| Organisatie | Amstelveen |
|---|---|
| Organisatietype | Gemeente |
| Officiële naam regeling | Verordening inzake de winkeltijden 2013 |
| Citeertitel | Verordening winkeltijden Amstelveen 2013 |
| Vastgesteld door | gemeenteraad |
| Onderwerp | financiën en economie |
| Eigen onderwerp |
Deze regeling vervangt de Verordening inzake de winkeltijden, vastgesteld op 9 mei 2012.
Geen
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
|---|---|---|---|---|---|
| 01-02-2013 | 25-11-2016 | Nieuwe regeling | 12-12-2012 www.amstelveen.nl - Bekendmakingen – Officiële bekendmakingen – Gemeenteblad, Officiële bekendmakingen 2012, week 51, blz.5 | Nr. 12-82 |
Artikel 2 Zon- en feestdagenregeling
De verboden, vervat in artikel 2, eerste lid onder a en b van de wet gelden, in verband met de toeristische aantrekkingskracht van Amstelveen, niet op zon- en feestdagen van 12.00 tot 18.00 uur.
Artikel 3 Openstelling van levensmiddelenwinkels op de avonden van zon- en feestdagen
Artikel 4 Ontheffing zon- en feestdagenregeling voor bijzondere situaties
Het college kan ontheffing verlenen van de in artikel 2 van de wet vervatte verboden, mits niet reeds opgeheven door artikel 2 van deze verordening, voor zover deze betrekking hebben op de zondag, nieuwjaarsdag, tweede paasdag, hemelvaartsdag, tweede pinksterdag en eerste of tweede kerstdag, ten behoeve van:
Artikel 9 Intrekken of wijzigen van de ontheffing
Het college kan een ontheffing intrekken of wijzigen indien:
Artikel 10 Intrekking voorgaande regeling
De Verordening winkeltijden gedateerd op 9 mei 2012 wordt ingetrokken.
Deze verordening wordt aangehaald als: Verordening winkeltijden Amstelveen 2013.
Aldus vastgesteld in de openbare raadsvergadering van 12 december 2012.
Toelichting op de Verordening inzake de winkeltijdenwet 2013
Hier zijn de definities opgenomen zoals die in deze verordening worden gehanteerd. Voor de omschrijving van het begrip feestdagen is aansluiting gezocht bij artikel 2 van de wet. Koninginnedag is in de wet niet meer aangemerkt als een feestdag.
Artikel 2 Zon- en feestdagenregeling
Deze bepaling stelt dat in Amstelveen het in de Winkeltijdenwet omschreven verbod om winkels voor publiek te openen op zondagen of bepaalde feestdagen verbod is opgeheven tussen 12.00 en 18.00 uur. De gemeenteraad heeft dit verbod opgeheven op basis van artikel 3, derde lid, aanhef en onder a. Dit besluit is toegelicht cf. de motiveringsplicht als bedoeld in artikel 3, lid 7 van de Winkeltijdenwet en de toelichting is onder bijlage 1 hieronder opgenomen.
Artikel 3 Openstelling van levensmiddelenwinkels op de avonden van zon- en feestdagen
Onder deze bepaling kan men onder 1 verstaan dat het college op aanvraag een ontheffing kan verlenen van de in artikel 2, eerste lid, onder a en b van de wet vervatte verboden ten behoeve van winkels, die gesloten zullen zijn op de zon- en feestdagen tussen 22.00 en 12.00 uur.
Onder 2 kan men verstaan dat het college het recht heeft om ten hoogste voor vijf supermarkten een ontheffing te verlenen. Elk deel van de gemeente kan voor één supermarkt voor een ontheffing in aanmerking komen. De desbetreffende delen zijn aangegeven in de bijlage. De ontheffingen worden voor maximaal 5 aaneengesloten jaren verleend. Daarna zal opnieuw loting binnen het gebied plaatsvinden.
Onder 1 en 2 samen kan men dus verstaan dat naast de mogelijkheid voor alle winkels in de gemeente om tussen 12.00 en 18.00 uur open te zijn (cf. artikel 2 van deze verordening) aan vijf supermarkten, elk uit een van de vijf genoemde gebieden, op aanvraag een ontheffing kan verlenen om daarnaast op zondagen tussen 18.00 en 22.00 uur open te zijn.
Onder 3 kan men de voorschriften vinden waaraan de ontheffing is gebonden. Indien deze voorschriften niet worden aangehouden kan er sprake zijn van artikel 9 intrekken of wijzigen van de ontheffing.
Onder 4 van dit artikel wordt er bepaald dat een ontheffing geweigerd kan worden op de aangegeven gronden.
Onder 5 De supermarkten in het gebied waar een vergunning beschikbaar is, zullen worden verzocht om een aanvraag in te dienen. Middels loting zal de vergunning worden verleend. De loting wordt verricht door een door het college aangewezen persoon.
