| Organisatie | Schiedam |
|---|---|
| Organisatietype | Gemeente |
| Officiële naam regeling | (verbreed) gemeentelijk rioleringsplan Schiedam 2009-2013 |
| Citeertitel | (verbreed) gemeentelijk rioleringsplan Schiedam 2009-2013 |
| Vastgesteld door | gemeenteraad |
| Onderwerp | ruimtelijke ordening, verkeer en vervoer |
| Eigen onderwerp |
Dit verbreed GRP beschrijft het gemeentelijk beleid over stedelijk afvalwater, regen- en grondwater en geeft antwoord op de vragen: hoe verliep de afgelopen planperiode, wat wil de gemeente in de nieuwe planperiode, wat heeft de gemeente aan voorzieningen, wat moet de gemeente in de nieuwe planperiode doen, wat kost dit en hoeveel formatie is hiervoor benodigd.
Wet Milieubeheer.
Geen.
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
|---|---|---|---|---|---|
| 01-01-2009 | Nieuwe regeling | 29-01-2009 Het Nieuwe Stadsblad, gemeentepagina | VR 7/2009 |
Een goed rioolstelsel is nodig voor de bescherming van de volksgezondheid, het milieu en het tegengaan van wateroverlast. Voor het verwijderen van stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater uit de woonomgeving zijn er voorzieningen nodig. Aanleg en beheer van deze voorzieningen is een gemeentelijke taak die zijn wettelijke basis vindt in de Wet milieubeheer (Wm art. 10.33) en de Wet op de waterhuishouding (Whh art. 9a en 9b).
De gemeente is wettelijk verplicht een Gemeentelijk RioleringsPlan (GRP) op te stellen (Wet milieubeheer art. 4.22). In dit artikel is aangegeven dat de gemeenteraad, voor een nader vast te stellen periode, een GRP vaststelt. Met het verstrijken van de planperiode 2003-2007 van het D-GRP Schiedam is het noodzakelijk het bestaande GRP te actualiseren tot een nieuw en verbreed GRP. In dit GRP van de gemeente Schiedam is weergegeven hoe de gemeente haar watertaken de komende planperiode vorm wil geven. Deze watertaken hebben betrekking op stedelijk afvalwater, hemelwater en is verbreed met de gemeentelijke grondwatertaak.
Het verbreed GRP maakt het mogelijk om integrale beleidsafwegingen te maken in samenhang met de volgende aandachtsgebieden: beheer openbare ruimte, bescherming van bodem en waterkwaliteit, de zorg voor het totale watersysteem. Het financiële beleid, de inzet van middelen en toenemende lastendruk zijn hierbij belangrijke randvoorwaarden.
Artikel 4.22, Wet milieubeheer
een overzicht van de in de gemeente aanwezige voorzieningen voor de inzameling en het transport van stedelijk afvalwater als bedoeld in artikel 10.33, alsmede de inzameling en verdere verwerking van afvloeiend hemelwater als bedoeld in artikel 9a van de Wet op de waterhuishouding, en maatregelen teneinde structurele nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken, als bedoeld in artikel 9b van de laatstgenoemde wet,en een aanduiding van het tijdstip waarop die voorzieningen naar verwachting aan vervanging toe zijn;
Onze Minister kan, in overeenstemming met Onze Minister van Verkeer en Waterstaat, aan gemeenten de plicht opleggen tot prestatievergelijking ten aanzien van de uitvoering van de taak, bedoeld in artikel 10.33, alsmede de taken, bedoeld in artikel 9a en 9b van de Wet op de waterhuishouding. Bij of krachtens algemene maatregel van bestuur kunnen regels worden opgesteld over de frequentie, inhoud en omvang van de prestatievergelijking.
Dit GRP is in overleg tussen de gemeente, het Hoogheemraadschap Delfland, provincie Zuid Holland en Rijkswaterstaat Zuid-Holland tot stand gekomen. Grontmij heeft de gemeente, bij kaderstelling, de vervangingsplanningen en de kostendekkingsvoorstellen ondersteund.
De Wet milieubeheer schrijft overleg voor met:
Na de formele vaststelling door de gemeenteraad is het plan toegezonden aan de bovenvermelde instanties. Het raadsbesluit is opgenomen in bijlage 6. Op basis van art. 4.23 Wm moet B&W de vaststelling van het GRP bekendmaken in tenminste één dag- of nieuwsblad. Dit verbreed GRP is opgesteld conform de Leidraad Riolering. De Leidraad Riolering wordt in opdracht van het ministerie van VROM door de stichting RIONED opgesteld.
Dit verbreed GRP is een gemeentelijk plan, waar de gemeenteraad zich over moet uitspreken. Het is bedoeld als beleidsdocument voor het college van B&W, als toetsdocument voor de Raad en vervolgens als document voor overleg met het Hoogheemraadschap Delfland, de provincie Zuid-Holland en Rijkswaterstaat Zuid-Holland. Ten behoeve van verduidelijking van de in het GRP gebruikte vaktermen is een uitgebreide verklarende woordenlijst opgenomen.
Dit GRP is conform de aanbevelingen in de Leidraad Riolering (ref.2) opgezet en bestaat uit de volgende onderdelen:
Hoofdstuk 1 is de inleiding, met de aanleiding, de geldigheidsduur, gevolgde procedure en een leeswijzer.
In hoofdstuk 2 komt de evaluatie van het gevoerde rioleringsbeleid tot 2009 aan de orde. De uitkomsten vormen de beginsituatie voor het GRP2009t/m2013.
In hoofdstuk 3 'Gewenste situatie’ worden voor de komende planperiode (en de periode daarna) doelen beschreven en uitgewerkt. Hiermee wordt een toetsingskader gegeven waarmee ondermeer de gevolgen voor het milieu (Wm artikel 4.22 lid 2d) kunnen worden aangegeven.
In hoofdstuk 4 'Toetsing huidige situatie' wordt getoetst in hoeverre de doelen nu al zijn gerealiseerd. Hoofdstuk 4 geeft het in de wet gevraagde overzicht van de aanwezige voorzieningen (Wm, artikel 4.22 lid 2a).
In hoofdstuk 5 'De opgave' worden in hoofdlijnen de maatregelen weergegeven die nodig zijn om de gestelde doelen te kunnen realiseren. Daarmee wordt invulling gegeven aan lid 2b en 2c van artikel 4.22 van de Wetmilieubeheer.
In hoofdstuk 6 'Organisatie en financiën' wordt de in hoofdstuk 5 weergegeven strategie vertaald naar benodigde personele en financiële middelen en een wijze van kostendekking (Wm, artikel 4.22 lid e).
Tabellen met een letter (bijvoorbeeld tabel A) zijn in de rapporttekst opgenomen, tabellen met een cijfer in bijlage 1.
2 Evaluatie rioleringsbeleid 2003-2007
Voorafgaand aan het opstellen van het nieuwe gemeentelijk rioleringsplan, is het goed terug te kijken naar de uitgevoerde activiteiten in de achterliggende periode. De resultaten bepalen mede de vertrekpositie voor het nieuwe GRP. De evaluatie van het GRP heeft betrekking op de volgende onderwerpen:
In de afgelopen periode is naast het (oude) GRP ook een meerjaren (beheer)plan riolering 2005-2008 opgesteld, met jaarprogramma’s voor onderzoek en maatregelen. Deze worden in de evaluatie betrokken. In de afgelopen periode is het rioleringsbeheer uitgevoerd door de ONS groep, die in de planperiode ook eigenaar van de riolering was. Per 1-1-2008 is de gemeente weer eigenaar van de riolering.
De overgang van de rioleringszorg van de gemeente naar de ONS (in 2002) en vice versa (per 1 januari 2008) heeft invloed gehad op de beleving van het GRP, een en ander afhankelijk van de positie van het organisatiedeel ten opzichte van het rioleringsbeheer.
Verschillende medewerkers bij de voormalige ONS en de gemeente zijn geïnterviewd over het oude GRP. Dit geschiedde op basis van een vragenformulier dat van tevoren was opgestuurd. De informatie die hieruit naar voren kwam wordt hier weergegeven door middel van een paragraaf “Ervaringen” en op basis daarvan een paragraaf “Aanbevelingen”. Vervolgens wordt het beheer beschouwd vanuit de aangegeven beheertaken in paragrafen daarna.
Het GRP is met name bij de voormalige ONS gebruikt als kader voor de jaarplannen. Van het Dynamische GRP dat als zodanig is gepresenteerd is weinig gebleken omdat elk jaar opnieuw jaarplannen zijn opgesteld waardoor noodzakelijke wendingen in beleid en operationele zaken konden worden aangebracht. Het GRP als beleidsdocument is door slechts weinigen bij gemeente toegepast. Bij de gemeente niet omdat de medewerkers van afdeling BOR en financiën te ver van het beheer van de riolering af stonden en omdat het GRP is opgesteld door de ONS. Het GRP was eigenlijk geen beleidsdocument op basis waarvan een strategie herkenbaar was. Het was een opsomming van allerlei operationele activiteiten. Hierdoor was het ook een basisdocument voor de latere jaarplannen Naast het GRP is een financieel meerjarenplan riolering opgesteld omdat het financieel deel van het opgestelde GRP onvoldoende was. Het GRP is wettelijk gezien nooit van kracht geweest omdat de zienswijzen van het Hoogheemraadschap Delfland, de Provincie en Rijkswaterstaat Zuid-Holland en de daarbij horende brieven van goedkeuring ontbraken.
2.2.2 Aanbevelingen voor het nieuwe GRP
Het nieuwe GRP moet uitgaande van de huidige situatie onderzoeksopgaven bevatten waarbij centraal staan:
Verder is geopperd om meer aandacht te besteden aan;
2.2.3 Aanleg van riolering bij bestaande bebouwing
In tabel A zijn weergegeven welke bebouwing in de planperioden zijn aangesloten op de riolering van de gemeente via drukriolering dan wel via een IBA het afvalwater lozen op oppervlaktewater.
Alleen de 10 (historische) woonboten gelegen in de Lange en Korte Haven zijn nog niet aangesloten op de riolering. Het is de bedoeling om deze aansluiting in de planperiode 2009-2013 tot stand te brengen. Het onderzoek is opgestart.
2.2.4 Aanleg van riolering bij nieuwbouw
Aanleg van riolering bij nieuwbouw in nieuw stedelijk gebied heeft zich met name geconcentreerd in Schiedam-Noord, Sveaparken en Beneluxpark. Hierbij is het rioleringsareaal uitgebreid met ca 3 km HWA-riool en ca 3 km DWA-riool.
Aanleg van riolering bij nieuwbouw in bestaand stedelijk gebied heeft plaatsgevonden in diverse delen van Schiedam. Hierbij is het rioleringsareaal uitgebreid met ca 3,5 km HWA-riool en 2,5 km DWA-riool.
Het onderhoud is uitgevoerd met in hoofdzaak eigen personeel (IRADO/ONS). Het onderhoud bestond uit regulier onderhoud, direct onderhoud, klein onderhoud en groot onderhoud.
Het regulier onderhoud omvatte o.a. reinigen straatgoten,kolken zuigen, reinigen en inspecteren riolen, servicebeurten gemalen, reinigen en onderhouden van meetapparatuur, etc.
Het direct onderhoud omvatte o.a. het verhelpen van storingen (aan riolen, huisaansluitingen, gemalen) van allerlei aard en die direct moeten worden verholpen.
Het klein onderhoud omvatte het verhelpen van allerlei kleine storingen (aan riolen, huisaansluitingen, gemalen).
Het groot onderhoud omvatte feitelijk vervangingsinvesteringen. De term groot onderhoud is hierbij onterecht omdat het gaat om te activeren kapitaalsgoederen die over een langere termijn worden afgeschreven.
Geconstateerd is dat onderhoud aan de gemalen is toegenomen. Dit is te verklaren vanuit de ouderdom van de gemalen. Daarnaast is ten opzichte van voorgaande GRP-periodes het onderhoud aan de riolen afgenomen. Het aantal km te reinigen/inspecteren riolen is verminderd alsook de frequentie van het reinigen van de straatkolken.
De voorgenomen jaarlijkse werkzaamheden om het rioleringsgegevens bestand actueel te houden zijn zo veel als mogelijk uitgevoerd. Bij het begin van het opstellen van de GRP 2009-2013 is het werk nog gaande. De rioleringsgegevens worden geïnventariseerd, geactualiseerd en opgenomen in een rioleringsbeheersysteem van de gemeente.
