Verordening toeslagen en verlagingen bijstandsnormen 2005

De twee laatstgenoemde verlagingen zijn bedoeld om de stimulans richting betaalde arbeid te versterken, overeenkomstig de kerngedachte van de WWB: “werk boven uitkering”.

De verlagingen zijn uitgewerkt in de artikelen 5 tot en met 7 van de verordening met uitzondering van de verlaging in verband met het recentelijk beëindigen van een studie. Deze bepaling was ook opgenomen in de Algemene bijstandswet. Met de laatste aanpassing van de toeslagen en verlagingenverordening (raadsbesluit d.d. 29 september 2003) is bepaald dat van deze mogelijkheid geen gebruik zal worden gemaakt. Dit beleid wordt ongewijzigd voortgezet.

In deze verordening hebben de begrippen die niet nader in dit artikel zijn omschreven dezelfde betekenis als in de WWB en de Algemene wet bestuursrecht. De meeste begrippen komen terug in artikel 3 en 4 WWB.

Voor de nadere omschrijving van het begrip woning wordt aangesloten bij de Huursubsidiewet. In de uitvoering van de Huursubsidiewet wordt onder een woning een zelfstandige woning verstaan, dat wil zeggen een woning voorzien van een eigen toegang, waarbij geen wezenlijke woonfuncties zoals woon- en slaapruimte, was- en kookgelegenheid en toilet met andere woningen worden gedeeld.

Onder zakelijke lasten van een woning in eigendom wordt gerekend de kosten voor onroerend zaakbelasting (eigenarendeel), de brandverzekering, de opstelverzekering en de waterschapslasten (eigenarendeel).

De gehuwdennorm is de norm per kalendermaand, zoals bedoeld in artikel 21 onder c WWB. Voor het opnemen in de begrippenlijst van de gehuwdennorm is gekozen omdat de hoogte van de toeslag een vast percentage is van dit bedrag. Artikel 21 van de wet geeft de hoogte hiervan aan. Deze norm is gelijk aan het netto minimumloon zoals bedoeld in artikel 37 lid 1 WWB.

Alleen de uitkeringsgerechtigde, die een periodieke uitkering voor levensonderhoud ontvangt op grond van de WWB valt onder de werkingssfeer van deze verordening. Dit wordt verder begrensd naar leeftijd in artikel 2 van deze verordening.

Een persoon is verzorgingsbehoevende als de belanghebbende aannemelijk kan maken dat deze persoon zonder de verzorging zou zijn aangewezen op opname in een instelling ter verzorging of verpleging. Er moet een duidelijke indicatie zijn op grond waarvan de verzorgingsbehoefte kan worden aangenomen.

De verzorgende is degene die de verzorgingsbehoevende verzorgt. Hij neemt bepaalde taken van de verzorging op zich, die anders zou zijn gegeven in een instelling ter verzorging of verpleging.

Alleenstaanden en alleenstaande ouders die geheel zelfstandig wonen (in de woning heeft geen ander zijn hoofdverblijf) hebben recht op de maximale toeslag van 20% van de gehuwdennorm. Dit volgt uit artikel 30 lid 2 onder a WWB. Daarnaast ontvangen alleenstaande en alleenstaande ouders de volledige toeslag indien er kinderen inwonen tussen de 18 en 21 jaar, ongeacht het inkomen van deze kinderen, indien er kinderen inwonen die WSF ontvangen of indien er sprake is van een verzorgingssituatie. Om te voorkomen dat inwonende kinderen tot 21 jaar geacht worden het inkomen van hun ouders aan te vullen vindt geen verlaging plaats tot deze leeftijdsgrens. Deze leeftijdgrens valt samen met de grens van de onderhoudsplicht van de ouders jegens hun kinderen.