Artikel 4 Ontheffing zon- en feestdagenregeling voor bijzondere situaties
Deze bepaling stelt dat het college ontheffing kan verlenen voor de genoemde verboden uit artikel 2, voor zover deze betrekking hebben op de genoemde dagen en voor zover deze niet zijn opgeheven door artikel 2 en/of 3 van de verordening.
Artikel 5 Openstelling op werkdagen tussen 22.00 en 06.00 uur ( nachtwinkels)
Deze bepaling stelt onder 1 dat het college op aanvraag een ontheffing kan verlenen voor de verboden uit artikel 2, indien er sprake is van artikel 3 uit deze verordening.
Onder 2 kan men verstaan dat een betreffende ontheffing geweigerd kan worden indien er sprake is van een situatie zoals deze wordt opgesomd.
Artikel 6 Regeling voor ruimere openstelling op werkdagen tussen 22.00 en 06.00 uur
Onder deze bepaling kan men onder 1 verstaan dat een verbod genoemd in artikel 2, lid 1, onder sub c niet geldt op ten hoogste tien, door het college aan te wijzen werkdagen per kalenderjaar.
Onder 2 kan men verstaan dat de in het eerste lid bedoelde bevoegdheid geldt voor elk deel van de gemeente, welk wordt aangegeven in artikel 3 onder lid 2 van deze verordening en de bijgaande bijlage.
Deze bepaling geeft aan dat het college een beslistermijn heeft van 8 weken op een aanvraag voor een ontheffing. Indien het college niet een beslissing kan nemen binnen 8 weken mag zij deze verdagen met een maximum van 8 weken.
Artikel 8 overdracht van de ontheffing
De bepaling bindt de overdracht van de ontheffing aan de toestemming van het college. Deze tussenkomst geeft het college de gelegenheid om inzicht te krijgen in de handel en wandel van de opvolger. Er mag alleen worden overgedragen aan een eigenaar van een supermarkt, gelegen op dezelfde locatie, voor de resterende looptijd van de ontheffing.
Artikel 9 Intrekken of wijzigen van de ontheffing
Onder deze bepaling kan men verstaan dat het college te allen tijde het recht heeft om een ontheffing in te trekken of te wijzigen indien er sprake is van een bepaling uit de leden a t/m f.
Artikel 10 Intrekking voorgaande regeling
Krachtens deze bepaling wordt er gesteld dat de voorgaande regeling komt te vervallen en de huidige van toepassing zal zijn in het heden.
In deze bepaling wordt de titel zoals deze aangeduid dient te worden aangegeven.
De gemeenteraad heeft op grond van artikel 3 lid 3 Wtw de bevoegdheid bij verordening vrijstelling te verlenen van het verbod om winkels op zon- en feestdagen geopend te hebben. Deze bevoegdheid is aan voorwaarden gesteld in artikel 3, lid 3, onder a van de Wtw gebonden.
Er dient binnen de gemeente sprake te zijn van (1) op de gemeente of een deel daarvan gericht toerisme met een substantiële omvang (2) mits de aantrekkingskracht voor dat toerisme geheel of nagenoeg geheel is gelegen buiten de verkoopactiviteiten die door de vrijstelling mogelijk worden gemaakt (het toerisme dient autonoom te zijn).
Vaststelling of aan deze voorwaarden is voldaan, vergt een beoordeling van alle feiten en omstandigheden van het geval, die nauw verweven is met de specifieke situatie van de gemeente Amstelveen. De gemeenteraad heeft daarom een zekere beoordelingsvrijheid, die bij evt. toetsing door een rechter gerespecteerd behoord te worden.
Om de hiernavolgende redenen is aan de toepassingsvoorwaarden voldaan.
1. Autonoom toerisme met een substantiële omvang
In de gemeente Amstelveen is sprake van bestaand autonoom toerisme met een substantiële omvang. In deze gemeente zijn namelijk een aantal unieke toeristische trekpleisters aanwezig, op grond waarvan Amstelveen zich onderscheidt van andere gemeenten. Deze trekpleisters liggen verspreid over de gemeente en trekken een aanzienlijk aantal bezoekers, zowel verblijfstoeristen als dagtoeristen.
Wij sommen hieronder de belangrijkste toeristische trekpleisters op en noemen bij de belangrijkste ook karakteristieken en bezoekersaantallen (per jaar):
Het Cobra-museum trekt jaarlijks gemiddeld zo’n 40.000 à 50.000 bezoekers en geldt als een uniek museum gericht op werken van de Cobra-beweging in een vaste en in tijdelijke tentoonstellingen. In 2012 zal het bezoekersaantal flink hoger uitvallen nu tijdens de Expositie ‘Klee en Cobra’ maar liefst 60.000 bezoekers in tweeëneenhalve maand werden verwelkomd (jaarverwachting 95.000). Het museum wordt bijvoorbeeld genoemd in de Lonely Planet reisgidsen en op de op toeristen gerichte sites van de Amsterdam Tourism & Congress Board en van I Amsterdam. Het Cobra-museum ligt in het Stadshart van Amstelveen en daarmee in het belangrijkste winkelcentrum van de stad. In 2011 kwam bijna een kwart van de bezoekers op zondag naar het museum.
