije stemming (zie ook toelichting bij artikel 31). Op de stembiljetten kunnen de namen van de aanbevolen personen te worden vermeld met daarachter de opties ‘voor’ en ‘tegen’ én een vrije ruimte waar een kandidaat van eigen keuze kan worden ingevuld.

Artikel 34 Herstemming over personen

Dit artikel strekt ertoe verwarring over de term herstemming’ in artikel 31 tweede lid, van de Gemeentewet te voorkomen

Artikel 35 Beslissing door het lot

In dit artikel wordt een nadere uitwerking gegeven van hetgeen in artikel 31, derde lid van de Gemeentewet is voorgeschreven.

Hoofdstuk 4 Rechten van leden

Artikel 36 Amendementen

Het recht van amendement is neergelegd in artikel 147b van de Gemeentewet. Dit artikel verplicht de raad nadere regels te stellen. Deze nadere regels staan in het tweede tot en met het vierde lid. Op basis van artikel 147b van de Gemeentewet is de raad verplicht een amendement te behandelen.

Dualisering veronderstelt versterking van de vertegenwoordigende en controlerende functie van de raadsleden. Hiervoor dienen ook individuele raadsleden en kleine fracties te beschikken over adequate instrumenten. Voor een effectief gebruik van deze instrumenten is het wenselijk dat ook het individuele raadslid zonder belemmeringen toegang tot het gebruik daarvan heeft (geen drempelsteun).

Door het recht van amendement kan de regelgevende taak van de raad reëel inhoud krijgen en mede ten dienste staan van de inkadering en de controle door de raad. Ook kleine fracties en individuele raadsleden worden zo in staat gesteld actief deel te nemen aan de effectuering van de controlerende, vertegenwoordigende en budgettaire functie van de raad.

Leden van de raad kunnen aan de raad wijzigingen op het voorstel van het college of op initiatiefvoorstellen indienen, de zogenaamde amendementen. Wanneer een amendement is ingediend, kan dit voor een ander raadslid aanleiding zijn, op dit amendement nog weer een wijziging voor te stellen, het subamendement. Een (sub)amendement kan ingediend worden op een voorgesteld besluit, dat aanhangig is. De beraadslaging over het (sub)amendement vindt plaats in ten hoogste twee termijnen. Indien (in uitzonderlijke situaties) een ingediend amendement verdere beraadslaging noodzakelijk maakt, kan de raad besluiten tot een derde termijn (artikel 24).

Voor wat betreft de stemming over amendementen wordt verwezen naar artikel 32. Voorstel tot splitsing van een voorgesteld beslissing kan, indien aangenomen, meebrengen, dat één onderdeel van een besluit wel en een ander niet wordt aanvaard.

Artikel 37 Moties

In het eerste artikel van dit reglement is de definitie van het begrip motie gegeven. Een motie is een voorstel tot het doen van een uitspraak. Het kan gaan om het uitspreken van een wens (van inhoudelijke, politieke, procedurele aard), het uitspreken van instemming dan wel afkeuring over bepaalde ontwikkelingen of om het doen van een verzoek Een motie betreft dus niet een concreet besluit dat op rechtsgevolg is gericht; een motie heeft geen juridische, maar een politieke betekenis. Daarom zijn burgemeester en wethouders formeel niet aan een motie gebonden of tot uitvoering ervan verplicht. Wel kan het naast zich neerleggen van een motie door het college leiden tot een vertrouwensbreuk tussen raad en college en hieruit kan het college dan zijn consequentie trekken.

Voor wat betreft de besluitvormingsprocedure omtrent een motie wordt opgemerkt, dat over een motie een apart besluit wordt genomen. Voor de beraadslaging over een motie over een aanhangig onderwerp geldt, dat deze niet plaatsvindt in afzonderlijke termijnen, maar gelijktijdig met de beraadslaging over het onderwerp, waarop de motie betrekking heeft. Een besluit over een motie over een niet op de agenda opgenomen onderwerp vindt aan het einde van de vergadering plaats. Dergelijke moties benaderen de in artikel 39 geregelde initiatiefvoorstellen. Dualisering veronderstelt versterking van de vertegenwoordigende en controlerende functie van de raadsleden. Hiervoor dienen ook individuele raadsleden en kleine fracties te beschikken over adequate instrumenten. Dat wil zeggen dat het voor een effectief gebruik van deze instrumenten wenselijk is dat ook het individuele raadslid zonder belemmeringen toegang tot het gebruik daarvan heeft. De mogelijkheid om zonder drempelsteun een moties in te dienen staat dan ook ten dienste van een effectieve uitoefening van de inkadering en controle door de raad.

Artikel 38 Voorstellen van orde

De voorzitter legt aan de raad ter beslissing voor of er inderdaad sprake is van een voorstel van orde. Over een voorstel van orde wordt direct, zonder beraadslaging, besloten door de raad. Bij staken van stemmen is het voorstel niet aangenomen, (artikel 32, lid 4 Gemeentewet is hierop niet van toepassing). Een voorstel van orde betreft bijvoorbeeld het schorsen van de vergadering voor een pauze. Indien het gaat om een niet geagendeerd voorstel, dient de procedure van een initiatiefvoorstel gevolgd te worden (artikel 39).

