Verordening op het benoemen van openbare ruimte en het nummeren van bouwwerken, gebouwen, complexen, afgebakende terreinen, lig- en standplaatsen

Straatnamen en huisnummers (adressen) vervullen een essentiële functie in het maatschappelijk verkeer. Niet alleen dienstverlenende instanties als politie, brandweer e.d., maar ook voor bijvoorbeeld makelaardij, de advocatuur, het notariaat en het bedrijfsleven,

Zij kunnen veelal hun werkzaamheden niet uitvoeren zonder goed sluitende informatie over adressen.

Ook de burger heeft belang bij goede adressering van zijn woonverblijf. Hij wenst immers “vindbaar” te zijn.

Adressen vervullen binnen het openbaar bestuur eveneens een wezenlijke functie. Enerzijds is een groot deel van de overheidregistraties geordend (toegankelijk) op alfanummerieke volgorde van adressen. Anderzijds zijn adressen van grote betekenis voor het koppelen van geautomatiseerde bestanden en voor het maken van selecties uit deze bestanden.

Het benoemen van delen van de openbare ruimte (onder andere straatnamen) en het toekennen van nummers aan vastgoedobjecten is een taak van de gemeente en dient derhalve met de nodige zorg te worden omgeven.

Tot 1 januari 1994 was de gemeentelijke bevoegdheid tot het benoemen van wijken en straten en het nummeren van vastgoedobjecten gebaseerd op artikel 174 van de Gemeentewet en artikel 41 e.v. van het Besluit bevolkingsboekhouding.

Artikel 174 van de Gemeentewet had betrekking op de verdeling van de gemeente in wijken en straten en het toekennen van nummers aan gebouwen. Het artikel gaf de gemeenteraad de bevoegdheid tot "het maken van de nodige verordeningen tot verdeling van de gemeente in wijken en opmaking van volledige staten der bevolking en harer behuizing".

Artikel 41 e.v. van het Besluit bevolkingsboekhouding had betrekking op het toekennen en vastleggen van huisnummers en straatnamen. Het college van burgemeester en wethouders draagt zorg voor de straatnaamgeving en voor de nummering van de in de gemeente aanwezige gebouwen, die bewoond worden of geheel of gedeeltelijk voor bewoning zijn ingericht, alsmede voor de nummering van de in de gemeente aanwezige gebouwen, die naar hun aard en ligging voor nummering in aanmerking komen.

De afdeling Burgerzaken was, ingevolge het Besluit bevolkingsboekhouding, vervolgens verantwoordelijk voor het beheer van de registratie inzake straatnamen en huisnummers.

Beide regelingen hebben inmiddels hun kracht verloren door de invoering van de nieuwe Gemeentewet en de invoering van de Wet gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens (GBA).

Op dit moment is er geen expliciete wettelijke regeling meer, maar heeft het gemeentebestuur op basis van artikel 108 en 149 van de Gemeentewet de bevoegdheid tot straatnaamgeving en huisnummering.

Een goede regeling van het toekennen van straatnamen en huisnummers is derhalve noodzakelijk.

De registratie van plaatselijke aanduidingen kan na het vervallen van artikel 174 van de Gemeentewet en het Besluit bevolkingsboekhouding aan een andere afdeling dan de afdeling Burgerzaken worden opgedragen.

In veel gemeenten is, naast de basisregistratie personen een basisregistratie vastgoed in de vorm van een centrale registratie van straatnamen en huisnummers ingevoerd. De automatisering is daartoe de aanleiding geweest.

Het is goed bij deze ontwikkeling aansluiting te zoeken door het opzetten en'onderhouden van een gemeentelijk centraal adressenbestand aan het bureau Gevic van de sector Stadsbeheer op te dragen.

Het toekennen van een straatnaam of een huisnummer op grond van de verordening is een beschikking in de zin van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). De beschikking zal aan de formele en materiële eisen van de Awb moeten voldoen.