Structurele inspectie van de riolering is nodig om de toestand van de riolen te kunnen bewaken. Jaarlijks zijn de geplande rioolinspecties uitgevoerd. Echter de lengte riolen is in de afgelopen periode afgenomen ten opzichte van de periode daarvoor. Gegeven de staat en omvang van het rioolstelsel van Schiedam is het belangrijk en nodig om de te inspecteren lengte riolen te laten stijgen. Analyses van de inspectiebeelden zijn voornamelijk uitgevoerd vanuit het belang van de uitvoering van het jaarplan wegen. Jaarlijks is ca 17 km geïnspecteerd en vervolgens slechts een klein deel nader geanalyseerd en beoordeeld. Een structurele beoordeling van de inspecties heeft in de planperiode niet plaatsgevonden.
Er zijn geen herberekeningen voorzien en uitgevoerd. De laatste herberekening is van 2005. In 2006 is door de ONS een berekeningsprogramma Infoworks aangeschaft voor het uitvoeren van hydraulische berekeningen voor Schiedam en eventuele andere rioleringsbeheerders. Vanuit gemeentelijk oogpunt zal in de komende worden onderzocht of dit programma in de toekomst nog nodig is. Voor het oplossen van wateroverlastknelpunten kan het programma van dienst zijn.
Jaarlijks zijn hoogtemetingen (putdeksels) uitgevoerd van ongeveer de helft van het aantal putten. Dit betrof ca. 3.500 putten per jaar.
Sinds 2005 wordt gemeten aan de riolering. Er is een meetplan voor monitoren van overstorten en overstortbemaling opgesteld. Daarnaast vinden op een paar plaatsen in het rioolstelsel waterdiepte- en snelheidsmetingen plaats. Meetgegevens worden verzameld en geanalyseerd. De meetgegevens van de overstorten en de overstortbemaling worden periodiek verstuurd naar het Hoogheemraadschap en Rijkswaterstaat Zuid-Holland.
In 2007 is de optimalisatiestudie in samenwerking met de omliggende gemeentes en de waterkwaliteitsbeheerders (OAS ‘De Groote Lucht’ afgerond. Daarbij is ingezoomd op onder andere de nut/noodzaak van de voorgenomen investering in Schiedam in de vorm van bergbezinkvoorzieningen voor de overstortbemaling (ter waarde van circa 2.000.000).
Deze investeringen waren in het GRP 2003-2007 voorzien om aan de wettelijke basisinspanning te voldoen om de vuiluitworp uit het rioolstelsel van Schiedam te beperken. De uitkomst hiervan was dat deze investeringen zijn komen te vervallen omdat:
Berekend is dat deze maatregelen een dusdanig effect hebben dat de bouw van de bergbezinkvoorzieningen kunnen vervallen, en dat de kosten van de hierboven genoemde maatregelen aanzienlijk lager zijn.
De verrekening van kosten heeft nog niet plaats gevonden tussen de gemeente Schiedam, het Hoogheemraadschap en de overige gemeenten in de OAS. Het bijbehorende afvalwaterakkoord is in 2008 gesloten tussen het Hoogheemraadschap Delfland, Rijkswaterstaat Zuid-Holland, Schiedam en de overige gemeenten.
In de gemalen Marconi- en Loeffstraat zijn de DWA-pompen gereviseerd.
Er is een aanzet gemaakt voor het afkoppelen van de riolering in Nieuwland. Ca 6 km riolering is afgekoppeld. Ook in Schiedam-Noord zijn er afkoppelingsprojecten uitgevoerd. Het gaat hierbij om ca 5 km. De afkoppelingsnoodzaak in Nieuwland en het gescheiden rioleren in Schiedam-Noord blijft bestaan.
Het vervangingsprogramma van het GRP 2003-2007 zijn niet conform uitgevoerd omdat de noodzaak tot vervanging is beschouwd vanuit de samenhang met de noodzaak van herbestrating en ruimtelijke herinrichting. De vervanging op basis van renovatieadviezen en analyses van inspectieresultaten heeft niet of nauwelijks plaatsgevonden. Daarom zijn vervangingsinvesteringen gebaseerd op de rioleringskwaliteit nagenoeg achterwege gebleven. De gevolgen hiervan zullen in de komende periode nader worden onderzocht. Vervangingsinvesteringen op basis van de wijkgerichte ophoogprojecten hebben wel plaatsgevonden.
2.2.8 Samenvatting, evaluatie en aandachtspunten nieuwe GRP
Samengevat valt op dat in vervangingsprojecten niet gerealiseerd is wat voorgenomen was. De verbeteringswerken zijn nader bezien in de OAS De Groote Lucht, daarom zijn de voorgenomen maatregelen niet uitgevoerd. Er wordt veel aandacht gegeven aan het onderhoud. Het voorgenomen onderzoek is in grote lijnen uitgevoerd.
In onderstaande figuur is de evaluatie grafisch weergegeven.
De evaluatie leidt tot de volgende aanbevelingen voor de opgaven van het nieuwe GRP:Deze zijn op basis van:
In dit hoofdstuk worden de doelen van de gemeentelijke waterzorg (voorheen rioleringszorg) benoemd en worden daar eisen en maatstaven aan gekoppeld. De doelen geven de gewenste situatie weer voor het beheer van de bestaande stedelijke watervoorzieningen (incl. riolering) en voor de aanleg van nieuwe voorzieningen.
Om de uitgangssituatie vast te leggen wordt de relatie met andere overheidstaken en ontwikkelingen aangegeven, omdat die van invloed zijn op de doelen, eisen en maatstaven. Het beleid van derden vormt een belangrijke invulling van de aanwezige aandachtspunten. Een groot aantal maatstaven wordt door andere overheden opgelegd door wettelijke regels of vergunningvoorschriften. Ontwikkelingen geven aan waar de aandacht de komende jaren op gericht zal zijn.
3.2 Relaties met andere plannen en regelgeving
Riolering staat niet op zichzelf, maar maakt onderdeel uit van de waterketen (drinkwatervoorziening -riolering -afvalwaterzuivering) en heeft relaties met het watersysteem, zie figuur A. Binnen de waterketen is de zorg voor de riolering neergelegd bij de gemeente. Als voornaamste taak van de rioleringszorg wordt beschouwd het afvoeren van afval- en (overtollig) regenwater. Ten behoeve van de financiering van de rioleringszorg mag een gemeente rioolheffing in stellen.
Op 16 augustus 2007 is in het Staatsblad (276) de wet “Verankering en bekostiging van gemeentelijke watertaken” gepubliceerd. Deze wet creëert een aantal wettelijke voorzieningen ten aanzien van de gemeentelijke watertaken door wijziging van de Gemeentewet, de Wet op de waterhuishouding en de Wet milieubeheer. De wet is op januari 2008 in werking getreden. Met de wetswijzigingen heeft de gemeenten de zorgplicht gekregen voor:
Vooral de zorgplicht voor grondwater is nieuw. Dit betekent vooralsnog dat de gemeente in het openbaar gemeentelijke gebied maatregelen dient te treffen die structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk voorkomt of beperkt. Dit zover het doelmatige maatregelen betreft die niet tot de zorg van het waterschap of de provincie behoren. Het in beeld brengen van eventuele structurele problemen met betrekking tot het grondwater vormt een belangrijke doelstelling voor dit GRP.
Voor de bekostiging van de drie geformuleerde gemeentelijke watertaken is een aparte heffingsbevoegdheid gecreëerd in de Gemeentewet. Deze houdt een verbreding van de bestaande rioolheffing in. Op zich kan het bestaande heffingensysteem voor het rioolrecht daarbij intact blijven. De enige wettelijke begrenzing is dat het gaat om het verhalen van kosten specifiek voor de drie genoemde watertaken. Dit kunnen ook twee afzonderlijke (bestemming)heffingen worden ter bestrijding van de kosten die voor de gemeente verbonden zijn aan:
Vooruitlopend op de invoering van deze verbrede rioolheffing wordt in de gemeente Schiedam onder riolering verstaan het geheel aan voorzieningen voor de inzameling en transport van stedelijk afvalwater, regenwater en grondwater. Concreet omvat de riolering dus objecten als perceel- en kolkaansluitingen, putten, riolen, gemalen, drukriolering, overstorten, persleidingen, maar ook drainage en infiltratievoorzieningen en grondwatergemalen.
De kosten voor de drie afzonderlijke watertaken zullen waar mogelijk gescheiden worden weergegeven in dit GRP.
Ontwikkelingen, wet- en regelgeving zijn belangrijk voor het beleid in de afvalwaterketen. Ze vormen het uitgangspunt voor het kijken naar de toekomst en hebben directe invloed op de te ontwikkelen visie. Tevens hebben wet- en regelgeving directe invloed op het toetsingskader voor dit GRP als zodanig.
Dit GRP heeft dan ook relaties met andere (beleid)plannen, zowel van de gemeente als van andere overheden. Ze hebben directe invloed op de te nemen maatregelen en actuele uitvoeringstermijn van de maatregelen die in dit GRP aan de orde komen.
In overzicht, tabel A, is aangegeven welke ontwikkelingen, plannen en wet- en regelgeving op welk(e) aspect(en) van de afvalwaterketen ingrijpen. In de bovenste helft zijn de (belangrijkste) ontwikkelingen weergegeven, in de onderste helft de (belangrijkste) wet- en regelgeving. Een aantal relaties wordt in bijlage 2 tekstueel kort toegelicht. Voor uitgebreide informatie wordt verwezen naar de betreffende (beleid)stukken.
Acht bestaande wetten (o.a. Wet op de Waterhuishouding en Grondwaterwet) voor het waterbeheer in Nederland worden vervangen door één Waterwet. De Waterwet regelt het beheer van oppervlaktewater en grondwater. De wet zal gericht zijn op het bereiken van doelstellingen van watersystemen (stroomgebieden)met een heldere verdeling van verantwoordelijkheden en taken tussen de verschillende betrokken overheden.
Tevens is de wet gericht op een adequaat instrumentarium voor de uitvoering van het waterbeleid. Dit betreft dan met name een vermindering van regels, vergunningstelsels en administratieve lasten. Door de Waterwet zullen waterschappen, gemeenten en provincies beter in staat wateroverlast, waterschaarste en watervervuiling tegen te gaan. Ook voorziet de wet in het toekennen van functies voor het gebruik van water zoals scheepvaart, drinkwatervoorziening, landbouw, industrie en recreatie. Op basis van de functie worden eisen gesteld aan de kwaliteit en de inrichting van het water. In maart 2008 is het wetsvoorstel door de Tweede Kamer aangenomen. Gestreefd wordt naar inwerkingtreding in 2009.
Volksgezondheid en Water in de stad
Riolering is een belangrijke voorziening in het kader van de volksgezondheid. Bij het opstellen van maatregelen en het ontwikkelen en toepassen van nieuwe systemen moet dit aspect niet uit het oog worden verloren. De hoeveelheid en plaats van overstorten is daarbij belangrijk; bij afkoppelen moet goed worden gekeken welke oppervlakken kunnen worden afgekoppeld en of die al dan niet verontreinigd zijn. Bij afkoppelen verdwijnt het water veelal uiteindelijk “uit het zicht” in de bodem of het verdwijnt zichtbaar in het oppervlaktewater. innen lopende projecten is een onderzoek naar mogelijk risico’s voor de volksgezondheid op zijn plaats om problemen op langere termijn uit te sluiten. Dit onderzoek zal zijn plaats moeten krijgen binnen bestaande onderzoeken zoals het onderzoek naar water-op-straat.
Kwaliteit van de leefomgeving en integraal beheer van de openbare ruimte hebben een sterke relatie. Ook in de openbare ruimte staat riolering niet op zichzelf. Maatregelen aan de riolering moeten worden afgestemd op andere maatregelen aan de openbare ruimte om overlast voor burgers en bedrijven te minimaliseren en een efficiënte besteding van middelen te garanderen. Ook het voorkomen van wateroverlast en het zorgen voor schoon oppervlaktewater verhogen de kwaliteit van de leefomgeving. De communicatie tussen de burgers en de gemeente (afdeling BOR) moet verbeteren. Het doel is om de oorzaken van (water)overlast in welke vorm dan ook in beeld te krijgen, vervolgens via gerichte maatregelen deze weg te nemen en daarbij te streven naar duurzame (robuuste) oplossingen.
Rijksvisie op de waterketen en de omgang met regenwater en grondwater
De afgelopen jaren is duidelijk geworden dat het waterbeleid de nodige aandacht vraagt. Riolering speelt in het waterbeleid, zeker op lokaal niveau, een belangrijke rol. De aandacht voor hoe met de regenwatercomponent moet worden omgegaan zal de komende jaren de nodige inspanning vergen. Afkoppelen van schone oppervlakken zodat relatief schoon regenwater niet meer naar de RWZI wordt getransporteerd is een aanpak die past in deze ontwikkelingen.