Dit museum trekt jaarlijks zo’n 30.000 bezoekers en heeft een vaste collectie eigentijdse kunst en kent daarnaast wisselende tentoonstellingen. Het museum wordt bijv. op de op toeristen gerichte site van I Amsterdam genoemd.
Het Amsterdamse Bos is de grootste trekpleister van Amstelveen qua omvang van het aantal bezoekers (zo’n 6.000.000 per jaar; Amsterdamse Bos Passanten Telling, STRABO 2010). Van deze bezoekers is een groot aantal afkomstig van buiten Amstelveen, nl. zo’n 70 procent ofwel ongeveer 4.200.000 personen. Aannemelijk is dat veel bezoekers in het weekend en dus ook op zondag het park Amsterdamse Bos bezoeken. Het aantal niet-Amstelveners (dag- of verblijftoeristen) dat het Amsterdamse Bos bezoekt is hiermee 50 keer zo groot als het aantal inwoners dat Amstelveen telt. In het park Amsterdamse Bos zijn diverse activiteiten te doen (zwemmen, waterfietsen, voetbal, wandelen, hardlopen, fietsen, boomklimmen). In het park bevinden zich informatiecentra, een doolhof, een informatieve geitenboerderij. Voorts onderscheidt het park zich door enkele bijzondere sportlocaties (nationaal en internationaal belangrijk hockeystadion en belangrijkste nationale roeibaan) die veel gebruikt worden voor internationale top evenementen. Het park herbergt jaarlijks meerdere grootschalige recreatieve of culturele evenementen en bijv. ook een zgn. bos-theater. In het park is een flinke camping (zie onder) gelegen.
Diverse heemparken waaronder parken met monumentenstatus
De Amstelveense parken zijn in veel opzichten een begrip. Niet alleen binnen Amstelveen maar landelijk en internationaal. Twee parken bezitten de status van Rijksmonument. Zij trekken bezoekers waaronder (dag)toeristen met een bijzondere interesse voor flora. De gemeente Amstelveen werd in 2005 tweede in de verkiezing van groenste gemeente van Nederland (de ‘entente florale’).
Amsteloever/Amstelland/Buitengebied (Bovenkerkerpolder e.d.)
Het Amstelveense natuurschoon in het poldergebied trekt veel actieve recreanten en natuurliefhebbers. Met voet- en fietsveerverbindingen gaan met name op zomerse dagen veel toeristen over de in de Amstel gelegen gemeentegrens van of naar de gemeente Amstelveen. Het gebied wordt genoemd op de op toeristen gerichte website I Amsterdam. Langs deze oever bevinden zich bijzondere landhuizen en buitenplaatsen (bijvoorbeeld Wester Amstel en Oostermeer) en het voor een belangrijk, aantrekkelijk deel binnen de Amstelveense gemeentegrenzen gelegen, pittoreske, twaalfde eeuwse dorp Ouderkerk aan de Amstel. Amstelveen en het buitengebied zijn goed aangesloten op het fietsroutenetwerk.
De elektrische museumtram Amsterdam-Amstelveen rijdt op zondagen en trekt in het seizoen (Pasen-eind oktober) veel dagtoeristen aan. Het rijdend materieel bestaat uit historische tramtoestellen. De lijn stopt nabij diverse winkelgebieden zoals Amsterdamseweg, Oude Dorp en Bovenkerk.
Historische kern het Oude Dorp, Kaasboederij Clara Maria, Varkenshouderij Het Beloofde Varkensland, Golfbaan, Molen De Dikkert, Wijngaard Amsteltuin.
Naast deze continue trekpleisters kent Amstelveen aansprekende evenementen die bezoekers van verre aantrekken: denk aan het al enkele jaren georganiseerde A day at the Park, de diverse festivals in het Stadshart waaronder het Japan-festival en het Diwhali-festival en ook aan de deels op Amstelveens grondgebied georganiseerde Amsterdam marathon of aan de grote hockey evenementen (Europa Cup, Champions Trophy, EK en WK).
Het Amstelveense Stadshart is een bijzonder winkelcentrum met een goed en breed aanbod van winkels en een zeer bezoekersvriendelijke ligging. In Stadshart Amstelveen kun je aangenaam, overdekt winkelen in stijl met maar liefst 200 luxe winkels. Met een bioscoop, schouwburg, poppodium en musea is er ook op het gebied van film en cultuur genoeg te ontdekken in Stadshart Amstelveen. Ook los van de zondagopenstelling trekt het dagtoeristen die in dit koopcentrum (een deel van) de dag doorbrengen. Het Stadshart trekt zo’n 20.000 à 30.000 bezoekers op de bestaande koopzondagen (gegevens Unibail-Rodamco). Uit de Factsheet Stadshart Amstelveen van het Randstad Koopstromenonderzoek 2011 blijkt dat 32 procent van de omzet van niet-dagelijkse producten van buiten de regio komt en dat bijna 50 procent van de omzet niet uit de gemeente zelf komt. Uiteraard kan de aantrekkingskracht van het Stadshart anders dan van de andere genoemde trekpleisters, in essentie niet los worden gezien van winkelopenstelling. Dat het Stadshart integraal, wezenlijk onderdeel uitmaakt van het toeristische aanbod van trekpleisters blijkt ook uit de promotie van het Stadshart via de website van I Amsterdam (ATCB) en via het op toeristen gerichte blad TimeOut.