Op grond van de Awb is het mogelijk tegen een beschikking een bezwaarschrift in te dienen bij het beschikkende bestuursorgaan. Tevens staat de mogelijkheid open een beroepschrift in te dienen bij

de sector bestuursrecht van de arrondissementsrechtbank.

In geval van straatnaamgeving kan de vraag rijzen of wel sprake is van een beschikking. Deze vraag kan bevestigend worden beantwoord indien het besluit zich richt op bepaalde, concreet aanwijsbare objecten en het besluit gebaseerd is op een publiekrechtelijke regeling, die een gedoogplicht inhoudt voor de rechthebbende op onroerende zaken in verband met op deze objecten aanbrengen van straatnaam- en huisnummerborden. Op grond van deze verordening zal derhalve in de regel sprake zijn van een beschikking straatnaamgeving.

Hernummering is in feite, het toekennen van een huisnummer zoals in de verordening is aangegeven. Het besluit tot hernummeren valt dan ook binnen de reikwijdte van de Awb.

Indien een aanvraag tot straatnaamgeving of huisnummering zou moeten worden afgewezen of een besluit tot straatnaamgeving of huisnummering een belanghebbende zou treffen, moet worden bezien of artikel 4:7 of artikel 4:8 van de Awb van toepassing is. Deze artikelen houden de verplichting in de aanvrager of belanghebbende te horen voordat het besluit wordt genomen.

In het kader van de Volkste ' hing 1971 is tussen gemeenten, de provinciale planologische diensten en het CBS een gebiedsindeling overeengekomen, die wordt aangeduid met de term "CBS wijk- en buurtindeling". Deze indeling werd noodzakelijk geacht omdat op provinciaal en landelijk niveau behoefte bestond aan inzicht in de onderverdeling van het gemeentelijk grondgebied.

Sinds 1971 heeft het echter ontbroken aan systematisch interbestuurlijk overleg waardoor onduidelijkheid kon ontstaan over de te hanteren wijk- en buurtindeling. Zo is gebleken dat tal van veranderingen in de wijk- en buurtindeling, die door de gemeenten zijn doorgevoerd, niet bekend zijn bij het CBS. Ook is gebleken dat veel van de veranderingen in de wijk- en buurtindeling, die wel bij het CBS bekend zijn, door het CBS zijn afgeleid uit de sinds 1980 ingevoerde jaarlijkse opgave van gemeenten.

Op provinciaal en landelijk niveau heeft een en ander geleid tot het ontstaan van onzekerheid over de actualiteitswaarde en de vergelijkbaarheid van aan wijk- buurtindelingen gerelateerde gegevens van verschillende gemeenten. Dit heeft het lnterprovinciaal overleg voor de ruimtelijke ordening er toe aangezet de minister van economische zaken te vragen het CBS te verzoeken zijn coördinerende rol met betrekking tot de wijk- en buurtindeling te reactiveren.

De minister heeft dit verzoek ingewilligd. Dit heeft echter tot op heden nog niet geleid tot nadere bijhoudingsregels voor de wijken buurtindeling. Gemeenten dienen zich dan ook te houden aan de CBS-wijk- en buurtindeling uit 1970.

in de verordening komt derhalve het benoemen van de wijken en buurten terug hetgeen tot de bevoegdheid van het college van burgemeester en wethouders kan worden gerekend.

In het tweede lid is het benoemen van de openbare ruimte geregeld. De openbare ruimte omvat meer dan alleen straten, plantsoen en wegen. Zo worden bijvoorbeeld ook waterlopen, bruggen, viaducten, sneltramhaltes, dijken, meren en plassen van een naam voorzien.

Het benoemen van openbare ruimten is een facultatieve bevoegdheid van het college van burgemeester en wethouders. Het college benoemt de openbare ruimten indien dat naar zijn oordeel nodig is.