Artikel 39 Initiatiefvoorstellen

Het is de taak van het college aan de raad de nodige voorstellen te doen. Maar raadsleden kunnen ook zelf een voorstel voor een ontwerpverordening of ontwerpbeslissing ter behandeling bij de raad indienen. Hiervoor is het recht van initiatief toegekend.

In artikel 147a, eerste lid, van de Gemeentewet is dit uitgewerkt. Het tweede lid van dit artikel bepaalt dat de raad regelt op welke wijze een initiatiefvoorstel voor een verordening wordt ingediend en behandeld. Het eerste tot en met het vierde lid van artikel 39 van dit reglement voorzien hierin. Artikel 147a, derde lid, bepaalt in tegenstelling tot artikel 147a, tweede lid, dat voor andere initiatiefvoorstellen geen verplichte behandeling voorgeschreven is. Dit betekent dat de raad (aanvullende) voorwaarden kan stellen aan het in behandeling nemen van een ander initiatiefvoorstel. Het vijfde lid geeft hiervoor – in aanvulling op de eerste vier leden voorschriften.

Algemeen uitgangspunt is dat dualisering de versterking van de vertegenwoordigende en controlerende functie van de raadsleden inhoudt. Hiervoor dienen ook individuele raadsleden en kleine fracties te beschikken over adequate instrumenten. Voor een effectief gebruik van deze instrumenten is het wenselijk dat ook het individuele raadslid zonder belemmeringen toegang tot het gebruik daarvan heeft. Het ontbreken van drempelsteun bij het recht van initiatief staat ten dienste van een effectieve uitoefening van de inkadering en controle door de raad. Ook kleine fracties en individuele raadsleden worden zo in staat gesteld actief deel te nemen aan de controlerende, vertegenwoordigende en budgettaire functie.

Het tweede lid houdt in dat de voorzitter het initiatiefvoorstel zo spoedig mogelijk op de agenda plaatst, maar de voorzitter plaatst het voorstel echter niet meer op de agenda, nadat de oproep verzonden is. Dit laat de mogelijkheid onverlet voor het individuele raadslid om op grond van artikel 11 tweede lid, het initiatiefvoorstel toch aan de agenda toe te voegen. Aangezien het voor de hand ligt om de raad tevens de mogelijkheid te geven om een initiatiefvoorstel tezamen met een ander geagendeerd voorstel of onderwerp te behandelen, is dit in het derde lid opgenomen. Een initiatiefvoorstel hoeft formeel niet langs het college, maar in geval het voorstel personele (en financiële) consequenties heeft kan het raadzaam zijn het initiatiefvoorstel ook aan het college voor te leggen voor advies. De stuurgroep Leemhuis heeft in het evaluatierapport dualisering de aanbeveling gedaan om het college de beleidsvoorbereiding te laten doen en om de rol van het college bij initiatiefvoorstellen te versterken. De VNG vindt het niet nodig om op dit punt de Gemeentewet te wijzigen en het college bij initiatiefvoorstellen een rol te geven. De positie van de raad, in haar kaderstellende rol is het uitgangspunt. De tendens, dat het college meer betrokken moet worden bij de beleidsvoorbereiding is evident. Toch dienen gemeenten ervoor te waken dat het college de kaderstellende rol van de raad niet gaat overnemen. De VNG heeft duidelijk aangegeven dat samenspel tussen beide organen een oplossing is voor eventuele fricties.

In lid 3 van art. 39 is bepaald dat de indiener van een initiatiefvoorstel kan verzoeken dat het voorstel alvorens het in de raadsvergadering aan de orde wordt gesteld, eerst in een rondetafelgesprek wordt behandeld. Dit artikel is opgenomen omdat het, afhankelijk van de inhoud van het voorstel, zeker ook in de rede kan liggen om burgers/instanties, maar ook het college (zoals hiervoor gemotiveerd is aangegeven), te horen over dit voorstel. Indien het voorstel dan perse eerst in de raadsvergadering moet komen en vervolgens wordt terugverwezen in een RTG (zie lid 4b) gaat er tijd verloren en kan ongewild de indruk ontstaan dat men personen passeert doordat het voorstel achteraf vanuit de raad wordt terugverwezen.

Als de raad andere voorwaarden voor het indienen van een initiatiefvoorstel, niet zijnde een verordening, wenselijk acht, kunnen deze op basis van het vijfde lid worden vastgesteld. Hierbij kan gedacht worden aan strijd met het algemeen belang, het belang van de gemeente of het gemeentelijk beleid. De raad bepaalt of een voorstel in strijd is met de wet (bijvoorbeeld de Wet op de ruimtelijke ordening), het algemeen belang (bijvoorbeeld de volksgezondheid), het belang van de gemeente (bijvoorbeeld het terugtrekken uit een publiek-private samenwerking die gericht is op het renoveren van achtergestelde woonwijken) of het gemeentelijk beleid (het bouwen van een parkeergarage in het centrum als enkele maanden geleden de binnenstad autoluw is gemaakt).