Amstelveen trekt veel dagtoeristen aan maar ook het verblijfstoerisme is van betekenis.
Amstelveen kent diverse verblijfsmogelijkheden voor toeristen: Camping Amsterdam ligt in Amstelveen en verder zijn er diverse hotels zoals ‘De Venen’, ‘Het Jagershuys’ en ‘Grand Hotel’. Ook deze voorzieningen liggen verspreid over de stad. In 2010 waren er 88.000 overnachtingen in Amstelveen (eigen gegevens Toeristenbelasting, gemeente Amstelveen) hetgeen overduidelijk staaft dat Amstelveen ook substantieel verblijfstoerisme kent.
De gemeente Amstelveen neemt deel aan het stadsregionale project Amsterdam Bezoeken Holland Zien dat erop gericht is toeristen die in Amsterdam verblijven te interesseren voor het achterland van de hoofdstad. Dit ondersteunt de overweging dat sprake is van voor de gemeente substantieel toerisme. Het toeristisch magazine TimeOut Amsterdam is al enkele malen specifiek op Amstelveen toegespitst geweest. De gemeente werkt voorts samen met ATCB t.b.v. de promotie van het toerisme in de gemeente.
De bovengenoemde trekpleisters zijn voor een groot deel al decennia gelegen in de gemeente Amstelveen en trekken, in toenemende mate, toeristen aan. Derhalve is gebleken dat deze een autonome aantrekkingskracht hebben op toeristen. Dat geldt bijvoorbeeld in het bijzonder voor het Amsterdamse Bos dat al voor het ontstaan van de mogelijkheid van zondagopenstelling van winkels grote aantallen toeristen trok. Ook de andere trekpleisters als de genoemde musea, de heemparken en landelijke gebieden zijn gevestigde namen die bewezen hebben zonder openstelling van winkels aantrekkingskracht te hebben.
Het toerisme in Amstelveen, zo blijkt uit bovengenoemde cijfers, is zeer betekenisvol. Het gaat om miljoenen bezoekers per jaar; het aantal toeristen dat de stad bezoekt bedraagt een veelvoud van het aantal inwoners.
Het toerisme is een belangrijke inkomstenbron voor de gemeente, daar de heffing van toeristenbelasting jaarlijks bijna € 100.000 oplevert. Een aanzienlijk bedrag. De sectoren Recreatie/Cultuur/Sport en Horeca vertegenwoordigden in 2011 meer dan 2000 arbeidsplaatsen in Amstelveen (uit Monitor Amstelveense Economie 2011).
Concluderend, Amstelveen heeft toeristen een gevarieerd aanbod te bieden en dat blijkt ook uit de bezoekersaantallen. Vandaar dat in Amstelveen sprake is van substantieel toerisme als bedoeld in artikel 3, derde lid, van de Wtw. Dat toerisme is in Amstelveen autonoom d.w.z. los van winkelaanbod ontstaan.
2. Winkelopenstelling ten behoeve van het toerisme
De toeristische trekpleisters van Amstelveen zijn verspreid gelegen over het grondgebied van de gemeente. Diverse attracties liggen in of zeer nabij winkelgebieden, bijv. de musea, het Amsterdamse Bos en de elektrische tramlijn. Het belangrijkste winkelgebied is ook een trekpleister voor toeristen. De aard van de Amstelveense trekpleisters is, dus naast de ligging, van dien aard dat zij goed gecombineerd kunnen worden met winkelbezoek. Juist die combinatie zal de aantrekkingskracht van de trekpleisters vergroten. Voorts is de samenstelling van een belangrijk deel van de bezoekers van de trekpleisters zodanig dat interesse in winkelen verondersteld mag worden. Het Amsterdamse Bos bijvoorbeeld trekt veel stedelijke dagtoeristen en van stedelijke bewoners is bekend dat zij winkelen als belangrijke (recreatieve) tijdsbesteding zien en dat zij meer op zondag (willen) winkelen dan plattelanders (zie Randstad Koopstromenonderzoek 2011). Winkelopenstelling completeert derhalve het geboden, gevarieerde arrangement. Dat geldt ook voor museumbezoekers die culturele interesse in een museum willen ‘voortzetten’ bijv. in een boek- of muziekwinkel. Voorts past winkelopenstelling en –bezoek bij die toeristen die in Amstelveen verblijven als tussenstop voor of na de reis via Schiphol.