Het ministerie van VROM heeft in 2004 een beleidsbrief regenwater en riolering uitgebracht die aangeeft hoe de regenwaterproblematiek bij gemeenten het best kan worden aangepakt. Er worden vier pijlers van het regenwaterbeleid benoemd:
De gemeente wordt als regisseur gezien om dit regenwaterbeleid op lokaal niveau vorm te geven. De trits vasthouden-bergen-afvoeren is daarbij leidraad.
Hierbij is de watertoets een belangrijk instrument om bij ruimtelijke plannen vroegtijdig samen te werken met Rijkswaterstaat Zuid-Holland en het Hoogheemraadschap Delfland die nieuwbouwplannen hierop beoordeelt.
3.2.4 Wet- en regelgeving, akkoorden/plannen en samenwerkende overheden
Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) (Wet)
De Kaderrichtlijn Water (KRW) is erop gericht de kwaliteit van watersystemen te verbeteren, onder meer door lozingen aan te pakken, op Europees niveau. Verder is het de bedoeling het duurzaam gebruik van water te bevorderen en de verontreiniging van grondwater aanzienlijk te verminderen. Naast een verbetering van de waterkwaliteit is het streven ook de Europese waterwetgeving te harmoniseren, in 2015 en uiterlijk in 2027. De KRW stelt voor alle wateren een hoge ecologische en kwaliteitsdoelstelling. Met name voor wateren met verhoogde natuurdoelstellingen kan verwacht worden dat nog grote inspanningen geleverd moeten worden.
Schiedam heeft het KRW-Delfland akkoord gesloten samen met het Hoogheemraadschap Delfland en de andere inliggende gemeenten. Door ondertekening van dit akkoord onderschrijft Schiedam de doelstellingen en strategie van KRW-Delfland, streeft Schiedam verder een blijvende vermindering na van de vuilemissies vanuit het stedelijk gebied op het oppervlaktewater en tracht Schiedam daar waar mogelijk bij ruimtelijke ontwikkelingen in de nabijheid van oppervlaktewater de waterkwaliteit en ecologische kwaliteit van het oppervlaktewater gunstig te beïnvloeden door middel van natuurvriendelijke oevers.
Met de inwerkingtreding van de Wet Milieubeheer zijn voorschriften gesteld aan het lozen van afvalwater. Lozingen op de riolering worden op basis van de Wet milieubeheer geregeld. Enerzijds mag het materiaal van de riolering niet worden aangetast, anderzijds mag ook de goede werking van de RWZI niet worden belemmerd. Tot slot is de kwaliteit van belang in verband met de overstortingen op oppervlaktewater. Een en ander is vastgelegd in de Instructieregeling lozingsvoorschriften milieubeheer. Bij Wet milieubeheercontroles bij bedrijven moet ook de rioleringscomponent worden meegenomen.
Wet op de Waterhuishouding (Wet)
De Wet op de Waterhuishouding geeft regels op het gebied van de waterhuishouding. De wet heeft een tweeledige doelstelling. Aan de ene kant verschaft de wet instrumenten om een samenhangend en doelmatig beleid en beheer op het gebied van de waterhuishouding in haar geheel te verzekeren en aan de andere kant geeft zij regels voor het kwantiteitsbeheer van het oppervlaktewater. In de Wet op de Waterhuishouding zijn voor de gemeente twee zorgplichten opgenomen, een hemelwaterzorgplicht en een grondwaterzorgplicht.
Deze wet zal komen te vervallen wanneer de Waterwet in werking treedt in 2009.
Wet Informatie-uitwisseling Ondergrondse Netten (WION) (Wet)
Bij graafwerkzaamheden ontstaat in de praktijk regelmatig schade aan kabels en leidingen omdat de grondroerder (aannemer) onvoldoende informatie heeft over de ligging van kabels of leidingen. De wet voorziet in de mogelijkheid om een goede registratie van kabels en leidingen af te dwingen. De kabelbeheerder wordt verplicht zelf zorg te dragen voor een goede registratie van haar kabels en leidingen en worden er eisen gesteld aan de beschikbaarheid van deze informatie. De WION is in 2008 van kracht geworden. De netbeheerders moeten hun leiding/kabel belangen via polygonen hebben doorgegeven aan het Kadaster. Op deze wijze voldoen ze aan de eerste vereisten van de Wet. Veelal geschiedt dat middels het aangeven van de grenzen van de gemeente. Het Kadaster gaat voortaan de KLIC melding afhandelen. De informatie dient digitaal beschikbaar te zijn en goed op orde in verband met aansprakelijkheid. Er wordt verwacht dat in 2009 de digitale KLIC-meldingen via het Kadaster mogelijk zijn.
Vierde Nota Waterhuishouding (richtlijn)
In deze nota is veel aandacht voor het kernbegrip “duurzaam”. Voor nieuwbouw betekent dit afkoppelen van verhard oppervlak waar dit kan, het vermijden van toepassingen van uitloogbare materialen (zoals zink, koper, lood, etc.), de toepassing van alternatieve inzamelingssystemen (zoals infiltratie-transport-systemen) en dergelijke. Dit zijn maatregelen om enerzijds te voorkomen dat verontreinigingen in het afvalwater terechtkomen en anderzijds om te voorkomen dat “schoon” water naar een rioolwaterzuiveringsinstallatie wordt getransporteerd.
Nationaal bestuursakkoord water
In februari 2001 sloten Rijk, Interprovinciaal Overleg, Unie van Waterschappen en Vereniging van Nederlandse Gemeenten de Startovereenkomst Waterbeleid 21e eeuw. Daarmee werd de eerste stap gezet in het tot stand brengen van de noodzakelijke gemeenschappelijke aanpak. Twee jaar later op 2 juli 2003 zijn de resultaten van die samenwerking en van voortschrijdende kennis en inzicht neergelegd in het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW). Twee belangrijke elementen uit de NBW betreffen:
Schiedam heeft samen met het Hoogheemraadschap het Waterplan Schiedam 2006-2015 opgesteld. Dit betreft het beleidsdeel dat momenteel beleidskader is voor de gemeente. Momenteel wordt een plan van aanpak opgesteld voor het uitvoeringsprogramma van het Waterplan. Onderdeel van het Waterplan zal zijn het Waterstructuurplan waarin de uit te voeren maatregelen zijn geformuleerd voor het waterbeleid in kwantitatief opzicht. Deze maatregelen zullen samen met het Hoogheemraadschap worden uitgevoerd.
Bestuursakkoord Waterketen 2007
Op 5 juli 2007 heeft de VNG samen met andere betrokken partijen een bestuursakkoord waterketen afgesloten. Dit akkoord bevat afspraken die leiden tot versterking en verdere stimulering van het bottem-up samenwerkingsproces tussen gemeenten, drinkwaterbedrijven en waterschappen. Resultaat van deze afspraken moet zijn dat de doelmatigheid en transparantie van de uitvoering van de taken wordt vergroot. Het akkoord gaat ervan uit dat een doelmatigheid van 10 a 20 % over 10 jaar haalbaar is. Aandachtspunten voor de gemeenten uit het bestuursakkoord waterketen zijn met name benchmarking rioleringszorg, intergemeentelijke samenwerking en permanente samenwerking met het waterschap.
Een belangrijk speerpunt is het doen van vergelijkend onderzoek ter verbetering van de uitvoering van taken (benchmarking). Benchmarking biedt objectieve informatie om de uitvoering van taken te vergelijken en Gewenste situatie op basis daarvan verder verbeteringen door te voeren. In het bestuursakkoord wordt opgeroepen om voor 2011 een benchmark uit te voeren.
Het bestuursakkoord stelt tot doel dat gemeenten en waterschappen een permanente samenwerking in het afvalwaterbeheer realiseren en bestuurlijke overeenkomsten afsluiten om investeringen tegen de laagst maatschappelijke kosten te realiseren. Voor alle rioolwaterzuiveringsinstallaties en de aangesloten riolering dient in 2009 een optimalisatiestudie te zijn uitgevoerd, tenzij uit een snelle inventarisatie blijkt dat er geen optimalisatiekansen zijn. Het waterschap neemt hiertoe het initiatief.
Het Rijk monitort de ontwikkeling van de doelmatigheid en transparantie ten opzichte van het referentiejaar 1998. In 2007 is de eerste monitor uitgevoerd. In 2009 en 2011 worden de tweede en de derde(de laatste) monitor uitgevoerd.
Beleidsplan Groen, Water en Milieu 2006-2010 (Provincie Zuid-Holland)
De provincie gaat uit van een brongerichte aanpak. Waar niet wordt voldaan aan de waterkwaliteitsdoelstellingen worden, aanvullend op brongerichte maatregelen, zo veel mogelijk ‘end-of-pipemaatregelen’ genomen. Hierbij staat voorop dat de emissies uit rioolwaterzuiveringsinstallaties en overstorten verder worden teruggedrongen, en dat ongerioleerde huishoudens en glastuinbouwbedrijven op de riolering worden aangesloten, of dat een gelijkwaardig alternatief wordt gerealiseerd. Als uiterste datum voor het ontheffingenbeleid geldt 1 januari 2008. Schiedam heeft alle ongerioleerde huishoudens (exclusief historische woonschepen Korte en Lange haven) aangesloten op de riolering ia drukriolering dan wel op een IBA.
Als regenwater wordt afgekoppeld van de riolering kan dit een belangrijke bijdrage leveren om de emissies vanuit de riolering en rioolwaterzuiveringsinstallaties terug te dringen. Tegelijkertijd kan dit afkoppelen ook een bijdrage leveren om grondwatervoorraden aan te vullen en wateroverlast tegen te gaan. De gemeenten hebben de regie bij de uitvoering van het afkoppelbeleid. Zij stellen in overleg met de waterschappen afkoppelplannen op als onderdeel van het Gemeentelijke Rioleringsplan (GRP) of het stedelijk waterplan.
Een ander uitgangspunt van de provincie is dat onkruid zo veel mogelijk niet-chemisch bestreden wordt. Bij nieuwe verstedelijking en herstructurering worden, waar dit vanuit waterkwaliteitsdoelstellingen vereist is, zo veel mogelijk innovaties en duurzame bouwmaterialen toegepast. De Provincie verkent de wettelijke mogelijkheden om dit af te dwingen.
Schiedam heeft voldaan aan alle gestelde doelen met uitzondering van het afkoppelplan. Voor Nieuwland zal een Masterplan afkoppelen worden opgesteld. Daarnaast zal een studie worden uitgevoerd naar de doelmatigheid van afkoppelen in zettinggevoelige gebieden zoals Schiedam-Noord.
Grondwaterplan Zuid-Holland 2007-2013 (Provincie Zuid-Holland)
In het grondwaterplan Zuid-Holland is het provinciale grondwaterbeleid voor de periode 2007-2013 opgenomen. Het plan bevat een uitwerking van de hoofdlijnen van het provinciale grondwaterbeheer die in het Beleidsplan Groen, Water en Milieu 2006-2010 zijn beschreven. De basis voor het provinciale grondwaterbeleid is dat er op een duurzame manier met het grondwater wordt omgegaan, zonder dat het evenwicht van het grondwatersysteem wordt verstoord. De hoeveelheid en kwaliteit van het grondwater moet geschikt zijn voor de grondgebruikfuncties die er van afhankelijk zijn. De provincie wil de doelstellingen uit het plan samen met andere overheden en maatschappelijke organisaties bereiken tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten.
Het Waterplan Schiedam beschrijft de gezamenlijke visie van de gemeente Schiedam en het Hoogheemraadschap van Delfland op het water in de bebouwde kom van Schiedam,de stadsranden en de wijze waarop het gerealiseerd kan worden.
Doel van het waterplan is het bereiken van een duurzaam, schoon, heel en veilig watersysteem door samenwerking met alle belanghebbenden bij het watersysteem in en rondom Schiedam. Het moet bijdragen aan goede afstemming tussen diverse partijen bij de inrichting, het beheer en onderhoud van het stedelijk water. Het beleidsdeel van het Waterplan vormt het beleidskader voor de gemeente. Het plan van aanpak voor het uitvoeringsprogramma wordt momenteel opgesteld in samenwerking met het Hoogheemraadschap Delfland. Het moet in 2009 leiden tot een uitvoeringsprogramma waarin de uit te voeren maatregelen zijn weergegeven op waterkwantitatief gebied (Waterstructuurplan) en waterkwalitatief gebied(het GRP 2009-2013, het op te stellen Ecologisch Inrichtingsplan en het vigerende Baggerplan).