Het kamerlid Kalsbeek heeft de minister van BZK vragen gesteld over het initiatiefrecht. De minister heeft aangegeven: “Het recht op initiatief houdt niet in dat individuele raadsleden en raadsminderheden het recht moeten hebben om onderwerpen op de agenda van de raad te plaatsen maar het houdt in dat zij in beginsel invloed moeten kunnen hebben op de agenda. Het is immers aan de raad om, aan het begin van de raadsvergadering, met meerderheid van stemmen, de agenda vast te stellen. Het is dan ook de raad die beslist welke onderwerpen worden behandeld. Zou elk individueel raadslid het recht toekomen om agendapunten voor de vergadering aan te dragen dan zou het effectief functioneren van de raad in gevaar kunnen komen. Een raadsminderheid die bij herhaling onderwerpen op de agenda plaatst, waarover de raadmeerderheid niet wenst te beraadslagen, kan de besluitvorming van de raad ernstig belemmeren”.

Het zesde lid is toegevoegd omdat de gedualiseerde Gemeentewet de mogelijkheid geeft een wethouder na een motie van wantrouwen te ontslaan (artikel 49 Gemeentewet). In de oude Gemeentewet was een afkoelingstermijn van 30 dagen opgenomen. Zonder de bepaling in het zesde lid is deze ontslagmogelijkheid niet mogelijk door de procedure regels van het reglement van orde.

Artikel 40 College-/ of Burgemeestersvoorstel

Dit artikel heeft betrekking op het agenderingsrecht van de raad. De raad is de enige die een voorstel voor een verordening of een ander voorstel kan agenderen, dat het college heeft voorbereid. Als het college/de burgemeester het voorstel heeft voorbereid, betekent dit niet dat het college/de burgemeester het door hen voorbereide voorstel kan intrekken indien het college/de burgemeester van oordeel is dat verdere behandeling van het voorstel niet wenselijk is. De raad moet hier toestemming voor geven.

Indien de raad van oordeel is dat een voorstel voor een verordening of een ander voorstel niet voldoende is voorbereid, kan de raad het voorstel voor een verordening of een ander voorstel op grond van het tweede lid nogmaals voor advies aan het college/de burgemeester zenden. De raad kan het college/de burgemeester bijvoorbeeld verzoeken het voorstel voor een verordening of ander voorstel nader te onderbouwen. De raad bepaalt echter wanneer het voorstel voor een verordening of ander voorstel, dat door het college/de burgemeester verder voorbereid is, opnieuw behandeld wordt. De raad kan dit in dezelfde raadsvergadering regelen, maar de raad kan dit ook aan het presidium overlaten.

Artikel 41 Interpellatie

Dit artikel stelt nadere regels aan artikel 155 van de Gemeentewet. Het interpellatierecht ligt in het verlengde van het mondelinge vragenrecht. Het gaat om een recht van een volksvertegenwoordiger om tijdens een vergadering over een niet geagendeerd onderwerp inlichtingen aan het college of de burgemeester te vragen. Daarvoor is verlof van de raad voor nodig.

Dualisering veronderstelt versterking van de vertegenwoordigende en controlerende functie van de raadsleden. Hiervoor dienen ook individuele raadsleden en kleine fracties te beschikken over adequate instrumenten. Voor een effectief gebruik van deze instrumenten is het wenselijk dat ook het individuele raadslid zonder belemmeringen toegang tot het gebruik daarvan heeft. Wel is hier gekozen voor een ondersteuning door de raad bij gewone meerderheid. Minister Pechtold heeft in een brief van 16 december 2005 aan de Groen-Links fractie in Schoonhoven aangegeven dat de raad de ruimte heeft op eigen beleid te ontwikkelen, waardoor de raad dus de vrijheid heeft om te bepalen dat een raadsmeerderheid nodig is om een interpellatiedebat te houden. De minister juicht dit echter niet toe. Voor de democratie lijkt het hem goed om de regels van de Tweede Kamer te volgen. Dit houdt in dat de toestemming ven een betekenende minderheid (ondersteuning door 30 van de 150 leden) volstaat.

In een gedualiseerd systeem zijn wethouders geen lid meer van de raad. Toch is het van belang dat zij bij een instrument als de interpellatie ook op de hoogte worden gesteld van de inhoud van het verzoek. Door de toevoeging in het tweede lid wordt hiervoor gezorgd. De toelichting bij artikel 39 over de stuurgroep Leemhuis en de (verplichte) aanwezigheid van collegeleden is ook op dit artikel van toepassing.

Artikel 42 Schriftelijke vragen

Het vragenrecht geeft aan de leden van de raad het recht informatie te vragen over aangelegenheden die tot de bevoegdheid van het college of de burgemeester behoren. Het karakter van deze vragen is primair van informatieve strekking. Op grond van deze bepaling kan een raadslid schriftelijke vragen stellen aan het college of de burgemeester, al naar gelang wie verantwoordelijk is. De verantwoordelijke portefeuillehouder dient de vragensteller gemotiveerd in kennis te stellen, indien de beantwoording niet binnen de gestelde termijnen kan plaatsvinden. Niet de voorzitter, maar het verantwoordelijk collegelid of de burgemeester geeft daarom het antwoord. De raad kan oordelen dat het bijvoorbeeld wenselijk is dat een collegelid of de burgemeester direct kan antwoorden op een vraag. Om die reden is in het vijfde lid ingevoegd dat de raad anders kan beslissen.