Dit artikel regelt het toekennen van nummers aan bouwwerken, gebouwen, complexen, afgebakende terreinen, ligplaatsen en standplaatsen door het college van burgemeester en wethouders. Hier is niet voor de term "huisnummec' gekozen omdat bij een afgebakend terrein of ligplaatsen en standplaatsen niet kan worden gesproken van een huisnummer.

Het toekennen van nummers aan lig- en standplaatsen raakt meer in zwang. Dit wordt mede veroorzaakt door een verzoek van het ministerie van financiën aan gemeenten om lig- en standplaatsen te nummeren in verband met de uitkering uit het Gemeentefonds. Bij het bepalen van het aantal woonboten en woonwagens wordt gebruik gemaakt van het PTT-afgiftebestand. Gemeenten wordt aangeraden aan elke lig- en standplaats een afzonderlijk nummer toe te kennen. Hierdoor wordt voorkomen dat verschillende woonschepen en woonwagens op één afgiftepunt zijn afgemeerd hetgeen tot gevolg heeft dat gemeenten financiële middelen uit het Gemeentefonds mislopen.

Nieuwegein heeft reeds de lig- en standplaatsen (Utrechtsestraatweg, Jaagpad, Hofweide) van nummers voorzien.

Het aanbrengen van huisnummerbordjes is per gemeente verschillend geregeld. Het aanbrengen van de nummers kan ook worden overgelaten aan de aannemer, als onderdeel van het uitvoeren van een bouwwerk. Ten slotte kan het ook aan de eigenaar worden overgelaten de nummers aan te brengen.

In de verordening is gekozen voor een formulering waarbij de eigenaar het nummer dient aan te brengen, tenzij het college van burgemeester en wethouders anders besluit. Het laatste kan bijvoorbeeld het geval zijn bij nieuwbouwprojecten, waarbij een uniform uitgevoerde nummering wenselijk wordt geacht. Het verdient aanbeveling de verantwoordelijkheid voor het aanbrengen van een huisnummer in de tekst van de huisnummerbeschikking te regelen.

Het eerste lid van artikel 6 biedt de mogelijkheid nadere technische uitvoeringsvoorschriften te geven. In het kader van deregulering worden echter geen gedetailleerde voorschriften inzake het aanbrengen van het nummerbord gegeven. Vandaar dat de technische uitvoeringsvoorschriften algemeen van karakter kunnen zijn.

Er kan in dit verband worden gedacht aan algemene eisen aan het te gebruiken materiaal (bestand tegen weersinvloeden), alsmede aan een aantal andere technische zaken zoals de methode van nummering en maatvoering van de borden.

Het tweede lid biedt het college van burgemeester en wethouders de mogelijkheid nader administratieve voorschriften te geven. Deze passage is om verschillende redenen in de verordening opgenomen.

In de eerste plaats vervullen straatnaam- en huisnummergegevens een zeer wezenlijke functie in het maatschappelijk verkeer. De dienstverlening (brandbestrijding, postbezorging e.d.) kan niet zonder deze informatie.

In de tweede plaats zijn tal van gemeentelijke registraties geordend op de volgorde van straatnaam en huisnummer.

In de derde plaats is een systematische en eenduidige verstrekking van straatnaam- en huisnummergegevens aan vele instanties noodzakelijk. Zo bestaan er verplichtingen tot levering van adresgegevens aan afnemers en derden in de zin van de Wet GBA en aan bijvoorbeeld waterschappen en de Rijksbelastingdienst voor hun belastingheffing.

In de vierde plaats is een goede registratie van straatnaam- en huisnummergegevens noodzakelijk om gemeentelijke bestanden te kunnen raadplegen en op elkaar af te stemmen.

Ten slotte vervullen de adresgegevens een belangrijke rol bij de uitkering uit het Gemeentefonds. Tezamen redenen genoeg om uitvoeringsvoorschriften te formuleren.