Kostentoedelingsverordening Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden

Algemene toelichting

Inleiding

De basis van de kostentoedelingsverordening is gelegen in artikel 119 van de Waterschapswet. Hierin is bepaald dat het algemeen bestuur van het Hoogheemraadschap ten behoeve van de omslagheffing een verordening vast dient te stellen, waarin zoveel mogelijk per afzonderlijke waterschapstaak het kostendeel is opgenomen voor ieder van de categorieën van belanghebbenden die in het algemeen bestuur zijn vertegenwoordigd. In deze kostentoedelingsverordening worden de aard en de omvang van het belang van de in het bestuur vertegenwoordigde belangencategorieën bij de taken van het Hoogheemraadschap in aanmerking genomen. De kostentoedelingsverordening moet worden goedgekeurd door Gedeputeerde Staten en dient ten minste eenmaal per vijf jaar te worden herzien. Bij Algemene Maatregel van Bestuur zijn in het reglement uitgangspunten vastgesteld, waarmee het hoogheemraadschap bij de kostentoedeling rekening moet houden.

De kostentoedelingsverordening vormt tezamen met de omslagverordening Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden en de omslagklassenverordening Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden de basis voor de omslagheffing. De samenhang van de drie verordeningen wordt als volgt samengevat:

• •

  de kostentoedelingsverordening geeft aan wat de aard en de omvang van belang is van elk van de in het bestuur van het Hoogheemraadschap vertegenwoordigde belangencategorieën bij de afzonderlijke taken van het Hoogheemraadschap;

• •

  de omslagverordening geeft aan wie bij de omslag betrokken worden en wat hiervoor het belastbaar feit, het belasting object, de heffingsmaatstaf en het tarief is;

• •

  de omslagklassenverordening geeft per taak van het hoogheemraadschap aan, waar een aanmerkelijk verschil in hoedanigheid of ligging resulteert in een classificatie van het belang van de belangencategorieën. De classificatie resulteert in een correctie op de heffingsmaatstaf.

De bouwstenen van de kostentoedeling

Zoals beschreven in de bovenstaande inleiding wordt bij de samenstelling van de kostentoedelingsverordening de aard en omvang van het belang van de in het bestuur vertegenwoordigde belangencategorieën bij de taken van het Hoogheemraadschap in aanmerking genomen.

Het belang dat een belangencategorie heeft bij de taken van het Hoogheemraadschap is afhankelijk van twee onderwerpen, die als bouwstenen gebruikt worden voor deze verordening.

• a.

  taakuitvoering

  Het belang dat een belangencategorie heeft bij de uitvoering van de taken is bepalend voor de mate waarin aan deze belagencategorie kosten toegedeeld worden. De op de taakuitvoering van toepassing zijnde directe en indirecte kosten worden omschreven als taakuitvoeringskosten.

• b.

  Belangencategorie

  Het Hoogheemraadschap voert, naast de op de taakuitvoering gerichte activiteiten, ook activiteiten uit die direct en uitsluitend gericht zijn op de in het bestuur van het Hoogheemraadschap aanwezige belangencategorieën. Deze activiteiten hebben betrekking op de omslag en op de verkiezingen.

  De bij de omslag en de verkiezingen behorende kosten, die eenduidig toe te wijzen zijn aan een belangencategorie en die geen relatie hebben met de taakuitvoering, worden direct aan de desbetreffende belangencategorie toegedeeld. De eenduidig en enkel aan de belangencategorie toe te wijzen kosten worden omschreven als categoriekosten, en bestaan uit kosten voor heffen, invorderen, taxaties, oninbare posten en verkiezingen.

De in de kostentoedelingsverordening vermelde kostentoedelingspercentages zijn tot stand gekomen door de belangen bij de taakuitvoering per belangencategorie (a) te combineren met het per belangencategorie te bepalen direct belang bij de categoriekosten (b).

Belang bij de taakuitvoering: Rapport inzake de kostentoedeling

In 1989 is door het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Unie van Waterschappen het 'Rapport inzake de kostentoedeling' uitgebracht (rapport commissie Havelaar). In dit rapport wordt per afzonderlijke waterschapstaak een uitwerking van het kostentoedelingsproces gegeven, waarbij het onderscheid tussen algemene en specifieke taakbelangen wordt uitgewerkt.