In de hier aangegeven procedure wordt de vragensteller in de gelegenheid gesteld nadere inlichtingen over het antwoord te vragen aan degene die het antwoord heeft gegeven.

Indien de vragensteller van mening is, dat de beantwoording van de vragen tot een besluit van de raad moet leiden, kan hij het recht van initiatief of het interpellatierecht benutten om het onderwerp of het voorstel op de agenda van de raad te krijgen.

Artikel 43 Vragenhalfuur

Deze bepaling vormt een invulling op het voorgesteld artikel 155, eerste lid, van de Gemeentewet met betrekking tot het vragenrecht. Het is een facultatieve bepaling. Het is aan de raad om te bepalen of de instelling van een vragenhalfuur en daarmee het opnemen van een dergelijke bepaling in het reglement van orde wenselijk is. Wel kan het vragenhalfuur bijdragen aan een vergroting van de betrokkenheid van burgers bij het bestuur: één van de doelstellingen van dualisering.

Bewust is er gekozen voor een algemene regeling van het vragenhalfuur. Veelal fungeert de rondvraag in de raadsvergadering als een mogelijkheid tot het stellen van vragen. In een dualistisch stelsel is het echter niet meer vanzelfsprekend dat de ter zake kundige wethouder aanwezig is. Om die reden en omdat het de herkenbaarheid van de controlerende taak van de raad ten goede komt, kan hiervoor een aparte gelegenheid gecreëerd worden. De drempel om vragen te stellen wordt met de mogelijkheid van vragenhalfuur verlaagd en de media-aandacht voor de lokale politiek kan worden vergroot. In het vragenhalfuur krijgt de raad de mogelijkheid over vooraf ingebrachte onderwerpen (leden van) het college aan de tand te voelen.

Het karakter van het vragenhalfuur verschilt dan ook van het recht van interpellatie. Het recht van interpellatie heeft als instrument een zwaarder politiek karakter. Leden van de raad kunnen aan het college inlichtingen vragen over het door hem gevoerde bestuur, voor zover dat niet bij geagendeerde onderwerpen aan de orde komt.

Raadsleden vragen daarmee leden van het college zich te verantwoorden voor het door hen gevoerde bestuur. Het vragenhalfuur wordt na afloop van de raadsvergadering gehouden. Zo kan het aanvangstijdstip van de raadsvergadering op een vast tijdstip beginnen hetgeen de herkenbaarheid voor de burger ten goede komt.

In het tweede lid is een aanmeldingstermijn van 36 uur voor vragen opgenomen vanwege het feit dat wethouders moeten worden uitgenodigd om antwoord te kunnen geven op de vragen van raadsleden. Vanwege het minder zware karakter van het vragenhalfuur vergeleken met de interpellatie is gekozen voor een aanmeldingstermijn van 36 uur (terwijl voor de interpellatie 48 uur geldt).

Artikel 44 Inlichtingen

In dit artikel wordt een procedurele uitwerking gegeven van de inlichtingenplicht die het college en de burgemeester hebben ten opzichte van de raad.

Hoofdstuk 5 Begroting en rekening

Artikel 45 Procedure begroting en artikel 46 Procedure jaarrekening

In deze artikelen wordt de procedure voor de begroting en jaarrekening vastgelegd. De desbetreffende procedure kan jaarlijks of in zijn algemeenheid voor een langere periode worden bepaald. In de Handreiking voor de financiële verordeningen en controleverordeningen (artikel 212, 213, 213a Gemeentewet) (uitgave Vernieuwingsimpuls) wordt de inhoudelijke kant uitgewerkt.

Hoofdstuk 6 Lidmaatschap van andere organisaties

Artikel 47 Verslag en verantwoording

Leden van de raad (of in voorkomende gevallen de burgemeester, een wethouder of de gemeentesecretaris), die lid zijn van een algemeen bestuur van een gemeenschappelijke regeling, verrichten aldaar hun taak zowel als leden van dat bestuur en als vertegenwoordiger van en in naam van de gemeente. Voor de wijze, waarop zij in het bestuur van de gemeenschappelijke regeling functioneren, zijn zij verantwoording verschuldigd aan de raad, die hen heeft aangewezen. Ook de gemeenschappelijke regeling dient over deze verantwoordingsplicht en over de informatieverstrekking aan de raad bepalingen te bevatten.

In het eerste lid van dit artikel is een regeling getroffen voor mondelinge verslaglegging (uiteraard kan ook een ander moment worden gekozen). En wordt aangegeven dat bespreking in een commissie kan plaatsvinden. Indien de gemeente geen commissies heeft kan hier een ander daarvoor geëigend overlegorgaan worden opgenomen.

In het tweede lid wordt de mogelijkheid tot het stellen van schriftelijke vragen aangegeven, overeenkomstig de regels, daarvoor gesteld in artikel 42.