Milieubeleidsplan Schiedam 2002-2006
Het milieubeleidsplan heeft als beschouwde periode 2002-2006, de looptijd is verlengd tot en met 2008. Belangrijk onderdeel is de visie op integraal waterbeheer: “ Schiedam: stad aan het water”. Het Waterplan Schiedam met inbegrip van het GRP, het Ecologisch Inrichtingsplan en het Baggerplan zijn de instrumenten om hier mede vorm aan te geven.
Het Hoogheemraadschap heeft ondermeer als taak het waken over de waterkwaliteit en de waterkwantiteit in haar beheersgebied. De gemeenten hebben als gevolg van nieuwe wetgeving die per januari 2008 van kracht is geworden, drie zogeheten zorgplichten. Dit betreft de zorgplichten voor inzameling en transport van stedelijk afvalwater, voor grondwater en voor hemelwater. Vrijwel elke keuze die de gemeente in het kader van deze zorgplichten maakt, raakt aan de taken van het Hoogheemraadschap. Een nauwe samenwerking bij het maken van deze keuzes is dan ook noodzakelijk. De Waterwet die in 2009 in werking zal treden heeft als belangrijke pijler in de uitvoering de samenwerking tussen het Hoogheemraadschap en gemeente. De samenwerking zal zich ook gaan toespitsen op het gebied van grondwaterbeheer. Samenwerking vindt plaats in het kader van het Waterplan Schiedam 2006-2015, het akkoord KRW-Delfland en het afvalwaterakkoord “OAS De Groote Lucht”.
Rijkswaterstaat Zuid-Holland heeft ondermeer als taak het waken over de waterkwaliteit en de waterkwantiteit van het rijkswater. In het kader van de gemeentelijke zorgplichten en de beoogde Waterwet is zij als zodanig betrokken bij het GRP en zal het binnen dit kader beoordelen. Periodiek krijgt Rijkswaterstaat Zuid-Holland de resultaten van de gemeten hoeveelheden rioolwater die via de overstortbemaling naar de Nieuwe Waterweg worden verpompt.
3.3 Doelen en functionele eisen
Met de rioleringszorg worden doelen nagestreefd. Door aan de doelen functionele eisen en maatstaven te koppelen wordt de rioleringszorg toetsbaar gemaakt. Een functionele eis is een specificatie van het doel. Het geeft aan hoe een voorziening moet functioneren om het gestelde doel te bereiken. Deze worden uitgedrukt in een kwalitatieve maat zoals voldoende acceptabel of adequaat. Om te kunnen bepalen of aan de eis kan worden voldaan, zijn maatstaven en meetmethoden geformuleerd. In Figuur C. zijn de relaties tussen de doelen, functionele eisen, maatstaven en meetmethoden aangegeven.
Wat is nu het doel van de zorg voor de riolering? In het verleden werd, en ook nu wordt riolering aangelegd om:
Vanuit deze algemene doelen zijn doelen voor de rioleringszorg afgeleid waarmee is aangegeven hoe aan de rioleringszorg (aanleg en beheer) invulling wordt gegeven.
Toetsingskader rioleringszorg: Doelen, functionele eisen en
maatstaven (Bron module A1050 Leidraad Riolering)
De doelen voor de rioleringszorg zijn aangepast aan de nieuwe rol ten aanzien van het hemelwater en grondwater en sluiten goed aan bij het gedachtegoed van de invoering van de verbrede watertaken (paragraaf 3.2.1). De rioleringszorg in Schiedam dient de volgende doelen (zie ook Leidraad Riolering, module "Doelen, functionele eisen, maatstaven en meetmethoden":
Hierbij is van belang dat de definitie van stedelijk afvalwater ten opzichte van voorheen beter is omschreven, zodat tegenwoordig duidelijk onderscheid wordt gemaakt in stedelijk afvalwater en hemelwater. Stedelijk afvalwater omvat huishoudelijk water of een mengsel daarvan met bedrijfsafvalwater, afvloeiend hemelwater, grondwater of ander afvalwater. Hemelwater wordt, zolang het niet in aanraking komt met ander afvalwater of verontreinigingen, niet meer beschouwd als stedelijk afvalwater. Grondwater is het water dat vrij onder het oppervlak voorkomt met de daarin aanwezige stoffen.
De doelen “inzameling en transport van stedelijk afvalwater” (1 en 2) en “inzameling en verwerking van hemelwater“ (3 en 4) hebben betrekking op de splitsing van de algemene zorgplicht van de gemeente in een afzonderlijke zorgplicht voor stedelijk afvalwater en hemelwater.
De wettelijke verplichting om stedelijk afvalwater in te zamelen bestond voorheen ook al. Om het stedelijke afvalwater te kunnen inzamelen en transporteren, moeten de buizen, putten, etc. in goede staat zijn. Tijdige vervanging is daarbij noodzaak. De wet biedt ook mogelijkheden om alternatieve systemen toe te passen.
Voor het transport van stedelijk afvalwater aar een rioolwaterzuiveringsinstallaties moeten de riolen groot genoeg zijn en moet het water door de riolen onder vrijverval naar het gemaal of ander lozingspunt binnen een bepaalde tijd kunnen afstromen. De voorzieningen mogen ook niet vervuild zijn met zand of andere ongerechtigheden. De gemalen moeten voldoende capaciteit hebben om het afvalwater te kunnen verpompen en bedrijfszeker zijn.
De zorgplicht voor hemelwater houdt in dat de gemeente dient zorg te dragen voor een doelmatige inzameling van het afvloeiende hemelwater, voor zover van degene die zich daarvan ontdoet, voornemens is zich te ontdoen of zich moet ontdoen, redelijkerwijs niet kan worden gevergd het afvloeiende hemelwater op of in de bodem of in het oppervlaktewater te brengen. Naast de zorg voor het afvloeiende hemelwater van particuliere terreinen heeft dit natuurlijk ook betrekking op het hemelwater dat van openbaar terrein afstroomt. Ten aanzien van de verwerking van het ingezamelde hemelwater is de keuze aan de gemeente. Onder het verwerken van het hemelwater kunnen in ieder geval de volgende maatregelen worden begrepen: de berging, het transport, de nuttige toepassing, het, al dan niet na zuivering, terugbrengen op of in de bodem of in het oppervlaktewater. Bij het verwerken van hemelwater worden onder andere door het Hoogheemraadschap eisen gesteld. Het betreft de eisen aan de vuiluitworp uit de riolering naar oppervlaktewater en lekkage naar bodem en grondwater.
Doel 2 heeft ook betrekking op wateroverlast tijdens regen. Om dit zoveel mogelijk te voorkomen, moet de riolering als totaal voldoende afvoercapaciteit hebben. Wateroverlast kan ontstaan als bij hevige regen niet al het water direct kan worden afgevoerd: het met huishoudelijk afvalwater vermengde regenwater komt uit de riolering op straat of het regenwater kan bijvoorbeeld door verstopte kolken niet in de riolen komen. Het is niet mogelijk om riolering en regenwatervoorzieningen aan te leggen die alle mogelijke extreme regenbuien kunnen verwerken. Een landelijk geaccepteerde maatstaf is dat een bui die maximaal eenmaal in de twee jaar voorkomt, verwerkt moet kunnen worden (gemiddeld maximaal één keer per twee jaar ‘water op straat’) door het rioolstelsel. De regenwatervoorzieningen worden gedimensioneerd conform de eisen van het Hoogheemraadschap. Tijdens hydraulische doorrekening van het stelsel zal ook gecontroleerd worden hoe het stelsel reageert op zwaardere buien gezien de klimaatsverandering. In het kader van de uitgevoerde Watersysteem studie van het watersysteem in en rondom Schiedam is vanwege de grote verwevenheid tussen riolering en het watersysteem een rioleringsberekening uitgevoerd uitgaande van regengebeurtenissen inclusief klimaat- en kustcorrecties. Uit de resultaten is gebleken dat het grootste deel van de riolering van Schiedam de hydraulische belasting goed kon verwerken. Een nadere toetsing moet nog plaatsvinden uitgaande van nieuwe stedelijk gegevens.
“Zorgen dat (voor zover mogelijk) het grondwater de bestemming van een gebied niet structureel belemmert” (5). Dit is een nieuw doel dat specifiek gericht is op het grondwater. Dit doel vormt de invulling van de zorgplicht voor het grondwater. Grondwater speelt ten slotte een belangrijke rol binnen de stedelijke openbare ruimte. De ruime omschrijving van dit doel is noodzakelijk omdat de oorzaken en oplossingen van grondwaterproblemen liggen op het grensvlak van stedelijk waterbeheer en ruimtelijke ordening. Op eigen terrein heeft de burger nadrukkelijk zelf een verantwoordelijkheid om het grondwaterprobleem op te lossen en te voorkomen. De gemeente stelt zich tot doel de burger het mogelijk te maken deze verantwoordelijkheid te nemen.
Om te kunnen toetsen of de doelen worden gehaald, zijn functionele eisen en bijbehorende maatstaven opgesteld, deze zijn opgenomen in tabel B. In hoofdstuk 4 vindt de toetsing aan deze maatstaven plaats. De toetsing aan de maatstaven vindt plaats via de meetmethoden.
Tabel B Doelen, functionele eisen en maatstaven
3.3.3 Voorwaarden voor effectief beheer
De rioleringsbeheerder moet een aantal voorwaarden scheppen voor een doelmatige zorg voor stedelijk afvalwater, afvloeiend hemelwater en grondwater. Wanneer de voorwaarden niet aanwezig zijn kan de doelmatigheid van de rioleringszorg niet worden gewaarborgd. Hier ligt ook de relatie met de eis uit de Wet Milieubeheer (art. 4.22) dat bekend moet zijn wat er aan rioleringsvoorzieningen aanwezig is en in welke staat zij verkeren.
tabel C Voorwaarden voor effectief beheer
Gelet op het gestelde in de vorige paragraaf en het doel volgens het Waterplan Schiedam ten aanzien van een duurzaam, schoon, heel en veilig watersysteem kunnen we samengevat de doelen van de zorg voor stedelijk afvalwater, afvloeiend hemelwater en het treffen van grondwatermaatregelen als volgt verwoorden:
Bij deze doelen worden eisen en maatstaven geformuleerd om een
toetsingskader voor de brede rioleringszorg te creëren. We kunnen dan bepalen waarom bepaalde maatregelen nodig zijn en of dat wat we doen ook bijdraagt aan de doelen.
In het kader van deze doelen heeft Schiedam de volgende ambities als het gaat om water en riolering:
3.5 Overleg met andere overheden
Het ontwerp GRP versie D1 is verstuurd naar het Hoogheemraadschap Delfland, provincie Zuid-Holland en Rijkswaterstaat Zuid-Holland teneinde hun zienswijze hierop te vernemen. De reactie van Rijkswaterstaat Zuid-Holland is toegelicht in de bespreking van 22 januari 2009. In het overleg op 05-02-2009 tussen de gemeente en het Hoogheemraadschap is de reactie op het ontwerp GRP toegelicht. De reactie van de provincie is telefonisch besproken, de vraagpunten zijn toegelicht. Wij zijn van mening dat het grondwaterbeleid ook in dit GRP naar behoren beschreven is. Het raadsbesluit (bijlage 6) vult het GRP op financieel gebied.
Het Hoogheemraadschap en Rijkswaterstaat willen al inspelen op de wetontwikkeling in 2009 op het gebied van vergunningen voor overstorten en de beoogde rol voor het GRP hierin. Dit GRP gaat echter uit van de huidige wettelijke regelingen, nieuwe ontwikkelingen worden daarmee niet uitgesloten.
Ook wordt door het Hoogheemraadschap een gemeentelijk afkoppelplan aanbevolen. Vanuit de gemeente gezien is het afkoppelbeleid: waar mogelijk, wijkgewijs, afkoppelen met de volgende kanttekeningen:
De overige relevante opmerkingen zijn in dit GRP verwerkt. De officiële reacties van het Hoogheemraadschap, Rijkswaterstaat en de Provincie zijn in bijlage 4 bijgevoegd.