De algemene taakbelangen zijn gericht op het kunnen wonen, werken en recreëren in de leefruimte en het leefmilieu, die worden geschapen en in stand gehouden door de waterstaatkundige conditionering van de bodem. De ingezetenen zijn de representanten van de algemene taakbelangen.

De specifieke taakbelangen zijn gericht op de waterstaatkundige verzorging van de bodem als zodanig. De representanten hiervan zijn de eigenaren van onroerende zaken. Het in het rapport Havelaar beschreven kostentoedelingsproces heeft als basis gediend voor het rapport 'Kostentoedeling Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden', dat in 1994 door het ingenieursbureau Tauw Civiel en Bouw bv, in opdracht van het hoogheemraadschap, is samengesteld. Deze laatste rapportage heeft, in relatie tot deze verordening, als basis gediend voor de bepaling van de bij de taakuitvoering van belang zijnde toedelingspercentages.

Het bij de taakuitvoering behorende kostentoedelingsproces bestaat per afzonderlijke waterschapstaak uit de volgende stappen:

stap 1

Vaststellen belangencategorieën.

stap 2

Toedeling van de kosten aan de belanghebbenden bij de algemene taakbelangen (ingezetenen) en specifieke taakbelangen (eigenaren gebouwd en ongebouwd).

stap 3

Toedeling van het kostenaandeel van de specifieke taakbelangen aan de belangencategorieën eigenaren gebouwd en ongebouwd binnen het belanghebbend gebied.

Voor een nadere beschrijving van het kostentoedelingsproces wordt verwezen naar de bovengenoemde rapporten.

Bij het opstellen van deze verordening is rekening gehouden met de volgende in het reglement bepaalde uitgangspunten:

• a.

  gebied van het hoogheemraadschap (artikel 1)

• b.

  waterschapstaken, voor zover betrekking hebbende op deze verordening (artikel 3) 

  -  waterkeringszorg;

  -  kwantitatief oppervlaktewaterbeheer;

  -  vaarwegbeheer.

• c.

  in de waterschapsomslagen betrokken belangencategorieën (artikel 70)

  - diegene die krachtens eigendom, bezit of beperkt recht het genot hebben van een ongebouwde onroerende zaak;

  - diegene die krachtens eigendom, bezit of beperkt recht het genot hebben van een gebouwde onroerende zaak;

  - diegene die ingezetenen zijn.

Vaarwegbeheer

Uit het voorgaande volgt dat de kostentoedeling betrekking heeft op drie taken (waterkeringszorg, kwantitatief oppervlaktewaterbeheer en vaarwegbeheer) en drie categorieën van belanghebbenden (zakelijk genothebbenden ongebouwd, zakelijk genothebbenden gebouwd en ingezetenen). Echter, in artikel 71 van het reglement van het Hoogheemraadschap is bepaald dat de kosten van het vaarwegbeheer ondergebracht worden bij de taak kwantitatief oppervlaktewaterbeheer. De reden hiervoor is, dat hoewel vaarwegbeheer in principe bij algemene overheidslichamen thuis hoort, de onderhavige vaarwegen als vaarweg slechts een lokale betekenis hebben. De verwachting is dat de kosten van het opgedragen vaarwegbeheer vrijwel te verwaarlozen zijn.

Aard en omvang van het belang

De Waterschapswet bepaalt in artikel 119, vijfde lid, dat het Hoogheemraadschap bij de kostentoedeling per afzonderlijke taak in aanmerking moet nemen, wat de aard en de omvang van het belang van de in het bestuur vertegenwoordigde categorieën is. Hierbij gaat het niet alleen om het belang van degene die gebaat zijn bij de de waterschapsvoorzieningen maar ook om het belang dat het Hoogheemraadschap voorzieningen treft tot opheffing van waterstaatkundige bezwaren voortvloeiende uit de vrije afstroming van hoger gelegen gronden op lagere gronden.

In de artikelsgewijze toelichting van deze verordening wordt daar nader op ingegaan.

Relatie met de begroting

De kostentoedeling heeft betrekking op de kosten die met behulp van de omslag gedekt worden. In de begroting kan afgelezen worden om welke kosten het hierbij gaat.