Het derde lid bevat de procedure voor de ter verantwoording roeping, die aansluit bij de regels voor inlichtingen.

Het is zinvol de bepalingen van dit artikel ook van toepassing te verklaren op andere organisaties, waarin de raad een of meer van zijn leden heeft benoemd. Hierbij valt te denken aan privaatrechtelijke rechtspersonen en vennootschappen, zoals een (raad van commissarissen van) een NV. Hierin voorziet het vierde lid.

Hoofdstuk 7 Besloten vergadering

Artikel 48 Algemeen

Dit artikel bepaalt dat de bepalingen van dit reglement van overeenkomstige toepassing zijn op een raadsvergadering achter gesloten deuren. Hierbij kan onder meer gedacht worden aan de bepalingen omtrent het tijdig verzenden van stukken, het recht van amendement, het recht van motie, het maken van het verslag.

De bepalingen van het reglement zijn echter niet van toepassing, voorzover het toepassen van die bepalingen strijdig is met het besloten karakter van de vergadering. Zo zullen er bijvoorbeeld geen beeld- en geluidsregistraties voor openbaar gebruik gemaakt kunnen worden. Ten aanzien van de stukken die betrekking hebben op een besloten vergadering en het behandelde zal de raad moeten besluiten of geheimhouding als bedoeld in de artikelen 25, 55 en 86 van de Gemeentewet wordt opgelegd dan wel opgeheven.

In artikel 23 van de Gemeentewet zijn procedurevoorschriften opgenomen voor ‘het sluiten van de deuren’, de wijze waarop een vergadering een besloten vergadering wordt.

Artikel 49 Verslag

In dit artikel wordt uitwerking gegeven aan artikel 23, derde lid, van de Gemeentewet.

In overeenstemming met artikel 19 is de griffier verantwoordelijk voor het verslag van de raadsvergadering. Dit geldt ook voor het verslag van een besloten vergadering. Dit verslag ligt ter inzage bij de griffier. De geluidsopname van een besloten vergadering is niet openbaar en uitsluitend voor de raads- en collegeleden, en eventueel andere bij de desbetreffende besloten vergadering aanwezige personen, te beluisteren bij de griffier.

Artikel 50 Geheimhouding

Hetgeen besproken wordt in een besloten vergadering, valt niet van rechtswege onder de geheimhoudingsplicht. Daarvoor is toepassing van de procedure volgens artikel 25 jo artikel 55 van de Gemeentewet noodzakelijk.

Artikel 51 Opheffing geheimhouding

In de aangehaalde artikelen wordt aan de raad de mogelijkheid geboden de geheimhouding van stukken op te heffen; stukken die niet per se aan hem behoeven te zijn overgelegd. Het kan dus (zie bijvoorbeeld artikel 86, tweede lid, van de Gemeentewet) gaan om de situatie dat de burgemeester geheimhouding heeft opgelegd ten aanzien van stukken die hij aan de raadscommissie heeft overgelegd. De raadscommissie kan dan aan de raad verzoeken de geheimhouding op te heffen (indien de burgemeester daar niet toe bereid is). In het onderhavige artikel is nu ter zake een overlegverplichting opgenomen waardoor recht wordt gedaan aan het principe van hoor en wederhoor.

Op grond van artikel 25, derde en vierde lid, van de Gemeentewet kan geheimhouding worden opgelegd door het college, de burgemeester en een commissie, ieder ten aanzien van stukken die zij aan de raad of aan leden van de raad overleggen. De opgelegde geheimhouding met betrekking tot aan de raad overgelegde stukken vervalt, indien de raad de oplegging niet in zijn eerstvolgende vergadering die volgens de presentielijst door meer dan de helft van het aantal zitting hebbende leden is bezocht, wordt bekrachtigd.

Als de raad niet van plan is de opgelegde geheimhouding te bekrachtigen, kan het orgaan dat geheimhouding heeft opgelegd, in een besloten vergadering met de raad overleg voeren. Deze besloten vergadering kan dan gaan om de vraag waarom de raad de geheimhouding wil opheffen.

Hoofdstuk 8 Toehoorders en pers

Artikel 52 Toehoorders en pers

De hier aangeven procedurebepalingen zijn gebaseerd op de in artikel 26, eerste en tweede lid, van de Gemeentewet gegeven bevoegdheid aan de voorzitter van de raad om toehoorders die de orde verstoren, kan doen vertrekken en bij volharding in hun gedrag de toezegging kan ontzeggen.

Artikel 53 Geluid- en beeldregistraties

Aangezien de vergaderingen van de raad in principe openbaar zijn, kunnen radio- en tv-stations geluids- en beeldregistraties maken. Dit is uiteraard niet het geval als het een besloten vergadering betreft

Artikel 54 Verbod gebruik mobiele telefoons

Dit artikel heeft betrekking op het mobiele telefoonverkeer. Het mobiele telefoonverkeer werkt verstorend tijdens de vergadering. Dit laat echter onverlet, dat indien zwaarwegende redenen dit noodzakelijk maken, de voorzitter aanwezigen toestemming kan geven zijn mobiele telefoon wel standby te laten staan.