Hierbij zijn bepalingen uit de WWB van belang waarin staat dat er geen sprake is van een gezamenlijke huishouding tussen bloedverwanten in de 2e graad indien er sprake is van zorgbehoefte. Zorgbehoevenden en verzorgenden, tussen wie een eerste- of tweedegraads bloedverwantschap bestaat, worden eveneens niet aangemerkt als degenen in wiens woning een ander zijn hoofdverblijf heeft. Het is niet wenselijk om de belanghebbende vanwege zijn zorgtaken of zorgbehoevendheid te confronteren met een lagere toeslag.

Wanneer de belanghebbende met een ander zijn hoofdverblijf heeft op een adres, kan de belanghebbende de kosten van de woning delen met een ander. Er wordt vanuit gegaan dat deze kosten feitelijk verdeeld worden (bijvoorbeeld huur en stookkosten). Het is niet van belang of de belanghebbende de kosten daadwerkelijk deelt. Dat is een verantwoordelijkheid van de belanghebbende zelf. Omdat de belanghebbende niet alle noodzakelijke kosten van bestaan kan delen, ontvangt hij wel een toeslag, maar deze is lager dan de toeslag van lid 2 en bedraagt 10% van de gehuwdennorm. De toeslag is ook 10% als meer dan één ander zijn hoofdverblijf heeft in dezelfde woning. In dat geval zal wel moeten worden beoordeeld in hoeverre er sprake is van inkomsten uit (commerciële) onderverhuur.

Lid 3 heeft ook betrekking op de situatie waarin de belanghebbende een kamer huurt. In dat geval deelt de belanghebbende keuken, douche en toilet met anderen. Aangezien de belanghebbende ook hier de woonkosten kan delen met anderen, wordt de toeslag lager vastgesteld.

Asielzoekers die buiten een opvangcentrum onderdak hebben, krijgen een vergoeding in het kader van de Regeling verstrekkingen asielzoekers en andere categorieën vreemdelingen (Rva 1997). Deze vergoeding is dermate laag dat een bijdrage in de kosten niet is te verwachten. Asielzoekers met een dergelijke vergoeding zijn dan ook uitgesloten als personen met wie de kosten voor een woning gedeeld kunnen worden.

Wanneer gehuwde belanghebbenden de woning delen met een ander, wordt er vanuit gegaan dat deze bepaalde kosten kunnen delen (bijvoorbeeld huur en stookkosten). Het is niet van belang of de belanghebbenden de kosten daadwerkelijk delen. Dat is een verantwoordelijkheid van de belanghebbenden zelf.

Gekozen is, net als bij de alleenstaanden en alleenstaande ouders, voor een verlaging van 10 procent van de gehuwdennorm, ongeacht het aantal anderen dat in de woning zijn hoofdverblijf heeft. De inhoud van het derde lid is overeenkomstig die van artikel 4, lid 2.

Burgemeester en wethouders verlagen de norm of de toeslag (verder) op grond van artikel 27 WWB als de belanghebbende lagere kosten van bestaan heeft door zijn woonsituatie. Als aan een door de belanghebbende bewoonde woning geen woonkosten voor de belanghebbende zijn verbonden verlagen burgemeester en wethouders de norm met 20% van de gehuwdennorm. Onderscheid maken naar de mate waarin woonkosten ontbreken is niet noodzakelijk. Wanneer de belanghebbende uitzonderlijk lage woonkosten heeft, kunnen burgemeester en wethouders altijd een beroep doen op hun bevoegdheid om de hoogte van de bijstand af te stemmen op de omstandigheden waarin de belanghebbende verkeert (artikel 18 lid 1 WWB). Het artikel richt zich met name op krakerssituaties en situaties waarin door ex-partners volledig in de woonkosten wordt voorzien. Dit artikel is niet van toepassing op de situatie waarbij kinderen inwonend zijn bij hun ouders en waarbij de ouders geen vergoeding vragen voor de woonkosten.

Dit artikel is tevens van toepassing op personen die tijdelijk geen vast woon- of verblijfadres hebben. Als de belanghebbende geen vast woon- of verblijfadres heeft, bedraagt de verlaging 20% van de gehuwdennorm. Dit is in overeenstemming met de toelichting op artikel 27 WWB.