In de nieuwe Comptabiliteitsvoorschriften Waterschappen (Stb. 1991, 702) is bepaald dat de reglementair aan het waterschap opgedragen taken in de begroting als kostendragers dienen te zijn vermeld. De inrichting van de begroting van het hoogheemraadschap is afgestemd op de bij de kostentoedeling te onderscheiden taken. Door toepassing van de percentages van de kostentoedeling op de kosten die per reglementaire taak met behulp van de omslag gedekt dienen te worden, ligt vast welk omslagbedrag ieder van de in het algemeen bestuur vertegenwoordigde categorieën in totaal dient op te brengen.

Gebiedsindeling

De kostentoedeling heeft betrekking op het gehele beheersgebied van het hoogheemraadschap, waarvan de grenzen zijn vastgelegd in het reglement. Het hoogheemraadschap behartigt alle reglementair opgedragen taken in het beheersgebied. Dit betekent dat binnen het beheersgebied iedere ingezetene een belang heeft bij de taken waterkeringszorg, kwantitatief oppervlaktewaterbeheer en vaarwegbeheer.

Artikelsgewijze toelichting

Toelichting toegevoegd bij wijziging van de Kostentoedelingsverordening d.d. 12 september 2001.

Algemene toelichting

In artikel 119 van de Waterschapswet is bepaald dat het alge­meen bestu­ur van het wa­ter­schap ten behoeve van de omslagheffing een verordening vast dient te stellen, waarin zoveel mogelijk per afzonder­lijke water­schaps­taak het kosten­deel is opge­no­men voor ieder van de cate­gorieën van be­langhebbenden die in het alge­meen bestuur zijn vertegen­woordigd. Bij deze kostentoedeling dienen de aard en de omvang van het belang van de in het bestuur verte­genwoor­digde categorieën bij de onder­scheidene taken in aan­merking geno­men te wor­den.

De kostentoedelingsverordening behoeft de goedkeuring van gedeputeerde staten en dient ten minste eenmaal per vijf jaar herzien te worden. Voorts kunnen provinciale staten bij reglement uitgangspunten stellen, welke het waterschap bij de kostentoedeling in acht dient te nemen.

De kostentoedelingsverordening vormt tezamen met de om­slagklassenverordening (artikel 120, vijfde lid van de Waterschapswet) en de omslagverordening (artikel 110, tweede lid van de Waterschapswet) de basis voor de omslagheffing.

Terinzagelegging en ingekomen bedenkingen

Het ontwerp-wijzigingsbesluit heeft -overeenkomstig het bepaalde in de Inspraakverordening Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden- van 2 april tot en met 1 mei 2001 ter inzage gelegen op het waterschapskantoor en de gemeentehuizen binnen het beheersgebied van het waterschap.Tijdens deze periode zijn geen bedenkingen naar voren gebracht.

Rapport inzake de kostentoedeling

Met betrekking tot de kostentoedeling is in 1989 door het Interprovinci­aal Overleg (IPO) en de Unie van Waterschappen het 'Rapport inzake de kostentoe­deling' uitgebracht. In dit rapport geven IPO en Unie per afzon­derlijke waterschapstaak een uitwerking van de kostentoedeling. Dit rap­port is bij brief van 17 november 1989 (kenmerk 6397/EV) aan de provin­cies en de leden-waterschappen toegezonden.

In het rapport wordt een kostentoedelingsproces beschreven dat voor iede­re waterschapstaak gevolgd kan worden. Bij dit proces wordt uitgegaan van het onderscheid tussen algemene en specifieke taakbelangen, waarop ook de Waterschapswet is gebaseerd.

De algemene taakbelangen zijn gericht op het kunnen wonen, werken en re­creëren in de leefruimte en het leefmilieu, die worden geschapen en in stand gehouden door de waterstaatkundige conditio­nering van de bodem. De ingezetenen zijn de representanten van de algeme­ne taakbelangen.

De specifieke taakbelangen zijn gericht op de waterstaatkundige verzor­ging van de bodem als zodanig. De representanten hiervan zijn de eigena­ren en gebruikers van onroerende goederen.