Verruimde openstelling van winkels is onder andere nodig voor verblijfstoeristen die op zon- of feestdagen in Amstelveen aankomen of anderszins willen winkelen alsook voor dagtoeristen die bijv. een (goedkope) versnapering of een instrument t.b.v. de recreatie willen aanschaffen.
Mede gelet op de aard en ligging van de attracties ligt derhalve voor de hand dat verruiming van de winkelopenstelling ondersteunend is aan het toerisme in de gemeente. Hiermee is aan de toepassingsvoorwaarden van artikel 3,derde lid, onder a, Wtw voldaan. In artikel 2 van de verordening maakt de raad van deze bevoegdheid gebruik.
3. Inventarisatie van de belangen
De raad mag deze bevoegdheid toepassen na afweging van de daarbij betrokken belangen (artikel 3, lid 6, Wtw). De raad is verplicht in ieder geval de volgende belangen in de afweging te betrekken:
Werkgelegenheid en economische bedrijvigheid in de gemeente waaronder mede wordt begrepen het belang van winkeliers met weinig of geen personeel en van winkelpersoneel;
De leefbaarheid, de veiligheid en de openbare orde in de gemeente
Deze toelichting laat nadrukkelijk zien dat en hoe de belangen in de afweging zijn betrokken.
4. Omschrijving van de belangen
In Amstelveen is sprake van veel economische bedrijvigheid. Dit is in vergelijkend perspectief beschreven in de Atlas der Nederlandse Gemeenten (diverse jaargangen).
De gemeente Amstelveen kent een sterk ontwikkelde detailhandelsstructuur met een bijzonder stadshart met regiofunctie en kwalitatief hoogwaardig winkelaanbod en met goed gespreide wijk- en buurtwinkelcentra. Behoud en gezonde ontwikkeling van de detailhandel zijn geen vanzelfsprekendheid. In de regio is sprake van een grote dynamiek t.a.v. de (her)ontwikkeling van winkellocaties en de sector detailhandel verandert voortdurend, o.a. door digitale verkoop. Voor Amstelveen is een goede detailhandelsstructuur (centrum en spreiding) van belang nu deze structuur de aantrekkelijkheid van de woonomgeving van de stad voor huidige en nieuwe bewoners mede bepaalt. Een significant deel van de beroepsbevolking werkt in de detailhandel (in 2011 633 vestigingen in detailhandel met 4.271 arbeidsplaatsen, volgens Monitor Amstelveense Economie 2011). Amstelveen heeft er belang bij deze werkgelegenheid op peil te houden én deze bedrijvigheid te ondersteunen. Overigens kan een gezonde en aantrekkelijke detailhandel ook bijdragen aan de belangen van Amstelveen op ander vlak, zoals het op peil houden van vervoersvoorzieningen.
Amstelveen is een sociaal-economisch sterke gemeente met een grote werkgelegenheid. Het is van belang dit zo te houden. Vandaar dat de verruiming van de winkelopenstelling t.b.v. de ondersteuning van het lokale toerisme ook van bijzondere waarde is. Deze ondersteunt immers vanwege de onderlinge links en spinn off-effecten en de sterkere gezamenlijke propositie (breder en gevarieerd aanbod van recreatieve activiteiten) het toerisme en daarmee de aan toerisme gerelateerde bedrijvigheid (verblijf, horeca, attracties). Van bijzonder belang is dat hiermee de werkgelegenheid wordt ondersteund, juist ook in een sector waarin sprake is van minder hoogwaardige banen. Dat segment is in Amstelveen ondervertegenwoordigd.
Al geruime tijd is in Amstelveen sprake van een aantal (12 tot 18) koopzondagen per jaar. Uit cijfers van het Randstad Koopstromenonderzoek 2011 komt naar voren dat ondanks de beperkte openstelling op zondagen (18 maal per jaar ofwel 5,5 procent van het totale aantal winkeldagen in het Stadshart) en het beperkte aantal uren openstelling – 5 in plaats van 8 of meer op ‘gewone’ winkeldagen - op die dagen wel 4 procent van de aankoopmomenten plaatsvindt. Indien op alle zondagen de winkels open zouden gaan, zou (indien geëxtrapoleerd op basis van de beschikbare gegevens) de zondag een belangrijkere winkeldag kunnen worden dan de woensdag. Uit hetzelfde onderzoek komt naar voren dat de bestedingen bij het winkelen op zondagen gemiddeld hoog zijn en dat inwoners uit grotere gemeenten zoals Amstelveen meer dan inwoners uit kleine gemeenten winkelen op zondagen. Amstelveen en Amstelveners maken deel uit van de grootstedelijke agglomeratie van Amsterdam die zich o.a. kenmerkt door continue economische activiteit en door een relevante mate van internationalisering van de bevolking. Amstelveen is bijvoorbeeld een stad met een grote expatpopulatie (zo’n 10 procent). Buitenlandse inwoners als ook internationaal, kosmopolitisch ingestelde Nederlanders vinden winkelopenstelling op zondag vaak normaal. Los van de ondersteuning van het toerisme, wat economisch bijzonder belangrijk is, is er dus ook anderszins een grote markt voor zondags opengestelde winkels.