Wat hebben we nu aan voorzieningen en hoe voldoen we aan de gestelde eisen? In dit hoofdstuk vindt de toetsing van de huidige situatie plaats. Deze toetsing is het uitgangspunt voor het bepalen van de opgave (hoofdstuk 5). Naarmate de gewenste en de huidige situatie meer van elkaar afwijken, zullen meer ingrijpende en omvangrijke maatregelen noodzakelijk zijn. Het vaststellen van de huidige situatie heeft plaatsgevonden op basis van:
Per paragraaf zal het bijbehorende doel en/of functionele eisen worden genoemd. In dit hoofdstuk wordt onderscheid gemaakt in de drie zorgplichten: stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater.
4.1Totaal overzicht voorzieningen
In tabel D is een overzicht weergegeven van de aanwezige voorzieningen in de gemeente.
Tabel D Totaal overzicht voorzieningen gemeente Schiedam per 1-8-2008
Figuur D geeft inzicht in leeftijd en stelseltype van de riolering.
figuur D Riolering naar type en leeftijd
Van de riolering is 9% ouder dan 40 jaar. De gegevens van de riolering zijn opgeslagen in een geautomatiseerd rioleringsbeheersysteem In het kaartje van figuur E is die riolering grafisch gepresenteerd met de te onderscheiden stroomgebieden van de riolering.
figuur E Schema riolering Schiedam
In de paragrafen 4.3, 4.4 en 4.5 wordt meer ingegaan op de aanwezige voorzieningen. Hierbij wordt onderscheid gemaakt in voorzieningen voor stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater. Van de bijbehorende stelsels wordt een overzicht gegeven en wordt de toestand en het functioneren ervan beschreven.
4.2.1 Nog niet aangesloten bestaande bebouwing.
Bijbehorend doel: Inzameling van stedelijk afvalwater (doel 1)
Per 1 januari 2008 zijn er in de gemeente Schiedam 35.448 woningen. Alle woningen zijn op de riolering aangesloten of zijn voorzien van een IBA (Individuele Behandeling van Afvalwater). Het aansluitpercentage van percelen op (druk)riolering in de gemeente bedraagt circa 99%.Binnen de bebouwde kom zijn alle percelen aangesloten op de riolering. Nog niet aangesloten zijn 10 (historische) woonboten gelegen in de Korte en Lange Haven en volgens opgave Rijkswaterstaat Zuid-Holland de 2 panden Maasboulevard 7 en 11 (Wvo vergunningplichtige bedrijven).
De gemeente beschikt over een ontheffing van de zorgplicht van de
Provincie voor het aansluiten van 19 percelen in het buitengebied. Deze percelen zijn voorzien van een IBA, deze zijn eigendom van de bewoners. Het beheer wordt uitgevoerd door het Hoogheemraadschap Delfland.
Conclusie: de huidige situatie in de gemeente Schiedam voldoet nagenoeg aan de maatstaf dat alle percelen binnen de gemeente op de (druk)riolering of op een IBA zijn aangesloten (maatstaf 1a) tenzij dit niet doelmatig is met het oog op de kosten en het milieu.
4.2.2 Afvoer en behandeling van stedelijk afvalwater
De inzameling van stedelijk afvalwater binnen de bebouwde kom vindt hoofdzakelijk plaats door middel van vrijvervalriolen. Buiten de bebouwde kom wordt het afvalwater hoofdzakelijk ingezameld door middel van drukriolering. Het ingezamelde stedelijk afvalwater van Schiedam komt uiteindelijk terecht in rioolgemaal Bijdorp van het Hoogheemraadschap Delfland, dat het afvalwater verpompt naar de RWZI de Groote Lucht.
4.2.3 Overzicht aanwezige voorzieningen
Voorwaarden voor effectief beheer: overzicht van de in beheer zijnde voorzieningen.
De gegevens van de riolering zijn opgenomen in het rioleringsbeheersysteem bij de gemeente. Het rioolstelsel voor de inzameling en transport van het stedelijk afvalwater heeft de volgende kenmerken:
In figuur F is de hoeveelheid aangelegde riolering en leeftijdsopbouw per
type (gemengd en dwa) riool weergegeven.
Er wordt nog veel aandacht besteedt aan het controleren van ingevoerde rioleringsgegevens. Het verhard oppervlak (inventarisatie) en puthoogten (metingen) zijn onderwerp van deze controles. De opname van verhard oppervlak is uitgevoerd in de periode 2006-2008.
figuur F Aanlegjaar vrijverval riolering voor inzameling stedelijk afvalwater
Conclusie: de gemeente beschikt over een geautomatiseerd rioleringsbeheersysteem met bijbehorende gegevensbestanden. Aan de maatstaf voor beschikbaarheid en toegankelijkheid van gegevens wordt voldaan.
4.2.4 Toestand van de objecten
Bijbehorende doelen: inzameling en transport van stedelijk afvalwater, (doelen 1 en 2).
Inzicht in de toestand van de riolering is één van de noodzakelijke voorwaarden voor een effectief rioleringsbeheer. Het doel van inspectie van riolen en gemalen is het inzicht verkrijgen en houden in de kwaliteit van de riolen en de gemalen. Jaarlijks wordt 17 km (=6% van de totale lengte gemengde en dwa riolering) riolering geïnspecteerd met behulp van videocamera. Inmiddels is 60 % van de riolering geïnspecteerd. Voor het stedelijk afvalwater is dit 50%. In 2004 is een inspectie uitgevoerd van de belangrijkste gemalen.
De waarnemingen zijn geclassificeerd volgens de Nederlandse Norm NEN 3399:2004 (ref. 3). Dit houdt in dat gekeken wordt naar achttien verschillende toestandsaspecten (bijvoorbeeld lekkage, zand- en vuilophoping, aantasting van het beton van de buis) die in hoofdgroepen “waterdichtheid”, “stabiliteit” en “afstroming” zijn ondergebracht. De waarnemingen worden in vijf klassen verdeeld, waarbij een klasse 1 betekent dat er niets aan de hand is en een klasse 5 dat het toestandsaspect in ernstige mate is waargenomen (bijvoorbeeld grondwater dat door een lekke voeg naar binnen spuit, een buis die voor een groot deel is gevuld met zand, aantasting van de buis zodat het grind uit het beton valt).
In figuur G is de verdeling van ingrijp en waarschuwingsmaatstaven weergegeven.
figuur G Verdeling maatstaven inspecties riolen stedelijk afvalwater
Van de geïnspecteerde riolen heeft 85% een waarschuwingsmaatstaf gekregen. Een waarschuwingsmaatstaf betekent dat de toestand van deze riolen in de toekomst moet worden gevolgd. Een groot deel heeft betrekking op de waterdichtheid en afstromingstoestand ten gevolge van zakkende riolen. Een ingrijpmaatstaf komt voor in 13% van de riolen. Bij slechts 2% van de geïnspecteerde riolering zijn er geen gebreken geconstateerd.
De ingrijpmaatstaven hebben voor een groot deel betrekking op waterdichtheidsaspecten 58% en stabiliteit 26%. De ingrijpmaatstaven stabiliteit vragen op korte termijn aandacht (nadere beoordeling).
In figuur H is de onderverdeling grafisch weergegeven.
figuur H Verdeling ingrijpmaatstaven riolen stedelijk afvalwater
Als gevolg van de vlakke ligging van het rioolstelsel en de zetting van de ondergrond is het gevoelig voor vervuiling. Hierdoor raakt het stelsel sneller vervuild dan normaal waardoor, een frequentere reiniging/inspectie van de riolering nodig is dan normaal. In de afgelopen GRP-periode is er op beperkte schaal gereinigd/geïnspecteerd. Bovendien zijn de ter beschikking gekomen inspectiegegevens voor een groot deel niet gebruikt voor verdere beoordeling, het formuleren van maatregelen en vervolgens het uitvoeren van maatregelen. Daardoor is de achterstand in de kennis van de toestand van de riolering groter geworden. Een inhaalslag is nodig. De belangrijkste gemalen zijn in 2004 geïnspecteerd. De resultaten zijn beoordeeld en een eerste raming van de vervangingskosten is gemaakt.
Conclusie: er wordt aan de functionele eis dat er inzicht moet zijn in de toestand van de (vuil water) riolen en gemalen niet geheel voldaan. Hier wordt in hoofdstuk 5 op terug gekomen.
4.2.5 Functioneren van de voorzieningen
Bijbehorende doelen: inzameling en transport van stedelijk afvalwater, (doelen 1 en 2) en inzameling en verwerking van hemelwater (doelen 3 en 4).
De riolering van Schiedam bestaat uit een robuust rioolstelsel met goed functionerende rioolgemalen. Het stedelijk afvalwater wordt over het algemeen goed ingezameld en afgevoerd naar de RWZI De Groote Lucht.
Het huidige stelsel is qua afvoercapaciteit in staat om de voor Nederland gebruikelijke ontwerpbuien goed af te voeren. Gebleken is ook tijdens de laatste jaren dat hevige buien goed door het rioolstelsel kunnen worden verwerkt. Zelfs de regengebeurtenissen van augustus 2008 konden op een paar knelpunten na goed worden verwerkt door de riolering. Hierbij spelen de (overstort)gemalen die het afvalwater verpompen naar de Nieuwe Waterweg een belangrijke rol. Dit is een gunstig vooruitzicht met betrekking tot de toenemende bui-intensiteiten en hoeveelheden regenval die met het oog op de toekomst als gevolg van de klimaatveranderingen kunnen worden verwacht. De knelpunten doen zich voor in de laag gelegen delen van Marconi (Oosterstraat, Oostsingel en Villastraat), de laag gelegen delen van Bijdorp (Schiedamseweg) en een paar plekken in West-Frankenland. Er wordt door de afdeling BOR momenteel gewerkt aan structurele oplossingen om toekomstige wateroverlastgevolgen te verminderen.
Er worden metingen aan de riolering uitgevoerd die gebruikt worden om de systeemberekeningen te kunnen verfijnen, met als doel inzicht te krijgen in de werking van de riolering en vervolgens oplossingen te formuleren teneinde de vuiluitworp uit de riolering terug te dringen.
Er is dit jaar een afvalwaterakkoord OAS-De Groote Lucht gesloten. De twee belangrijkste aspecten hierbij betroffen met name het niet doorgaan van de aanleg van 3 bergbezinkbassins en de aanzet tot een onderzoek naar rioolvreemd water. Ter (gedeeltelijke) compensatie van het niet doorgaan van de aanleg van 3 berbezinkbassins is tijdelijk een zandfilter geplaatst op de RWZI De Groote Lucht. Hierdoor wordt de oppervlaktewaterkwaliteit in gelijke mate gunstig beïnvloed.
Het rioolvreemd water in de riolering van Schiedam bedraagt ongeveer 30-50% van de DWA-hoeveelheid. Kortom teveel rioolwater wordt verpompt naar de RWZI De Groote Lucht. Deze situatie is niet acceptabel en in de periode 2009-2013 moeten verbeteringsmaatregelen worden geformuleerd en vervolgens uitgevoerd op basis van uitgevoerd onderzoek in 2009.
De coördinaten van de overlaten en lozingspunten op de Nieuwe Waterweg vanuit het rioolstelsel zijn weergegeven in bijlage 5.
Ondanks een paar faalaspecten kan geconcludeerd worden dat de vuiluitworp uit het gemengde stelsel voldoet aan de basisinspanning en aan de eisen van het Hoogheemraadschap Delfland en Rijkswaterstaat Zuid-Holland.
Conclusie: er wordt voldaan aan de functionele eis dat het stelsel voldoende
hydraulische capaciteit heeft (functionele eis 2d). Er wordt nagenoeg voldaan aan de functionele eis dat vuiluitworp door overstortingen op oppervlaktewater beperkt dient te zijn (4b).
4.3.1 Verwerking van hemelwater
De inzameling van hemelwater, bij (verbeterd) gescheiden stelsels, binnen de bebouwde kom vindt plaats middels vrijvervalriolering. Het hemelwater wordt via rioolgemalen en persleidingen deels afgevoerd naar de RWZI. Deels is hemelwater van de gemengde riolering afgehaald en naar het oppervlaktewater afstromend. Er zijn hiervoor in de gemeente 10 lamellenfilters aangelegd voor de verwerking van hemelwater.
4.3.2 Overzicht van aanwezige voorzieningen
De gegevens van de hemelwaterriolering zijn opgenomen in het rioleringsbeheersysteem. Het is bijgewerkt tot september 2008. De hemelwaterriolering in de gemeente Schiedam omvat de volgende onderdelen:
In figuur I is de hoeveelheid aangelegde riolering en leeftijdsopbouw weergegeven.
figuur I Aanlegjaar vrijverval riolering voor inzameling hemelwater
4.3.3 Toestand van de objecten
De bestaande riolering is relatief jong van leeftijd. Hemelwaterriolering vervuild minder snel, waardoor inspecties in mindere mate nodig zijn. Toch is 20% van de hemelwaterriolen geïnspecteerd.