Het in het rapport beschreven kostentoedelingsproces bestaat per afzon­derlijke waterschapstaak uit de vol­gende drie stappen:

Stap 1 Vaststellen belangencategorieën (artikel 70 van het Reglement Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden

Stap 2 Toedeling van de kosten over de representanten van de algemene en specifieke taakbelangen (ingezetenen respectievelijk eigenaren gebouwd en ongebouwd).

Stap 3 Binnen de specifieke taakbelangen bepaling van de kostenaandelen gebouwd en ongebouwd.

Dit kostentoedelingsproces is ook gevolgd in het aan deze verordening ten grondslag liggende rapport ‘Herziening kostentoedeling Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden' (Tauw bv, februari 2001). Overigens onderscheidt dit laatstgenoemde rapport voorafgaand aan de bovengenoemde stappen, nog een stap, namelijk de vaststelling van een kostenaandeel per taak. Voor de systematiek maakt het benoemen van deze stap echter geen verschil.

Waterschapstaken

Op grond van de Waterschapswet dient de kostentoedeling zoveel mogelijk per afzonderlijke taak plaats te vinden.

In artikel 1, tweede lid, van de Waterschapswet is aangegeven welke ta­ken er aan een waterschap opgedragen kunnen worden, te weten waterkering en waterhuishouding. Daarnaast kunnen waterschappen belast worden met een of meer andere waterstaatsaangelegenheden. In de Memorie van toelichting wordt aangegeven dat hierbij gedacht dient te worden aan wegenbeheer en vaarwegen­beheer. In het provinciaal reglement is geregeld, welke taken aan een bepaald waterschap opgedragen worden.

De taak waterhuishouding kan nader onderver­deeld worden in waterkwan­ti­teitsbeheer en waterkwaliteitsbeheer. Het waterkwali­teitsbeheer is niet van belang voor de kostentoedeling, omdat deze niet via de omslag maar via de verontreini­gingsheffing bekostigd wordt.

Voor wat betreft het vaarwegenbeheer geldt, dat de vaarwegen waarover het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden het beheer voert alleen een lokale betekenis hebben. Om die reden dient het vaarwegbeheer bekostigd te worden uit de omslagheffing.

De kosten van het vaarwegbeheer zijn van geringe omvang. Daarom is in artikel 71 van het reglement bepaald dat deze kosten toegevoegd worden aan de kosten van het  kwantitatief oppervlaktewaterbeheer.

Een en ander betekent dat voor de kostentoedeling de volgende twee water­schapstaken onderscheiden kunnen worden:

-           waterkeringszorg;

-           waterkwantiteitsbeheer.

Categorieën van belanghebbenden

De kosten van de waterschapstaken dienen toegedeeld te worden aan de ca­tegorieën van belanghebbenden die in het waterschapsbestuur vertegenwoor­digd zijn. Op grond van artikel 6 van het Reglement Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden zijn dat voor het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden:

-           degenen die krachtens eigendom, bezit of beperkt recht het genot hebben van ongebouwde onroerende zaken (zakelijk gerechtigden ongebouwd);

-           degenen die krachtens eigendom, bezit of beperkt recht het genot hebben van gebouwde onroerende zaken (zakelijk gerechtigden gebouwd);

-           de ingezetenen, onder wie worden verstaan degenen die hun werkelijke woonplaats hebben in het gebied van het waterschap (ingezetenen);

-           degenen die op grond van een zakelijk of persoonlijk recht gebouwde onroerende zaken in gebruik hebben als bedrijfsruimte (gebruikers be­drijfsgebouwd).

Met betrekking tot de gebruikers bedrijfsgebouwd wordt opgemerkt dat in het Reglement Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden geen omslag voor deze categorie is geregeld. In verband hiermee is deze categorie voor de kostentoe­de­lingsverordening ver­der buiten beschouwing gebleven.

Aard en omvang van het belang

De Waterschapswet schrijft voor dat het waterschap per afzonderlijke taak nagaat, wat de aard en de omvang van het belang van de in het bestuur vertegenwoordigde categorieën is. In de artikelsgewijze toelichting van deze verordening wordt daar nader op ingegaan.

Gebiedsindeling

De kostentoedeling heeft in principe betrekking op het gehele water­schapsgebied, waarvan de grenzen zijn vastgelegd in het reglement.