Hoofdstuk 9 Ronde Tafel Gesprekken en Themabijeenkomsten

Artikel 55 Begripsomschrijvingen

Bij de verkiezingen in 2006 heeft de raad gekozen voor een vernieuwing in het vergadersysteem. De vernieuwing moet de volgende resultaten bieden:

• 1.

  het contact met de burger wordt geïntensiveerd

• 2.

  men (bestuur en burger) moet informatie kunnen halen en brengen

• 3.

  de diverse fasen in een besluitvormingsproces – beeldvorming, meningsvorming/besluitvorming – komen beter tot hun recht

• 4.

  de vergaderingen zijn laagdrempelig en goed te volgen voor publiek

• 5.

  binnen de structuur is een herkenbare en heldere rol voor raad en positie van het college

• 6.

  de kweekvijver voor politiek potentieel blijft zoveel mogelijk behouden evenals de mogelijkheid tot specialisatie

• 7.

  “vaart houden” in het besluitvormingsproces.

Zodoende is gekozen voor het laten vervallen van de commissiestructuur en het invoeren van Ronde Tafel Gesprekken. Een Ronde Tafel Gesprek (RTG) is een laagdrempelig moment waar raadsleden/rtg-fractieleden op relatief informele wijze informatie/standpunten verzamelen voor de raadsvergadering. Deze informatie kan hij halen bij de (uitgenodigde) burger/instantie, (uitgenodigde) deskundige, bij wethouders en ambtenaren.

Een Ronde Tafel Gesprek wordt niet voorgezeten door de raadsvoorzitter maar door een door de raad benoemd extern persoon.

Vanwege het feit dat burgers en instellingen nu gelegenheid krijgen om voordat de besluitvorming van de raad plaatsvindt met de raads-/fractieleden in gesprek te gaan is het inspreekrecht in de raadsvergadering komen te vervallen. Van het inspreekrecht is in het verleden ook nauwelijks gebruik gemaakt. Hieraan zal waarschijnlijk mede debet zijn geweest dat de raadsvergadering ook het sluitstuk is van de besluitvorming en dat de kans klein was dat een reactie van een burger de raad nog van richting deed veranderen.

Artikel 56 Doel van het Rondetafelgesprek (RTG)

Het doel van een Ronde Tafel Gesprek is, zoals bij het vorige artikel al is aangegeven, het op eenvoudige wijze halen en brengen van informatie/standpunten door raadsleden/fractieleden en burgers/instanties. Op die manier kunnen burger en bestuur dichter bij elkaar komen. Mensen/instanties kunnen op uitnodiging aanwezig zijn, maar kunnen zich ook zonder uitnodiging aanmelden voor een gesprek. De openbaarheid van een Ronde Tafel Gesprek is essentieel voor het behalen van de achterliggende doelen van het gesprek.

Met de verkregen en gegeven informatie danwel standpunten  moet de raad een volledig beeld krijgen om tot besluitvorming over te kunnen gaan. Het is in het Ronde Tafel Gesprek toegestaan om politiek getinte vragen te stellen en daarmee standpunten te bepalen of overwegingen aan vragen te koppelen. Het gaat in die gesprekken immers om het verkrijgen van informatie. Met de verkregen informatie kan vervolgens politiek worden bedreven c.q debat worden gevoerd  in de raadsvergadering.

Artikel 57 Het presidium

Zoals in artikel 5 is aangegeven bepaalt het presidium de agenda van het RTG. Dit doet zij o.a. aan de hand van voorstellen ontvangen uit de organisatie. Maar ook kan zij aan de hand van de raadsagenda bepalen dat een voorstel voor een bepaald RTG voorbereid moet worden of kan zij op basis van ingekomen stukken het college verzoeken een raadsvoorstel voor te bereiden, danwel het ingekomen stuk zelf agenderen voor het RTG.

De organisatie geeft bij een raadsvoorstel een advies welke organisaties/burgers/deskundigen uitgenodigd moeten worden. Het Presidium kan daar zelf nog adressen aan toevoegen of schrappen. De griffie verzorgt vervolgens namens het presidium de uitnodigingen.

Men zou eraan kunnen denken om het presidium ook een rol te laten vervullen tussen RTG en raadsvergadering, nl. voor het bepalen van de raadsagenda. Echter het is de bedoeling dat in de RTG’s een duidelijke conclusie wordt getrokken of een voorstel doorgeleid kan worden naar de raadsvergadering. Aan de hand van deze conclusies moet de griffier, vervolgens de raadsagenda kunnen destilleren. Een extra rol voor het presidium hierin is dan ook niet nodig. Mocht zich onverhoopt een keer een aangelegenheid voordoen waarin de mening van het presidium expliciet van belang is, dan kan, via de griffier, het presidium dan een keer op ad hoc basis benaderd worden/bijeen geroepen worden.

Artikel 58 Deelnemers aan het gesprek

Aan tafel van het RTG zitten raadsleden en/of RTG-fractieleden (max. twee uit elke fractie), een RTG-voorzitter, de portefeuillehouder(-s), belanghebbende burgers of organisaties, eventuele deskundigen, de griffier en de notulist. Ambtenaren zijn op de achterhand aanwezig en kunnen op verzoek van de portefeuillehouder aanschuiven.