In figuur G is de verdeling van ingrijp en waarschuwingsmaatstaven weergegeven.
figuur J Verdeling maatstaven inspecties riolen hemelwater
Van de geïnspecteerde riolen heeft 72% een waarschuwingsmaatstaf gekregen. Een groot deel heeft betrekking op de waterdichtheid en afstromingtoestand ten gevolge van zettingen en daardoor zakkende riolen. Een ingrijpmaatstaf komt voor in 15% van de riolen. Bij 13% van de geïnspecteerde riolering zijn er geen gebreken geconstateerd.
In figuur K is de onderverdeling van de ingrijpmaatstaven over de drie toestandsaspecten grafisch weergegeven.
figuur K Verdeling ingrijpmaatstaven riolen hemelwater
De ingrijpmaatstaven hebben voor een groot deel betrekking op waterdichtheidaspecten 74% en afstroming 20%. De ingrijpmaatstaven stabiliteit vragen op korte termijn aandacht (nadere beoordeling).
Conclusie: er wordt aan de functionele eis dat er inzicht moet zijn in de toestand van de (hemel water) riolen wordt nog niet geheel voldaan.
4.3.4 Functioneren van de voorzieningen
De praktijk leert dat de hemelwaterriolering het hemelwater over het algemeen goed kan verwerken. Er geen klachten bekend bij de gemeente.
Conclusie: er wordt voldaan aan de functionele eis dat het stelsel voldoende hydraulische capaciteit heeft (functionele eis 2d).
Bijbehorend doel: zorgen dat (voor zover mogelijk) het grondwater de bestemming van een gebied niet structureel belemmert (doel 5)
In de wet en regelgeving is de rioleringszorgplicht aangepast en uitgebreid. Naast een zorgplicht voor het stedelijk afvalwater en hemelwater is er een zorgplicht voor het grondwater bijgekomen. Enkele punten in deze nieuwe grondwaterzorgplicht zijn:
De wet verplicht de gemeente om in ieder geval de huidige situatie op grondwatergebied in kaart te brengen op basis van volledige, betrouwbare en actuele gegevens.
4.4.1 Inzicht in grondwaterregime
In het stedelijk gebied van Schiedam is, afhankelijk van de locatie, sprake van hoge grondwaterstanden. Dit hangt sterk samen met de zettinggevoeligheid van de bodem. Globaal kan worden gesteld dat ten aanzien van de grondwaterbeleving Schiedam kan worden verdeeld in twee delen t.w.:
Het gebied van Schiedam-Noord kenmerkt zich door een relatief snel zakkende bodem (grote zettingen) waarbij de op palen (hout/beton) gefundeerde huizen niet meezakken maar het omringende gebied en de bodem onder de huizen wel. Aangezien het oppervlaktewater op een constant peil wordt gehouden en het grondwaterpeil sterk samenhangt met het oppervlaktewaterpeil staat het grondwater vaak hoog.
In dit gebied wordt het openbaar gebied frequent opgehoogd inclusief de daarin voorkomende ondergrondse infrastructuur. Dit heeft invloed op de gemiddelde levensduur van de riolering (gaat omlaag) en de daarmee verbandhoudende kosten (gaan omhoog).
Het gebied ten zuiden van de A20 kenmerkt zich door minder zettingen met huizen gefundeerd deels op palen (hout/beton) en deels op staal. De grondwaterstand is mede door inhomogene opbouw van de ondergrond afwisselend hoog en laag. De relatie met het oppervlaktewaterpeil is minder sterk dan in Schiedam-Noord.
Teneinde beleidskeuzes mogelijk te maken is het noodzakelijk om eerst de huidige situatie voor het aandachtsveld grondwater vast te stellen. Hiervoor zijn een aantal processtappen nodig.
Wanneer de huidige situatie in kaart is gebracht is het vervolgens mogelijk om met betrekking tot de (gewenste) toekomstige grondwatersituatie (=streefbeeld toekomst) beleidskeuzes te maken.
Het proces om te komen tot zicht op de toekomstige situatie en daaropvolgend bestaat uit de volgende stappen:
Iedere processtap wordt nader beschouwd en resulteert in uit te voeren onderzoeks- en uitvoeringswerkzaamheden.
4.4.2 Overzicht aanwezige voorzieningen
De voorzieningen die aanwezig zijn met betrekking tot het grondwatersysteem omvatten de volgende elementen:
In deze GRP-periode is het nodig om de gegevens van de hierboven aangegeven voorzieningen te completeren, te actualiseren en betrouwbaar te maken.
4.4.3 Klachten, overlast en communicatie
Klachten of overlast veroorzaakt door de (te hoge/lage) grondwaterstanden komen voor in de gemeente Schiedam. Momenteel worden deze op verschillende plaatsen in de gemeentelijke organisatie ontvangen n.l. bij IRADO, het team ROR van de afdeling Beheer Openbare Ruimte (BOR) team Bouw en Woningtoezicht. De klachten worden behandeld in een grondwaterwerkgroep en vervolgens door enkele leden van de groep afgehandeld. De status van de groep moet nog officieel worden vastgesteld. Een grondwaterloket moet in de komende periode gestalte krijgen.
De communicatie met de burgers over de grondwateraspecten is van groot belang om de burgers te tonen dat de gemeente Schiedam daadwerkelijk bezig is om binnen de bestaande wettelijke kaders daar waar mogelijk de eventuele grondwaterproblemen op te lossen. Het grondwaterloket.
Conclusie: Op dit moment is er nog onvoldoende inzicht in het grondwaterregime om maatstaven te kunnen vaststellen. De activiteiten zijn erop gericht om inzicht te krijgen in de bestaande grondwatersituatie en vervolgens maatstaven te formuleren om een bepaalde grondwatersituatie te creëren dan wel in stand te houden.
4.5 Verordeningen en vergunningen
Bijbehorende functionele eis: geen ongewenste lozingen op de riolering, doel 1.
Veel bedrijven vallen onder de wet Milieubeheer waardoor zij aan specifieke milieuregels moeten voldoen. Deze regels zijn vastgelegd in een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) of in een milieuvergunning. Ieder bedrijf dat opgericht wordt of waarvan de bestaande (en vergunde) situatie wijzigt krijgt veelal te maken met deze regels. Bedrijven die niet vallen onder een AMvB hebben een milieuvergunning nodig.
De controle van de vergunningen en naleving van de regelgeving betreffende de Wet milieubeheer is door de gemeente Schiedam gedelegeerd aan de DCMR. Er worden integrale controles uitgevoerd waarbij ook het aspect lozing van afvalwater wordt meegenomen. De controles (en vergunningverlening en handhaving) vinden periodiek plaats, afhankelijk van type lozing en type bedrijf (milieucategorie). Daarnaast vindt ook controle plaats naar aanleiding van klachten. Het handhavingsbeleid (de controles) is een gemeentelijke verantwoordelijkheid; de DCMR is door de gemeente gemandateerd om deze controles bij de bedrijven en instellingen uit te voeren.
Conclusie: de lozingen op de riolering vallen onder de Wet milieubeheer. De DCMR is de controlerende instantie. Hiermee wordt voldaan aan de maatstaven met betrekking tot het terugdringen van ongewenste lozingen op de riolering (maatstaf 1b).
De opgave is het geheel van activiteiten om te komen van de huidige situatie tot de gewenste situatie. Gekoppeld aan middelen en tijd levert dit een strategie op die in dit hoofdstuk aan de orde komt. Een strategie geeft de hoofdlijnen weer van een aanpak die leidt tot het bereiken van gestelde doelen. Het is een samenstel van onderzoek (inspectie, studie), maatregelen (onderhoud, verbetering en vervanging), benodigde middelen (personeel, financieel) en tijd (NPR 3220). In de volgende paragrafen komt achtereenvolgens aan de orde:
Het is de opgave voor de komende planperiode om de gestelde doelen te kunnen halen.
Bedragen die worden genoemd zijn op prijspeil 2009 en exclusief BTW.
5.2.1 Aanleg van nieuwe voorzieningen bij bestaande bebouwing Alle bestaande woningen in Schiedam zijn aangesloten op de riolering. Alleen de (historische) woonschepen in de Korte- en Lange Haven zijn nog niet aangesloten. Het gaat hierom 10 historische (woon)schepen die in de GRP-periode zullen worden aangesloten.
Resultaat: Met het aansluiten van deze woonschepen voldoet de gemeente Schiedam aan de maatstaf dat er geen ongezuiverde lozingen van afvalwater plaatsvinden op oppervlaktewater of in de bodem (maatstaf 1a).
5.2.2 Aanleg van nieuwe voorzieningen bij nieuwbouw
In de komende planperiode (2009 t/m 2013) zijn diverse nieuwbouwprojecten gepland in de gemeente Schiedam. De komende GRP periode worden gemiddeld 200 nieuwe woningen per jaar bijgebouwd. De uitbreiding geschiedt vooral via de verdere ontwikkeling van de bouwfases in Sveaparken en de inbreidingen.
De woningen worden aangesloten op de gemeentelijke riolering. Zowel in geval van uitbreiding als inbreiding wordt gestreefd naar een duurzame oplossing voor de afvoer van het hemelwater (vasthouden-bergen-afvoeren), e.e.a. conform functionele eisen 1c, 2a en 2b.
De kosten voor het aansluiten van nieuwe percelen binnen en buiten de bebouwde kom worden betaald door de aanvrager. In geval van (kleinschalige) nieuwbouw, bij bestemmingsplan wijziging, dienen de woningen verplicht op de riolering aangesloten te worden. Daarbij wordt uitgegaan van een verbeterd gescheiden stelsel of een gelijkwaardig alternatief. Ook hier zal bij het ontwerp en de aanleg rekening worden gehouden met een duurzame oplossing voor de afvoer van het hemelwater (e.e.a. conform functionele eis 2a & 2b).
De aanleg van riolering bij nieuwbouwlocaties wordt in principe bekostigd uit de grondexploitatie. Deze kosten worden daarom in het GRP buiten beschouwing gelaten. Beheer van deze voorzieningen wordt wel meegenomen.
In nieuwbouwlocaties wordt (na uitvoeren van de watertoets) de riolering ontworpen en toegepast volgens de richtlijnen uit de Leidraad Riolering en het Hoogheemraadschap (waaronder beslisboom afkoppelen WrW). Het uitgangspunt is dat bij nieuwbouw het schone hemelwater rechtstreeks wordt afgevoerd naar het oppervlaktewater (gescheiden stelsel). Bij “kleine” inbreidingen worden de woningen veelal aangesloten op de bestaande vrijvervalriolering. De toename van het aantal woningen zal ook tot gevolg hebben dat de hoeveel af te voeren afvalwater zal toenemen. Door de toename van het aantal woningen zal tevens de lengte te beheren riolering toenemen. De gegevens van nieuw aan te leggen riolering zullen in het rioleringsbeheersysteem van de gemeente worden opgenomen.
Gegevens zijn voor het rioleringsbeheer van groot belang, evenals de directe toegankelijkheid ervan. Om op adequate wijze de aan de riolering te verrichten maatregelen qua aard en omvang te kunnen bepalen, is een overzicht nodig van de in beheer zijnde voorzieningen. Dit overzicht is grotendeels in het rioleringsbeheersysteem aanwezig. De reguliere terugkerende werkzaamheden hierbij zijn:
Momenteel is het gegevensbestand nog niet op orde en daarnaast moet het toewijzen van het verhard oppervlak aan de riolering nog plaatsvinden. Verwacht wordt dat in de loop van deze periode het gegevensbestand nagenoeg op orde zal en blijven.
Het uitvoeren van deze jaarlijkse werkzaamheden geschiedt door de groep gegevensverwerking van de afdeling BOR. Ca 0,6 fte is hier jaarlijks mee gemoeid.
Vanwege de zettinggevoeligheid van de bodem moeten twee jaarlijks de putdekselhoogtes worden gemeten. De meting van ca 3.500 putten dient jaarlijks te geschieden vanwege de continue zettingen; de keuze welk deel van Schiedam moet worden gemeten zal op operationeel niveau geschieden. De putten worden gemeten en de metingen worden verwerkt door de groep Geoinformatie van de afdeling BOR. Globaal gaat jaarlijks het om ca 600 uur.