Ook binnen de reglementaire grenzen kunnen delen van het gebied geen be­lang hebben bij een bepaalde waterschapstaak. Dit geldt bijvoorbeeld voor (kort gezegd) de Utrechtse Heuvelrug: dit gebied heeft geen belang bij de waterkeringszorg. Ten behoeve van de kosten­toedeling dient dan het belanghebbende gebied nader vastgesteld te wor­den. Dit is voor het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden gebeurd met de in artikel 6 (voorheen 5) bedoelde kaarten.

Beperking van het belanghebbende gebied heeft alleen werking voor de zakelijk gerechtigden gebouwd en ongebouwd. Bij de ingezetenen is beperking van het belanghebbende gebied tot een gebied dat kleiner is dan het reglementaire gebied in principe niet moge­lijk, omdat het bij de ingezetenen gaat om de beharti­ging van de al­gemene taakbelangen in het waterschapsgebied als geheel. Het belang van de inge­zetenen bij een bepaalde taak houdt dus geen ver­band met de lig­ging van de woning van de ingezetene in het gebied.

Artikelsgewijze toelichting

In de aanhef van de verordening wordt verwezen naar het provinciaal waterschapsreglement, in verband met de uitgangspunten met be­trekking tot de kostentoedeling die in dit reglement zijn opgenomen.

Artikel I (Artikel 2  Waterkeringszorg)

Hierna wordt toegelicht op welke wijze het belang bij de waterkeringszorg is bepaald.

De eerste stap: vaststellen belangencategorieën

Zoals uit de algemene toelichting blijkt zijn de volgende belangencategorieën bij de taak waterkeringszorg reglementair bepaald:

- degenen die krachtens eigendom, bezit of beperkt recht het genot hebben van ongebouwde onroerende zaken (zakelijk gerechtigden ongebouwd);

-           degenen die krachtens eigendom, bezit of beperkt recht het genot hebben van gebouwde onroerende zaken (zakelijk gerechtigden gebouwd);

-           de ingezetenen, onder wie worden verstaan degenen die hun werkelijke woonplaats hebben in het gebied van het waterschap (ingezetenen);

De tweede stap: vaststellen algemene taakbelang

De tweede stap van de kostentoedeling bij de waterkeringszorg betreft het bepalen van de belangen van de ingezetenen (algemene taakbelangen) ten opzichte van de belangen van de gebouwde en ongebouwde onroerende zaken (specifieke taakbe­lan­gen).

Het kostenaandeel van de algemene taakbelangen kan worden vastgesteld aan de hand van de uitgangspunten zoals aangegeven in het ‘Rapport inzake de kostentoedeling', Unie van Waterschappen (werkgroep Havelaar), juni 1989.

Gelet op de inwonersdichtheid in het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (circa 800 inwoners/km2) is het kostenaandeel van de algemene taakbelangen bepaald op 47%.

Derde stap: Vaststellen specifieke taakbelangen

Nadat het kostenaandeel voor de ingezetenen is bepaald, dienen de reste­rende kosten in de derde stap nader toegedeeld te worden binnen de spe­cifieke taakbelan­gen, i.c. aan de gebouwde en ongebouwde onroerende za­ken.

Het belang van de onroerende zaken bij de waterkeringszorg is gelegen in de instandhouding van deze goederen. Door de waterkeringszorg worden de onroerende zaken beschermd tegen overstroming. Het ligt derhalve in de rede om het belang van de onroerende zaken bij de waterkeringszorg te relateren aan de beschermde waarde.

Voor de waarde gebouwd kan daarbij uitgegaan worden van de totale waarde in het economische verkeer van de gebouwde onroerende zaken die in de omslag voor de waterkeringszorg betrokken worden.

Voor de waarde ongebouwd ware uit te gaan van de gemiddelde verkoopprijs van onverpacht los land in de regio van het waterschap.

De kostenaandelen gebouwd en ongebouwd kunnen vervolgens bepaald worden door de waarde gebouwd respectievelijk ongebouwd te relateren aan de som van de waarde gebouwd en ongebouwd. Omdat ten tijde van het herzieningsonderzoek nog geen betrouwbare recentere WOZ-gegevens bekend waren, is uitgegaan van waardecijfers naar een waardepeildatum van 1 januari 1995. Naar verwachting zou gebruikmaking van recentere gegevens niet leiden tot een belangrijke verschuiving in de belangenverhoudingen.