Verruiming van openingstijden biedt mogelijkheden om omzetgroei of –behoud te bewerkstelligen. In een regio waar in veel plaatsen winkelopenstelling op zondag is toegestaan (zoals Amsterdam, Almere, Haarlem, Schiphol) en waar in diverse gemeenten initiatieven voor verruiming zijn gelanceerd (bijv. Haarlemmermeer, Diemen) is een level playing field voor ondernemers en gemeenten van belang.
Uit ervaring is de gemeente bekend met het feit dat sommige winkels graag ruimere openstelling zouden wensen. Zo moest in het verleden het lot bepalen welke supermarkten op zondag van de vrijstelling uit artikel 3 van de Verordening winkeltijden gebruik mogen maken. Voorts zijn aan de gemeente signalen bekend dat groepen winkeliers graag in de periode voor Sinterklaar- en Kerstfeest ruimere openstelling op zondagen wensen dan de 12 resp. 18 zondagen mogelijk maken. Ook bij diverse evenementen is gebleken dat Stadshartwinkeliers de geboden ruimte onvoldoende vonden.
Belanghebbenden zijn via een inspraakprocedure geconsulteerd over het voornemen vrijstelling te verlenen. Uit de inspraakreacties komt het volgende beeld naar voren:
de gemeente ontving 91 inspraakreacties;
2 insprekers spreken zich niet uit over de vraag of zij voor- of tegen verruiming zijn;
2 insprekers worden niet beschouwd als belanghebbende;
44 insprekers spreken zich uit tegen de verruiming en 43 voor de verruiming.
Onder burgers als onder ondernemers zijn zowel voor- als tegenstanders te vinden. Bij het voorstel om tot verruiming over te gaan is de raad in kennis gesteld van al de 91 inspraakreacties en de reactie van het college op elke reactie. Voorts is aangegeven welke reacties hebben geleid tot aanvullende voorstellen voor maatregelen. Geen enkele reactie heeft geleid tot aanpassing van de voorgestelde wijziging van de verordening. De uitkomst van de inspraak biedt geen beeld waaruit klip en klaar een voorkeur van de Amstelveense burgers kan worden opgemaakt.
Uit een onderzoek n.a.v. de uitwerking van de motie, uitgevoerd in juli 2012 via de website dichtbij.nl/amstelland en het Amstelveens Nieuwsblad, bleek dat 57 procent van de respondenten het oneens was met de stelling ‘Elke zondag koopzondag een slecht idee’ (zie http://www.dichtbij.nl/amstelland/lifestyle/winkelen/artikel/2391307/elke-zondag-koopzondag-slecht-idee-stelling.aspx).
Aan de Vereniging van Amstelveense Detailhandelsorganisaties (VAD) is expliciet gevraagd om een inspraakreactie. De vereniging heeft echter niet gereageerd. In eerder overleg met de gemeente gaf de vereniging aan geen standpunt te zullen innemen t.a.v. de verruiming en inspraak over te laten aan haar leden. De Vereniging Centrum Promotie Stadshart Amstelveen (VCP) diende wel een inspraakreactie in waarin het voorstel tot verruiming wordt ondersteund. Enkele kleinere winkeliers uit het Stadshart ondersteunen via inspraak de verruiming niet terwijl enkele grootwinkelbedrijven juist wel hun steun uitspreken. Dat laatste geldt ook voor de grootste vastgoedeigenaar in het Stadshart en voor twee exploitanten van parkeergarages.