Inspectie, reiniging, beoordeling en controle vrijvervalriolering
Om de kwaliteit van de vrijvervalriolering in beeld te brengen worden rioolinspecties uitgevoerd. Tijdens deze rioolinspecties die een globaal (putfotoinspectie) of gedetailleerd (tv/videocamera) karakter kunnen hebben, wordt het riool geclassificeerd op de toestandsaspecten zoals vastgesteld in de NEN-EN-13508-2 (sinds begin 2004). De basisstrategie is dat alle rioolstelsels periodiek gedetailleerd geïnspecteerd worden met behulp van videocamera inspectie. In afgelopen planperiode is een achterstand opgelopen met het inspecteren van de vrijvervalriolering. Ca 40% van het rioolstelsel is niet geïnspecteerd. Daarom wordt een inhaalslag uitgevoerd in de komende planperiode.
In de periode 2009 t/m 2013 willen we een frequentie 1 x per 7 jaar gaan nastreven. Dit heeft met name te maken met de gevoeligheid voor vervuiling van de riolering. Dat betekent per jaar ca. 30 km te inspecteren riolen. Voorafgaand aan de inspectie moet het riool gereinigd worden. De verwachting is dat we jaarlijks het volgende budget nodig hebben voor inspecteren en reinigen. Uitgaande van marktconforme prijzen komen we uit op een jaarlijks budgetbedrag van € 240.000,-. Op operationeel niveau zal worden besloten welk deel van de riolering zal worden geïnspecteerd en gereinigd.
Hiertoe zal een inspectie- en reinigingsplan voor de GRP-periode moeten worden opgesteld. Op basis hiervan kan product/projectmatig worden gewerkt en de aannemer kan voor een aantal jaren worden vastgelegd. Uitgaande van ervaringscijfers is er voor de gehele GRP-periode een budget bedrag geraamd van € 20.000,-.
Teneinde de reinigingskosten te beperken wordt een onderzoek uitgevoerd. Het onderzoek betreft het vergaren van informatie omtrent de vervuiling van de riolering in Schiedam. Er wordt een bemalinggebied geselecteerd dat nog niet onlangs gereinigd is. Een budgetbedrag is geraamd op € 10.000,-.
In lijn met het projectmatig werken worden na de inspecties de beoordeling/renovatieadviezen opgesteld op basis van de ingrijp- en waarschuwingsmaatstaflocaties en vervolgens de bestekken voor de uit te voeren maatregelen samengesteld. Deze maatregelen kunnen vervolgens als basis dienen voor een toekomstig GRP dan wel voor een aanpassing van de maatregelen in het GRP 2009-2013. De renovatieadviezen en beoordelingsresultaten monden uit in geformuleerde maatregelen met prijsindicatie en herstelmethode. Naast de beoordeling van de jaarlijkse inspectieresultaten moet er nog een inhaalslag worden uitgevoerd met de reeds uitgevoerde inspecties.
Uitgaande de bestaande inspecties en de jaarlijks te verwerken inspecties zijn de volgende budgetbedragen geraamd voor het geven van beoordeling/renovatieadviezen:
In het verlengde van de beoordelingsadviezen moeten renovatiebestekken worden opgesteld. Vanwege de complexiteit van de op te stellen bestekken is uitgegaan van ondersteuning hierbij. De ondersteuning bij het opstellen van renovatiebestekken is geraamd op € 10.000,-.
De kosten zijn ook opgenomen in de tabellen 5.1 en 5.2 in bijlage 1.
Inspectie en controle overige objecten
In de vorige GRP-periode is er een onderzoek uitgevoerd naar de toestand van de belangrijkste gemalen van Schiedam. Daarom wordt er in deze periode geen onderzoek naar de toestand van de gemalen uitgevoerd.
Het hydraulisch en milieutechnisch functioneren van de vrijvervalriolering zal periodiek (1 x per 10 jaar) moeten worden gecontroleerd, onder andere naar aanleiding van wijzigingen in bebouwing, optredende problemen (wateroverlast) of wijziging in regelgeving. De jaarlijkse berekeningen betreffen meestal kleine uit-/inbreidingen terwijl de periodieke berekeningen nodig zijn om het totale stelsel door te rekenen en het model te kalibreren en verifiëren. De budgetbedragen zijn geraamd op jaarlijks € 10.000,- respectievelijk en eenmalig tijdens de GRP-periode € 30.000,-.
Het kan nodig zijn om de veelal kleine stelseluitbreidingen door te rekenen. Vanwege beperkte capaciteit worden de jaarlijkse berekeningen deels extern uitgevoerd. De periodieke berekening is complex van aard waardoor externe specialistische inzet nodig is. Het gaat erom dat uitgaande van het rioleringsmodel het rekenmodel wordt opgesteld, gekalibreerd en geverifieerd.
De kosten zijn ook opgenomen in tabel 5.1 in bijlage 1.
Onderzoeken in het kader van de OAS
De onderzoeken die nadrukkelijk zullen worden uitgevoerd hebben betrekking op het nader uitwerken van de oplossingen voor het rioolvreemdwater en de samenwerking inzake gegevensverwerking met betrekking tot de lozingen op het oppervlaktewater en de gemaalgegevens. Dit onderzoek is een vervolg op het vooronderzoek dat door Schiedam is uitgevoerd.
De deelname aan het afvalwaterakkoord verplicht Schiedam om een bedrag van € 277.000,- ter beschikking te stellen. Voorlopig wordt dit bedrag besteed in de loop van de GRP periode (in de rioolrechtberekening verdeeld over 2010-2012).
In 2013 zal dit GRP geactualiseerd moeten worden. Hiervoor is een bedrag opgenomen van € 40.000,-. Het GRP zal vervolgens om de vijf jaar geactualiseerd worden. De werkzaamheden moeten uiterlijk in het eerste kwartaal van 2013 worden gestart teneinde voorafgaande aan de begrotingsbehandeling in 2013 het tarief voor de rioolheffing tijdig vast te kunnen stellen.
Het meten aan de riolering (overstortmetingen, functioneren van het stelsel en verpompte hoeveelheden afvalwater) zal een jaarlijks onderzoeksactiviteit worden. Jaarlijks zal een rapportage met de meetgegevens verstuurd moeten naar het Hoogheemraadschap en Rijkswaterstaat Zuid-Holland. Voor het onderhoud, inspectie aan de meetapparatuur en het opstellen van een meetrapportage is een jaarlijks bedrag opgenomen van 68.000,- (opgenomen in exploitatiekosten).
Onder deze studies vallen onderzoeken aan gemalen, en nog niet te voorziene en nader vast te stellen studies. Hiervoor is jaarlijks een bedrag van € 20.000,- nodig. In 2009 is het bedrag € 40.000,-.
Handhaving verordening en vergunningen
Het verlenen en handhaven van vergunningen op basis van de Wet Milieubeheer en de Wet bodembescherming wordt in opdracht van de gemeente Schiedam uitgevoerd door de DCMR. Vergunningverlening voor directe lozingen op oppervlaktewateren en de handhaving hiervan behoren tot het takenpakket van het Hoogheemraadschap en Rijkswaterstaat Zuid-Holland. Door de invoering van de Wabo (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht) komen lozingen van bedrijven op de riolering (zogenaamde indirecte lozingen) onder het gezag van de gemeente te vallen. DCMR gaat dan ook deze indirecte lozingen onder haar hoede nemen.
Samenvatting onderzoeksinspanningen planperiode
In tabel E is de strategie voor het uitvoeren van onderzoek voor de komende planperiode weergegeven met daarbij een schatting van de bijbehorende kosten (incl. toeslagen). Met de resultaten van het onderzoek zal in 2013 het GRP worden bijgesteld.
Tabel E Samenvatting onderzoeksinspanningen planperiode (EURO)
Resultaat van de strategie: er ontstaat structureel een goed inzicht in de toestand en het functioneren van de riolen (voorwaarden voor effectief beheer); ongeoorloofd gebruik van de riolering kan worden beperkt.
Onder maatregelen wordt verstaan: onderhoud, reparatie, renovatie, vervanging en verbetering. Een samenvatting van de (beheer)maatregelen in de planperiode met de (jaarlijkse) kosten is gegeven in tabel F.
De objecten voor de inzameling en transport van stedelijk afvalwater bestaan uit riolen, gemalen en persleidingen en drukriolering. Overige objecten zijn de IBA’s. Dit zijn de Individuele Behandeling Installaties (IBA) die bij verafgelegen woningen in het buitengebied zijn geïnstalleerd.
Bijbehorend doel: Inzameling en transport van het stedelijk afvalwater, inzameling en verwerking van hemelwater, doelen 1, 2, 3, en 4.
De onderhoudskosten zijn opgenomen in het totaalbedrag van de exploitatiekosten van tabel 5.2 van bijlage 1.
De reinigingsfrequentie van DWA en gemengde riolen was eens per 13 jaar maar wordt in dit GRP voorgesteld tot één maal in de 7 jaar. Het reinigen van de riolen wordt uitbesteed. De kosten voor het schoonmaken van riolen en de verwerking van vrijkomend rioolslib zijn opgenomen in de rioleringsbegroting. De meerkosten zijn naast de bestaande exploitatiekosten opgenomen in de rioolrechtberekening. De kosten zijn opgenomen in tabel G als onderdeel van het bedrag voor inspectie, reinigen, etc.
Het direct onderhoud aan de riolering, plotseling noodzakelijke ingrepen, is jaarlijks geraamd op € 100.000,-. Het onderhoud wordt uitgevoerd door IRADO. Het klein onderhoud riolering en het regulier onderhoud riolering is geraamd bij elkaar op jaarlijks € 150.000,-. Ook dit onderhoud geschiedt door IRADO.
Het (direct en regulier) onderhoud aan de huisaansluitingen is geraamd op jaarlijks € 200.000,-. Het onderhoud wordt uitgevoerd door IRADO.
Het reinigen van de kolken is belangrijk om plasvorming op straat bij regenval te voorkomen en is een preventieve maatregel ter voorkoming van verontreiniging van het oppervlaktewater. Verontreinigingen hechten zich aan stof- en zanddeeltjes op straat, wanneer deze regelmatig worden verwijderd door straatvegen en/of reiniging van kolken dan worden deze deeltjes niet meegevoerd door het afstromend regenwater. De reinigingsfrequentie van de kolken is 2 x per jaar. Het reinigen van de kolken wordt uitbesteed. De jaarlijkse kosten zijn geraamd op jaarlijks 320.000,-. De reiniging wordt uitgevoerd door IRADO. Het direct onderhoud aan de kolken, plotseling noodzakelijke ingrepen, is jaarlijks geraamd op € 40.000,-. Het onderhoud wordt uitgevoerd door IRADO.
Het reinigen van straatgoten door IRADO kost 280.000,-.
Direct onderhoud; In de afgelopen jaren zijn er geen vervangingsinvesteringen uitgevoerd op gemalengebied ofschoon dat overeenkomstig de leeftijd van de gemalen wel wenselijk was geweest. Dat geldt op zowel bouwkundig, mechanisch als elektrotechnisch gebied. Vandaar dat het budget voor storingsonderhoud verhoogd is. Het budget is geraamd op jaarlijks € 50.000,-.
Activiteiten monstername overstortbemaling; Een en ander conform afgelopen periode. Het betreffen met name het (laten) uitvoeren van de monsternames en analyses van het verpompte overstortwater naar de Maas. Het budget is geraamd op jaarlijks € 17.000,-. Het onderhoud wordt uitgevoerd door IRADO, de uitvoeringsorganisatie van Schiedam.
Het gemaal Bijdorp voert in principe het afvalwater af naar de RWZI De Groote Lucht. De overtollige hoeveelheid afvalwater verlaat de riolering via de overlaten of de overstortbemaling en mondt dan uit in het oppervlaktewater.
Het gemaal Bijdorp is eigendom van het Hoogheemraadschap Delfland. Op basis van overeenkomsten in het verleden wordt er een nieuwe overeenkomst opgesteld waarin wordt geregeld dat Schiedam nog tot en met 2015 zal meebetalen aan het beheer van het gemaal. Deze overeenkomst zal in principe moeten ingaan per 1 januari 2009. De jaarlijkse betalingsverplichting die daaruit voortvloeit bedraagt € 100.768,-. De kosten zijn opgenomen in tabel 5.2.
Drukriolering (pompen) wordt periodiek onderhouden, dit wordt uitgevoerd door IRADO en is verdisconteerd in de onderhoudskosten die hierboven zijn aangegeven. Hieronder valt ook het direct onderhoud in geval van storingen.
Individuele behandeling van afvalwater (IBA’s)
Het jaarlijkse beheer en onderhoud van de IBA’s wordt verzorgd door het Hoogheemraadschap Delfland. De onderhoudskosten worden door het Hoogheemraadschap betaald.