Op grond van de waardeverhoudingen voor het beheersgebied van de waterkeringszorg wordt de volgende waardeverhouding vastgesteld:

Waarde gebouwd       66.127 miljoen gulden              95%

Waarde ongebouwd     3.306 miljoen gulden                5%

Totale waarde 69.433 miljoen gulden            100%

Het belang van de zakelijk gerechtigden gebouwd);bij de waterkeringszorg bedraagt dan 95% x 53% = 50%.

Het belang van de zakelijk gerechtigden ongebouwd dient te worden bepaald op 5% x 53% = 3%.

Artikel II (Ar­tikel 3  Kwantitatief oppervlaktewaterbeheer)

Hierna wordt toegelicht op welke wijze het belang bij het kwantitatief oppervlaktewaterbeheer is bepaald.

De eerste stap: vaststellen belangencategorieën

Zoals uit de algemene toelichting blijkt zijn de volgende belangencategorieën bij de taak kwantitatief oppervlaktewaterbeheer reglementair bepaald:

- degenen die krachtens eigendom, bezit of beperkt recht het genot hebben van ongebouwde onroerende zaken (zakelijk gerechtigden ongebouwd);

-           degenen die krachtens eigendom, bezit of beperkt recht het genot hebben van gebouwde onroerende zaken (zakelijk gerechtigden gebouwd);

-           de ingezetenen, onder wie worden verstaan degenen die hun werkelijke woonplaats hebben in het gebied van het waterschap (ingezetenen);

De tweede stap: vaststellen algemene taakbelang

Het belang van de ingezetenen bij het waterkwantiteitsbeheer is gelegen in de mate waarin de ingezetenen voor hun functioneren in het water­schapsge­bied mede afhankelijk zijn van de waterstaatkundige verzorging door het water­schap. Hiertoe kan de volgende indeling ge­maakt worden:

Mate van afhankelijkheid ingezetenen   Kostenaandeel ingezetenen

bij waterkwantiteitsbeheer

Geringe afhankelijkheid                      15 à 20%

Aanmerkelijke afhankelijkheid          20 à 25%

Sterke afhankelijkheid                        25 à 30%

De afhankelijkheid van de ingezetenen bij het kwantitatief oppervlaktewaterbeheer wordt, zo blijkt uit bovenstaande, vooral verbonden aan de veiligheid (bemaling) en gaat voorbij aan het gegeven dat ook in de hoger gelegen gebieden de algemene taakbelangen in het geding kunnen komen indien het hoogheemraadschap voorzieningen achterwege zou laten.

Recente ontwikkelingen in het waterbeheer zoals de "brede kijk" en de watersysteembenadering brengen een verbreding van de taakuitoefening met zich mee. Deze zorg gaat veelal verder dan het zuiver waterstaatkundig beheer van de grond en de bebouwing. Het is daarom redelijk het aandeel algemene taakbelangen niet alleen op de maatstaf "veiligheid" maar ook op de invulling van de meer algemene werkzaamheden van het hoogheemraadschap, direct naast het zuiver waterstaatkundig beheer te baseren.

Op grond van de indeling van de werkgroep Havelaar is in een groot deel van het gebied sprake van een sterke mate van afhankelijkheid. Voor het gebied als geheel is zeker sprake van een aanmerkelijk belang bij het kwantitatieve waterbeheer. Gelet vervolgens op de bevolkingsdichtheid en de bovengenoemde aspecten als "brede kijk" en de verbreding van de taakuitoefening die plaatsvindt, is het ingezetenenaandeel vastgesteld op 27,5% (was 25,0%).

Derde stap: Vaststellen specifieke taakbelangen

Met betrekking tot de toedeling van het resterende kostenaandeel over de gebouwde en ongebouwde onroerende zaken dient in de derde stap gekeken te worden naar het voorzieningenniveau en de daarmee samenhangende kos­ten. Het belang van de onroerende zaken bij het kwantitatief oppervlaktewaterbeheer is immers, naast het in­standhoudingsbelang, voornamelijk gele­gen in de aan­wendingsmogelijkheden van deze onroerende zaken. De taak­uitoe­fe­ning van het waterschap is ge­richt op het treffen van voorzie­nin­gen om deze aan­wen­dingsmogelijkheden veilig te stellen.