Omdat het van essentieel belang wordt geacht dat de gesprekken voor burgers/instanties/bedrijven zo laagdrempelig mogelijk zijn is gekozen voor een redelijk kleinschalige setting van vertegenwoordigers per fractie: 1 raadslid per fractie, met de mogelijkheid van uitbreiding tot twee leden per fractie. In dat laatste geval: twee raadsleden, of een raadslid en een door de raad benoemd RTG-fractielid;. Een uitzondering hierop vormen de eenmansfracties.

Het staat anderen vrij aan- of afwezig te zijn op de publieke tribune.

Om de kweekvijver en specialisaties ook optimaal te benutten is er daarnaast voor de mogelijkheid gekozen om per onderwerp verschillende mensen uit de fracties aan tafel te laten gaan zitten.

Op het moment dat een onderwerp in het RTG aan de orde komt is het de bedoeling dat de voorzitter aan de belanghebbende mensen op de tribune vraagt wie wil deelnemen aan het gesprek.

Belanghebbende burgers/instellingen/bedrijven  die zich hebben aangemeld bij de griffier kunnen dan aanschuiven. De voorzitter kan vervolgens bij aanvang van het gesprek vragen wat hun rol/betrokkenheid is bij het onderwerp en welke informatie ze kwijt willen.

Om procedurele overlappingen in inspraak-, bezwaar- en beroepsprocedures te voorkomen en te zorgen dat de belangen van alle partijen in dergelijke procedures gelijk worden behandeld worden door toedoen van lid 6 bepaalde belanghebbenden/instellingen/bedrijven uitgesloten om tijdens een RTG in te spreken. In inspraak-, bezwaar- en beroepsprocedures hebben belanghebbenden immers de gelegenheid gehad om binnen de wettelijke voorschriften die daarvoor bestaan hun visie te geven of hun zienswijze of bezwaar toe te lichten ten overstaan van een daarvoor aangewezen commissie, bestuurder of ambtenaar en in aanwezigheid van de andere belanghebbenden en/of het bestuursorgaan. Het komt onder andere voor bij ontwerpbestemmingsplannen, maar het kan ook voorkomen bij bezwaarprocedures tegen besluiten van de raad of klachten waarover de raad een uitspraak zou moeten doen.

Voor de (procedurele) zuiverheid is het in dergelijke gevallen niet wenselijk dat belanghebbende personen/instellingen dan ook nog gebruik kunnen maken van het inspreekrecht bij de Rondetafelgesprekken. De rechten van andere belanghebbenden die daarbij dan niet in de gelegenheid zou worden gesteld hun visie te geven zouden met voeten worden getreden. Dat leidt tot processuele fouten die tot vernietiging van besluiten kan leiden. Bovendien leidt het tot een herhaling van de hoorzitting en daar is een RTG-vergadering niet voor bestemd. Als een zaak tijdens een RTG wordt behandeld, moeten de leden er van kunnen uitgaan dat de zaak goed en overeenkomstig de wettelijke voorschriften is voorbereid.

Artikel 59 RTG-Fractieleden

Om reden als bij artikel 58 genoemd, is er voor gekozen om RTG-fractieleden te benoemen en deze de mogelijkheid te geven aan te schuiven aan de Ronde Tafel Gesprekken. RTG-fractieleden krijgen eveneens toegang tot de voor hen bestemde agenda’s en stukken. Vertrouwelijke stukken zijn in beginsel niet beschikbaar voor RTG-fractieleden, aangezien ook in beginsel wordt uitgegaan van openbare Ronde Tafel Gesprekken. Mocht het evenwel zo zijn dat een RTG-fractielid toch beschikking krijgt over informatie waarover geheimhouding is opgelegd dan dient hij op grond van het van toepassing verklaarde Reglement op het RTG-fractielid en de gedragscode integriteit de vertrouwelijkheid in acht te nemen.

Artikel 60 De procedure

Afhankelijk van de aangeboden stukken wordt op één avond een RTG gehouden, waarin maximaal 4 RTG’-clusters worden gehouden. Op advies van de griffier bundelt het Presidium de stukken in clusters en plaatst die op de desbetreffende clusteragenda’s. Bij de indeling zal getracht worden zoveel mogelijk de programma’s uit de begroting te volgen, doch het Presidium zal telkens een optimale agenda-indeling maken, waarbij rekening wordt gehouden met het aantal onderwerpen, de portefeuilleverdeling binnen de fracties en binnen het college en de verwachte belangstelling van burgers.

In principe duurt een RTG maximaal vier uur.

De organisatie is zodanig flexibel dat het Presidium er voor kan kiezen bij politiek zwaardere onderwerpen plenaire sessies te houden. Daarin is ook ruimte voor informatieve presentaties van het college, een afdeling, een raadsfractie of externen. Ook kan ervoor gekozen worden om een RTG te gebruiken om bepaalde thema’s nader te belichten.