Verruiming van openstelling zal leiden tot meer economisch verkeer en daarmee tot meer werkgelegenheid, in de detailhandel en in gerelateerde sectoren als horeca en toerisme. Omzetstijging en m.n. werkgelegenheid zijn belangrijke aspecten in de afweging over verruiming van de winkelopenstelling. Voor kleine winkeliers met weinig of geen personeel en voor winkelpersoneel in het algemeen kan verruiming van de openstelling gevolgen hebben die indruisen tegen de individuele wensen, die de leefbaarheid benadelen en/of die strijdig zijn met religieuze beginselen. Voor relatief kleine winkeliers kan de economische concurrentie met grootschaligere bedrijven, die gemakkelijker hun openstelling verruimen, volgens diverse algemene bronnen en volgens sommige insprekers, een probleem zijn. Het is van belang om het algemene belang t.a.v. economische bedrijvigheid af te wegen tegenover het belang van individuele winkels en individuele werknemers. In het licht van de beraadslagingen en besluitvorming in de raadsvergadering van 8 februari 2012 bezien, kunnen de genoemde belangen als volgt worden gewogen:
Het belang van personeel t.a.v. de werktijden is wettelijk geregeld (bijv. Arbeidstijdenwet artikel 5:6) en nadere afspraken zoals CAO’s bieden rechtszekerheid aan winkelpersoneel. Tegenover beperkingen t.a.v. het werken op een zon- of feestdag staat het belang van behoud of groei van werkgelegenheid. Openstelling van winkels op zondag verbetert de concurrentiepositie van de Amstelveense detailhandel als geheel en stimuleert daarmee de werkgelegenheid. Dit weegt voor het college bijzonder zwaar. Voorts is werken op zon- en feestdagen voor steeds meer mensen geen bezwaar. Door werk- en zorgtaken te spreiden over de week wordt de leefbaarheid juist verbeterd;
Winkeliers, ook kleine winkeliers met weinig of geen personeel in dienst, kunnen binnen de gemeente Amstelveen zelf kiezen of zij van de vrijstelling gebruik zullen maken. De voorgenomen aanpassing van de Verordening winkeltijden doet daaraan niet af. Op deze wijze wordt met de belangen van alle winkeliers rekening gehouden;
Beperking van de vrijstelling tot 6 uur per zon- of feestdag beperkt voorts de belasting van winkeliers en winkelpersoneel;
De aard van de Amstelveense detailhandel is dusdanig dat sprake is van een samenhangend en elkaar versterkend en complementair aanbod van winkels op diverse plaatsen. Het succes van de ene winkel draagt daarom bij aan dat van een andere. Voor kleinere winkels biedt de verruiming, en bijv. de aantrekkingskracht van een grotere winkel, derhalve economische kansen;
De ontwikkeling naar de 24-uurs economie is, zeker in de Metropool Amsterdam, een onomkeerbaar proces. De belangen om een gezonde economie te hebben en om aan burgers en bedrijven individuele vrijheid te geven wegen mede daarom op tegen eventuele tegengestelde belangen, zeker nu bekend is dat wettelijk de andere belangen voldoende zijn beschermd.
In de inspraak zijn door een significant aantal mensen uitspraken gedaan die samenhangen met behoefte aan rust, soms verbonden aan de zondagsrust als instituut en aan de zondag als rustdag op religieuze gronden. Tegelijk is bekend dat veel Amstelveners op koopzondagen winkelen (71 procent aldus Factsheet Amstelveen, Randstad Koopstromenonderzoek 2011 – een hoger percentage dan het landelijk gemiddelde voor referentiegemeenten), sporten, werken of andere activiteiten ondernemen.
De individuele waarde die gehecht wordt aan (zondags)rust heeft in het licht van de te maken belangenafweging niet meer waarde dan de collectieve economische belangen en aan de individuele belangen van Amstelveners die vrij willen kunnen beslissen welke invulling zij geven aan de besteding van de (zon)dag.
Aan belangen van Amstelveners die waarde hechten aan de (christelijke,) kerkelijke traditie om op zondagen in gezamenlijkheid het geloof te belijden én de behoefte aan zondagsrust als zodanig is met de keuze van de tijdspanne waarbinnen de vrijstelling zou gelden, rekening gehouden. De keuze van de tijdspanne waarvoor de verruiming geldt (12.00 tot 18.00 uur) sluit aan bij het meest voorkomende moment van kerkgang (zondagochtend).
Voor zover de zondagsrust van winkelmedewerkers en winkeliers in het geding zou zijn, geldt dat de waarborgen in wet en regelgeving in zulke situaties ook gelden.
c. Leefbaarheid, veiligheid en openbare orde
De leefbaarheid, veiligheid en openbare orde in de gemeente Amstelveen is als volgt te omschrijven. Amstelveen is in haar grootteklasse de veiligste gemeente van Nederland (Atlas der Nederlandse Gemeenten 2012). De stad kenmerkt zich door haar ruime opzet met veel groen, door goede ontsluitingen alsook door een goede spreiding van de winkelcentra. Amstelveen kent relatief weinig klachten over jeugdoverlast of over de openbare ruimte, een relatief grote tevredenheid onder haar burgers t.a.v. verkeersveiligheid en parkeren en relatief grote tevredenheid onder bewoners wat betreft de groenvoorzieningen (zie het vergelijkende rapport Over de grens heen kijken 2012 van de gemeente Amstelveen). Amstelveense ondernemers en winkelcentra zijn actief t.a.v. het Keurmerk Veilig Ondernemen. Het belangrijkste winkelcentrum, het Stadshart, ligt centraal in de stad met directe aansluitingen van bus- en railverbindingen en naast een afslag van de autosnelweg. Rondom het Stadshart zijn woonwijken gesitueerd.
T.a.v. de openbare orde en de veiligheid geldt dat de overheid een belangrijke taak heeft om waar nodig deze te bewaken en bevorderen. Gelet op de ervaringen met koopzondagen in de gemeente Amstelveen en de in het algemeen goede staat van veiligheid en openbare orde vormen deze belangen geen belemmering voor verruiming. De gemeente en overige instanties betrokken bij veiligheid en openbare orde (zoals brandweer en politie) zullen door extra inzet of andere inroostering hun taak ook tijdens verruimde openstelling invullen. Voorts zal de gemeente passende maatregelen nemen op het gebied van parkeren.