Het belanghebbendengebied bij het kwantitatief oppervlaktewaterbeheer is vermeld op de bij de kostentoedelingsverordening behorende kaart.

Om het kostenaandeel te bepalen voor de gebouwde en ongebouwde onroerende zaken is gebruik gemaakt van een model dat door de Unie van Waterschappen voor dit doel is ontwikkeld (de methode Oldambt).

De hoofdlijnen van de methode Oldambt zijn dat:

• •

  - aan een belangencategorie minimaal die kosten worden toegerekend die direct op die categorie betrekking hebben (hieruit volgt de eerste verdeelsleutel);

• •

  - de verdeling van de kosten die gezamenlijk voor de belangencategorieën worden gemaakt, vindt plaats aan de hand van het voordeel dat elk van de categorieën heeft bij de gezamenlijke uitvoering van de waterbeheersing (hieruit volgt de tweede verdeelsleutel).

De verdeelsleutel in de methode "Oldambt" is dus gebaseerd op de mate waarin het hoogheemraadschap kosten maakt ten behoeve van de verschillende belangencategorieën. Deze kosten bestaan uit investeringskosten (kosten die verband houden met de voorbereiding en aanleg van werken) en exploitatiekosten. (kosten die verband houden met het beheer en onderhoud van werken). Wat de investeringskosten betreft geldt dat deze in de praktijk slechts voor een deel voor rekening van de waterschappen komen. Het andere deel bestaat uit bijdragen van derden zoals het Rijk of de Dienst Landelijk Gebied.

De kostenramingen die in het model Oldambt gemaakt worden gaan uit van volledige vernieuwing van de werken op dit moment (vervangingswaarde). Deze modelmatig berekende vervangingswaarde moet worden verminderd met de bijdragen die het hoogheemraadschap volgens de huidige bijdrageregelingen mag verwachten.

Deze bijdrage is op 50% gesteld van de vervangingswaarde.

Kostenaandelen gebouwd en ongebouwd

Uitgaande van de hiervoor beschreven inventarisaties en uitgangspunten zijn ramingen gemaakt van de investeringskosten (tegen vervangingswaarde) en exploitatiekosten. Hiermee zijn vervolgens verdeelsleutels berekend die de verhouding tussen de belangencategorieën gebouwd en ongebouwd tot uitdrukking brengen en die kunnen worden toegepast op de werkelijke uitgaven van het waterschap.

De berekende toedeling van het kostenaandeel specifieke taakbelangen voor het kwantitatief oppervlaktewaterbeheer aan gebouwd en ongebouwd is samengevat in de onderstaande tabel

Uit de berekeningen volgt dat een groot deel van de kosten via de 1e verdeelsleutel worden toegerekend. Dit betekent dat de kosten van veel voorzieningen rechtstreeks aan een belangencategorie kunnen worden toegerekend en relatief weinig kosten verband houden met gemeenschappelijke voorzieningen. Dit is goed te verklaren; de kosten van bijvoorbeeld bergingsvoorzieningen om de versnelde afvoer van stedelijke gebieden te beperken zijn rechtstreeks gekoppeld aan de belangencategorie gebouwd terwijl een belangrijk deel van de watergangen in het landelijk gebied alleen ontworpen zijn voor de afvoer van het ongebouwd. Ook het feit dat een deel van de watergangen die voor de gezamenlijke afvoer van het waterbezwaar uit het gebied niet bij het hoogheemraadschap in beheer en onderhoud zijn Het onderzoek komt voor wat betreft de toedeling via de 1e en 2e verdeelsleutel overeen met het in 1994 uitgevoerde onderzoek.

Artikel III (Artikel 5  Kosten van heffing en invordering en van verkiezingen)

De invoegingvan een nieuw artikel 5 houdt verband met de Wet van 3 juni 1999, houdende wijziging van enige bepalingen van de Waterschapswet. Bij deze wet is artikel 119, eerste lid, van de Waterschapswet zodanig gewijzigd dat kosten van heffing en invordering van waterschapsbelastingen, alsmede de kosten van de verkiezingen van het algemeen bestuur, rechtstreeks aan de betrokken categorieën kunnen worden toegerekend. Deze wetswijziging is op 7 juli 1999 in werking getreden (Staatsblad 276).