De raads- /en of RTG-fractieleden, die het RTG voeren, kunnen naar aanleiding van het gesprek besluiten om ter voorbereiding van de raadsvergadering gezamenlijk een aanvullend werkbezoek af te leggen.

Om in die situaties waarin dat onbedoeld toch gebeurt het risico weg te nemen dat deze gespreksdeelnemer voor de inhoud daarvan voor de rechter moet komen, is het immuniteitsbeginsel als bedoeld in artikel 22 van de gemeentewet (dat op grond van de gemeentewet ook voor commissies geldt) ook van toepassing verklaard voor het RTG.

Mocht het evenwel zo zijn dat een deelnemer aan het gesprek echt onbetamelijke uitdrukkingen gaat gebruiken of anderszins het gesprek gaat verstoren dan moet een voorzitter ook een formele basis hebben om te kunnen ingrijpen. Vandaar dat de leden 2 en 3 van artikel 26 uit het Reglement van overeenkomstige toepassing zijn verklaard.

Het RTG leent zich niet voor een rondvraag zoals dat gebeurde in de commissievergaderingen. Zaken die normaliter in een rondvraag aan de orde komen betreffen veelal informatieve vragen aan het college over – de stand van zaken betreffende - de uitvoering van bepaalde activiteiten. Dit kan natuurlijk terecht zijn omdat de raad vanuit zijn controlerende taak het college ter verantwoording wil roepen doch dat is een bevoegdheid die slechts de raad/een raadslid toekomt. Deze taak komt een fractielid niet toe. M.b.t. vragen om feitelijke informatie is in de verordening ambtelijke bijstand bovendien geregeld dat men daarvoor via de griffier terecht kan bij de gemeentesecretaris. Bovendien bestaat voor de raadsleden de mogelijkheid om het college schriftelijk de vragen voor te leggen en indien men de vragen een wat zwaardere status wil geven en men het belangrijk vindt dat de gehele raad informatie over een bepaalde kwestie ontvangt kan het formele middel van de artikel 42-vragen gebruikt worden. Daarvoor is indertijd een standaardformulier/format opgezet dat daarvoor gebruikt dient te worden.

Artikel 61 RTG-De voorzitter

Een kwalitatief goede invulling van het RTG-voorzitterschap vormt een belangrijke voorwaarde voor het succes van deze gesprekken. Daarom is gekozen voor twee vaste externe RTG-voorzitters die met opleiding en training in hun functie kunnen groeien. Uitgangspunt bij het aantal RTG-voorzitters is geweest dat ieder RTG dat op één avond plaatsvindt voorgezeten wordt door dezelfde RTG-voorzitter. In verband met het feit dat iemand eens verhinderd kan zijn of dat een RTG-voorzitter zelf graag een bepaald gesprek inhoudelijk bijwoont waardoor ook vervanging nodig is, worden 2 plv. RTG-voorzitters benoemd die kunnen vervangen.

Artikel 62 De RTG-griffier

De griffier en de plv. griffier zullen in eerste aanleg als RTG-griffier gaan optreden. De RTG-griffier vervult in het RTG dezelfde rol ten aanzien van de voorzitter en het gesprek als geregeld voor de raadsvergaderingen en de raadsvoorzitter.

Bij verhindering van de (plv.) griffier zal deze moeten worden waargenomen door iemand uit de bestaande organisatie (te bepalen in overleg tussen griffier, burgemeester en secretaris) die onder verantwoordelijkheid en functionele aansturing van de griffier functioneert.

Artikel 63 Verslag

Het RTG leent zich, vanwege de wisselende samenstelling van de deelnemers, er niet voor dat het verslag in een volgend RTG wordt vastgesteld. Aangezien het ook niet de bedoeling is dat het beknopt zakelijk verslag op hoofdlijnen uitnodigt tot nieuw debat of het uiten van opvattingen ligt het in de rede het niet te laten vaststellen.

Artikel 64 Themabijeenkomsten.

Het Presidium kan besluiten tot het houden van themabijeenkomsten voor (delegaties) uit de raad. Deze themabijeenkomsten  zijn informele bijeenkomsten waarin (een delegatie van) het college van burgemeester en wethouders met raadsleden en/of RTG-fractieleden communiceert (informeren, inzicht verschaffen in te wegen belangen, in beeld brengen van wettelijke en technische problemen, verkennen van aspecten van draagvlak en van gedachten wisselen over mogelijke alternatieven) over met name complexe stukken – te benoemen door het Presidium ter voorbereiding van zo’n onderwerp in een Ronde Tafel Gesprek en/of raadsvergadering.

De raad stelt nadere regels voor het houden van de themabijeenkomsten, hetgeen is vastgelegd in de Regeling Themabijeenkomsten gemeente Nuth 2009, vastgesteld bij raadsbesluit d.d. 17 maart 2009, nummer Griffie/2009/2644

Artikel 65 Toehoorders en pers

Voor de toelichting wordt verwezen naar de toelichting bij de artikelen 52, 53 en 54.

Hoofdstuk 10 Slotbepalingen

Artikel 66 Uitleg reglement

Dit artikel behoeft geen toelichting.

Artikel 67 Inwerkingtreding

Dit artikel behoeft geen toelichting.