Uit ervaringen in andere, vergelijkbare gemeenten zoals in Deventer komt een beeld naar voren dat koopzondagen tot incidenteel handhavend optreden leiden maar dat de drukte de sociale veiligheid juist ten goede komt (Evaluatie Reguliere Koopzondagen binnenstad Deventer, 27 januari 2010). De gemeente Maastricht heeft op koopzondagen een lichte stijging van delicten (m.n. bromfiets-, fiets- en scooterdiefstallen) waargenomen (t.o.v. andere zondagen; zie Onderzoek Koopzondagen Maastricht 2008/2009). Navraag bij de gemeenten Roermond en Almere levert op dat beide gemeenten op koopzondagen geen noemenswaardige problemen ervoeren en dat beide wijzen op het belang om de gemeentelijke handhaving op de bewuste dagen op peil te brengen. Volgens de Monitor Koopzondag (Dienst Onderzoek en Statistiek, gemeente Amsterdam, mei 2011) zijn de ervaringen van burgers in Amsterdam gevarieerd: sommigen vinden het veiliger, andere niet. De ervaringen van de andere gemeenten, bezien in het licht van de lokale situatie in Amstelveen, leiden niet tot het inzicht dat openbare en veiligheid een belang vormen dat leidt tot een andere totaalafweging.
De leefbaarheid van Amstelveen zal voor de bewoners en werknemers op verschillende wijze worden beïnvloed door verruiming van de winkelopenstelling. In een stad die zich kenmerkt door een hoge participatiegraad (ook van vrouwen, zie het rapport Over de grens heen kijken 2012) en goede koopkracht en een aantrekkelijk winkelaanbod zal een deel van de bevolking blij zijn met extra mogelijkheden om te winkelen. Zoals ook uit de inspraakreacties blijkt kan dit de leefbaarheid bevorderen omdat zorg, werk en huishouden beter gecombineerd kunnen worden en drukte gespreid wordt. Tegelijk zijn er inwoners, met name mensen die nabij het Stadshart wonen of daar ter kerke gaan, die voorzien dat verruiming van de winkelopenstelling leidt tot drukte in de buurt en vooral tot parkeeroverlast en –problemen voor bewoners en bezoekers van bewoners. (Vergelijkbare signalen gaf een deel van de burgers in het bovengenoemde onderzoek van de gemeente Amsterdam.) In wijkwinkelcentra kan dat op andere schaal ook gelden. Ervaringen met koopzondagen tot nu toe en specifieke maatregelen om de leefbaarheid op een goed niveau te houden, juist ook in en om het Stadshart, wegen mee in de afweging van dit belang.
In het voorgaande zijn alle belangen die de Wtw bij besluitvorming over de toerismebepaling heeft genoemd, uitgebreid beschreven en gewogen. Voor Amstelveen vormt het economische belang om het toerisme te ondersteunen d.m.v. (de gedeeltelijke) vrijstelling van het in artikel 3, tweede lid, van de Wtw genoemde verbod, een belangrijke bijdrage aan de welvaart van de stad en aan de doelstellingen van de gemeente t.a.v. economische ontwikkeling, participatie en deregulering. Gelet op hetgeen hierboven is overwogen, gelet op de beperking in de verruiming (een tijdsperiode van zes uur per zon- of feestdag) en op de begin- en eindtijd (12.00 en 18.00 uur) wordt bij de verruiming rekening gehouden met belangen t.a.v. de zondagsrust. T.a.v. de openbare orde en veiligheid en t.a.v. de leefbaarheid zijn in de belangenafweging, bezien in samenhang met de andere punten, geen bezwaren gerezen die overwegend in de weg staan aan verruiming. Het karakter van Amstelveen als economisch actieve stad met een actieve en ondernemende bevolking speelt hierbij een rol. Voor winkeliers, in het bijzonder kleine winkeliers en winkeliers met weinig of geen personeel, en voor werknemers in de detailhandel kan verruiming leiden tot een probleem t.a.v. de leefbaarheid of zondagsrust of t.a.v. de bedrijfsvoering van de winkel. Gelet op het bovenstaande leidt een afweging van belangen met bijzonder oog voor het collectieve belang en voor de individuele vrijheid tot de afweging dat verruiming van de winkelopenstelling goed is voor Amstelveen. Immers, er zal geen sprake zijn van een noemenswaardige aantasting van de leefbaarheid of de openbare orde in de hele gemeente, de zondagsrust blijft gedeeltelijk in tact en economische belangen en belangen van speciale groepen winkeliers en werknemers zijn voldoende gewaarborgd. Het doel van de Wtw is onder meer het borgen van de zondagsrust door zondagopenstelling van winkels te verbieden. Dit is de hoofdregel. Dit belang is bij de afweging betrokken en onvoldoende gewichtig gebleken. Andere belangen zijn daarbij meegewogen.