Vóór inwerkingtreding van de genoemde wijziging werden op basis van artikel 119, eerste lid, van de Waterschapswet alle kosten in beginsel zoveel mogelijk per taak toegedeeld aan de in het bestuur vertegenwoordigde categorieën van belanghebbenden naar rato van het belang bij de taakuitoefening door het waterschap. Bij deze toedeling die in de Kostentoedelingsverordening is vastgelegd werden aard en omvang van het belang in aanmerking genomen. Het is echter gebleken dat toepassing van deze methodiek onder omstandigheden kan leiden tot onevenwichtigheden in de kostentoedeling. Er kunnen onevenredigheden ontstaan tussen de verdeling van de werkelijke kosten (kostenveroorzaking) en de verdeling op basis van de gehanteerde toerekeningsprincipes zoals opgenomen in de kostentoedelingsverordening (op basis van belang bij de taakuitoefening). Onevenredigheden kunnen zich met name voordoen bij de kosten van heffing en invordering en bij de kosten van verkiezingen. In het eerste lid van artikel 119 van de Waterschapswet is nu een bepaling toegevoegd (tweede volzin), waarmee de mogelijkheid is gecreëerd om de bedoelde onevenredigheden weg te nemen door genoemde kosten rechtstreeks aan de belangencategorieën toe te rekenen. De tekst van het eerste lid luidt nu als volgt:

Het algemeen bestuur stelt ten behoeve van de in artikel 116 bedoelde omslagen een verordening vast, waarin, zoveel mogelijk naar onderscheid van de taken die het waterschap ter behartiging zijn opgedragen, voor elk van de categorieën van belanghebbenden die in dat bestuur zijn vertegenwoordigd, de toedeling van het kostendeel is opgenomen. Bij die verordening kan worden bepaald dat, in afwijking van de vorige volzin, kosten van heffing en invordering van waterschapsbelastingen en kosten van de verkiezing van de leden van het algemeen bestuur rechtstreeks worden toegerekend aan de betrokken categorieën van belanghebbenden.

Het nieuwe artikel 5 geeft weer dat de rechtstreekse toerekening van kosten geschiedt naar rato van deze voor elk van de betrokken categorieën te maken kosten (beginsel van kostenveroorzaking). Dat wil zeggen dat de wijze van kostentoerekening geschiedt naar de mate waarin de categorieën deze kosten veroorzaken. Voor de consequenties van deze rechtstreekse toerekening wordt verwezen naar de jaarlijkse begroting die, naast een kwantificering van de genoemde kostenposten, ook de verdeling daarvan over de diverse categorieën bevat.

Meerdere waterschapstaken

Omdat het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden de opdracht heeft tot de uitoefening van meerdere taken zullen de aan de categorieën rechtstreeks toegerekende kosten per taak moeten worden toegedeeld teneinde deze kosten in individuele aanslagen tot uitdrukking te kunnen laten komen. Er zijn verschillende mogelijkheden denkbaar om deze toedeling naar taken te laten plaatsvinden.

In dit voorstel is voor de verbijzondering naar de taken van de rechtstreeks toe te rekenen kosten gekozen voor een toedeling op basis van opbrengstverhoudingen.

Artikel IV  Inwerkingtreding

De vastlegging van de inwerkingtreding van de kostentoedelingsverordening is mede van belang in verband met de werkingsduur van de verordening. In de Waterschapswet is immers bepaald dat de kostentoedelingsverordening ten minste éénmaal in de vijf jaar herzien dient te worden.

Indien daar aanleiding toe is, kan de verordening ook eerder dan na een periode van vijf jaar herzien worden. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn indien de belangenverhoudingen door een stedelijke uitbreiding of landin­richting een substantiële wijziging ondergaan.

De wettelijke verplichting tot herziening houdt niet in dat de werkings­duur wettelijk beperkt is tot ten hoogste 5 jaar, als gevolg waarvan de verordening van rechtswege zou vervallen na afloop van deze periode. Het is dan ook niet nodig en evenmin wenselijk om een datum waarop de wer­kingsduur afloopt in de verordening op te nemen.