De toestand van de persleidingen in Schiedam, een paar uitgezonderd, wordt vastgelegd door middel van videobeelden. Daarnaast vindt periodiek onderhoud plaats. De kwaliteit is over het algemeen goed De oudste leidingen van gietijzer zijn moeilijk of niet toegankelijk. De toestand hiervan is globaal bekend op basis van beperkte videobeelden. De kwaliteit is acceptabel. Het betreffen de noodleidingen tussen gemaal Nieuwland en gemaal Marconi en tussen gemaal Marconi en de Nieuwe Waterweg.
Resultaat van de onderhoudsstrategie: door het uitvoeren van de hierboven genoemde maatregelen kan neerslag via de kolken in de riolering komen en wordt de afstroming van de vrijvervalriolen verbeterd waardoor de kans op verstoppingen wordt beperkt (maatstaf 2c, 3c, 4a). Daarnaast reduceert het schoonmaken van de kolken de vuilemissie uit de riolering op het oppervlaktewater (4b). Door onderhoud aan hoofdgemalen en drukriolering wordt de bedrijfszekerheid gewaarborgd.
Vervanging, renovatie en reparatie van drukriolering
Bijbehorende doelen: Inzameling en transport van stedelijk afvalwater,
Voor vervanging van de drukriolering is uitgegaan van standaard afschrijvingstermijnen, gebaseerd op ervaringscijfers van de gemeente en landelijke trends. Zo functioneren de mechanische en elektrische componenten van een pompunit gemiddeld 20 jaar en de bouwkundige delen circa 40 tot 60 jaar. Dit betekent dat in de planperiode alle mechanisch/elektrische installaties voor vervanging zijn opgenomen, € 541.000,-.
Vervanging, renovatie en reparatie van gemalen
Bijbehorende doelen: Inzameling en transport van stedelijk afvalwater, doelen 1 en 2.
Voor vervanging van de rioolgemalen is uitgegaan van standaard afschrijvingstermijnen, gebaseerd op ervaringscijfers van de gemeente en landelijke trends. Zo functioneren de mechanische en elektrische componenten van een rioolgemaal gemiddeld 20 jaar en de bouwkundige delen circa 60 jaar. In de planperiode is de vervanging voorzien van gemaal Stadhouderslaan en de mechanische en elektrische componenten van de gemalen, Willemskade II en Christiaan Huijgensstraat. Ook de vervanging van de installaties van de inpandige gemalen van Burg. Van Haarenlaan, Dr. Wibautplein, van der Leeuwlaan en Jan van Avennestraat zijn gepland. In de planperiode is dit € 877.000,-.
Vervanging, renovatie en reparatie van persleidingen
Bijbehorende doelen: Inzameling en transport van stedelijk afvalwater, doelen 1 en 2.
Voor vervanging van de persleidingen is uitgegaan van een standaard afschrijvingstermijn van 60 jaar. Er is in deze planperiode is vervanging voorzien van delen van persleiding Marconiweg, kosten € 915.000,-.
Vervanging en reparatie van riolen (gemengd + dwa)
Bijbehorende doelen: Inzameling en transport van stedelijk afvalwater en inzameling en verwerking van hemelwater (doelen 1, 2, 3 en 4).
Om de stabiliteit en waterdichtheid te waarborgen, is het nodig de riolering op tijd te repareren, te renoveren of te vervangen. Op basis van de rioleringsgegevens uit het rioleringsbeheersysteem van de gemeente is een vervangingsplanning op hoofdlijnen opgezet. Riolen krijgen een restlevensduur die is gebaseerd op inspectie. Indien geen inspectiegegevens beschikbaar zijn wordt uitgegaan van een standaardlevensduur (zie tabel 5.3 in bijlage 1). Voor het gebied Schiedam-Noord, dat zettinggevoelig is, wordt de vervanging voor een groot deel bepaald door de zettingen van wijkdelen in Schiedam-Noord (ophoogprojecten). Voor de bepaling van de aanpak op hoofdlijnen (strategische planning) is dit een goede en bruikbare systematiek. In figuur L is de strategische vervangingsplanning van de gemengde- en DWA riolering voor de lange termijn in een grafiek weergegeven.
De totale vervangingskosten in de planperiode bedragen gemiddeld € 3,7 miljoen per jaar, zie tabel 5.4 GEM van bijlage 1. Omdat niet al deze riolen zijn geïnspecteerd en beoordeeld kan er nog niet met zekerheid gesteld worden of deze riolen daadwerkelijk in de planperiode vervangen dienen te worden of dat reparaties de levensduur kunnen verlengen. Deze riolen dienen eerst geïnspecteerd te worden. Vervolgens kan na beoordeling van de inspectieresultaten dan de juiste maatregel bepaald worden.
figuur L Strategische vervangingsplanning gemengde en DWA riolen
De levensduur van de vrijvervalriolen kan sterk uiteenlopen. Het tijdstip waarop de vrijvervalriolen moeten worden gerenoveerd of vervangen wordt niet alleen door de technische levensduur bepaald. Vervanging van andere infrastructuur (wegen, leidingen)verbeteringsmaatregelen en ophoogprojecten in Schiedam-Noord kunnen aanleiding zijn het riool voortijdig te vervangen. Bij het maken van planningen wordt daar rekening mee gehouden. Het gaat in de planperiode om 19,8 km riolering in Acteursbuurt, Vlinderbuurt, De Kastelenbuurt, Botenbuurt, Landschapsbuurt en ‘Gravenpolder IV.
In de berekening van de vervangingskosten voor de vrijvervalriolering is rekening gehouden met de kosten voor het opbreken en aanbrengen van de wegverharding ter plaatse van de sleuf, met verkeersmaatregelen, met kosten voor het toegankelijk houden van de bebouwing en met kosten voor kolk- en huisaansluitingen (tot de erfgrens). Kosten voor de totale wegreconstructie zijn niet meegenomen.
Samenvatting beheermaatregelen planperiode
In tabel F is de strategie voor het uitvoeren van maatregelen met betrekking tot het stedelijk afvalwater voor de komende planperiode weergegeven met daarbij een schatting van de bijbehorende kosten.
Tabel F Samenvatting beheermaatregelen planperiode (gemengd+DWA)
De objecten voor de inzameling en verwerking van hemelwater bestaan uit riolen en zuiverende voorzieningen (zoals lamellenfilters). De vrijvervalriolen lozen het hemelwater direct op oppervlaktewater of maken onderdeel uit van een verbeterd gescheiden rioolstelsel.
5.3.1 Aanleg van nieuwe voorzieningen
Bij nieuwbouw of inbreidingen zullen voorzieningen, zoals hemelwaterriolering, worden aangelegd voor de inzameling en verwerking van hemelwater. In de komende planperiode zal de uitbreiding van het aantal woningen gemiddeld 200 per jaar zijn en daarmee ook de aanleg van nieuwe voorzieningen voor hemelwater, zie ook de informatie in paragraaf 5.2.2.
In overeenstemming met de riolering voor het stedelijk afvalwater zijn ook voor het hemelwater de onderzoeksactiviteiten van toepassing. Het gaat om de volgende activiteiten: inventarisatie, inspectie, berekeningen, meten en handhaving. De kosten voor onderzoek zijn opgenomen in de onderzoekskosten van stedelijk afvalwater, tenzij anders vermeld is.
Inventarisatiewerkzaamheden hebben dezelfde belang als beschreven bij het stedelijk afvalwater. In dat kader wordt gewerkt aan het verbeteren van het rioleringsgegevensbestand.
De inspecties, inspectieplan en beoordelingen zijn nog gekoppeld aan de
werkzaamheden die beschreven zijn bij stedelijk afvalwater.
Er is geen aanleiding om berekeningen voor de hemelwaterriolering uit te voeren.
Voor Nieuwland zal een masterplan afkoppelen worden opgesteld teneinde het ingezette afkoppelingsbeleid gestalte te geven. Dit plan zal de basis zijn voor de te ontwerpen riolering. De afkoppeling zal gefaseerd plaatsvinden. De kosten zijn geraamd op € 20.000,-.
Teneinde na te gaan of het doelmatig is om bij ophoogprojecten in Schiedam-Noord over te stappen van het gemengde systeem naar een gescheiden/verbeterd gescheiden systeem is een studie gepland. De kosten zijn geraamd op € 20.000,-.
De werkzaamheden zijn vooralsnog opgenomen in de meet- en handhavingwerkzaamheden voor het stedelijk afvalwater.
Teneinde aan de inwoners duidelijk te maken op welke wijze zij met overtollig hemelwater moeten omgaan, zal de gemeente via een hemelwaterverordening regels daarvoor opstellen.
Samenvatting beheermaatregelen planperiode
In tabel G is de strategie voor het uitvoeren van maatregelen met betrekking tot het hemelwater voor de komende planperiode weergegeven met daarbij een schatting van de bijbehorende kosten.
Tabel G Samenvatting onderzoeksinspanningen planperiode (HWA)
Bijbehorend doel: Inzameling en verwerking van hemelwater, doelen 3 en 4.
De kosten voor het schoonmaken van de HWA riolen zijn vooralsnog opgenomen in het geraamde budget voor de reiniging van de riolering voor stedelijk afvalwater.
De reinigingsfrequentie van HWA riolen is één maal in de 10 jaar.
De kolken worden 2 x jaar gereinigd. Het reinigen van de kolken wordt uitbesteed. De reiniging wordt uitgevoerd door IRADO.
Bijbehorende doelen: inzameling en verwerking van hemelwater (doelen 3 en 4).
In de planperiode 2009 t/m 2013 worden op basis van de standaard levensduur en inspecties circa 3 km HWA riolen vervangen. Nader onderzoek moet uitwijzen of daadwerkelijk tot vervanging moet worden overgegaan.
De levensduur van de vrijvervalriolen kan sterk uiteenlopen. Het tijdstip waarop de vrijvervalriolen moeten worden gerenoveerd of vervangen wordt niet alleen door de technische levensduur bepaald. Vervanging van andere infrastructuur (wegen, leidingen) of verbeteringsmaatregelen kunnen soms
aanleiding zijn het riool voortijdig te vervangen.
figuur M Strategische vervangingsplanning HWA-riolen
De vervangingspiek van de HWA riolen zal pas na 2040 optreden.
Verbetering hydraulisch en milieutechnisch functioneren (basisinspanning)
Bijbehorend doel: zorgen voor verwerking van ingezameld hemelwater, doel 4.
Er zijn geen verbetermaatregelen nodig voor de hemelwaterafvoer. De geplande bergbezinkvoorzieningen hoeven niet aangelegd worden. De uitkomst van de OAS De Groote Lucht heeft er toe geleid dat een deel van de gelden die niet aan de bergbezinkvoorzieningen Schiedam worden besteed, op andere wijze binnen het gebied De Groote Lucht wordt ingezet. Dit is in een afvalwaterakkoord vastgelegd.
Conclusie: Met het uitvoeren van het afvalwaterakkoord voldoet de gemeente aan functionele eis 3d en 4b.
Afkoppelen van afvoerend verhard oppervlak
Bijbehorende doelen: inzameling en verwerking van hemelwater (doelen 3 en 4).
Het huidige beleid met betrekking tot het omgaan met hemelwater en het afkoppelen van afvoerend verhard oppervlak is:
Bij herinrichting van het stedelijk gebied ten noorden van de A20 (Schiedam Noord) wordt waar mogelijk verhard oppervlak afgekoppeld. Verder zal worden nagegaan of het in gebieden met frequent voorkomende ophogingprojecten doelmatig is om de bestaande riolering te vervangen door geschieden/verbeterd gescheiden riolering.
Zoals bij “Onderzoek” is aangegeven zal de bestaande riolering in Nieuwland worden vervangen door gescheiden/verbeterd gescheiden riolering. Hiervoor zal een masterplan afkoppelen worden opgesteld. Bij een uitgevoerde watersysteemberekening in 2008 in het kader van het Waterplan Schiedam 2006-2015 is hier rekening mee gehouden.
Conclusie: Met het uitvoeren van het maatregelenpakket wordt in belangrijke mate bijgedragen aan het voldoen aan functionele eis 3d en 4b.
Samenvatting beheermaatregelen planperiode
In tabel I is de strategie voor het uitvoeren van maatregelen met betrekking tot het hemelwater voor de komende planperiode weergegeven. De bijbehorende kosten zijn opgenomen in tabel samenvatting beheermaatregelen planperiode (gemengd+DWA)
Tabel I Samenvatting beheermaatregelen planperiode (hemelwater)
5.4.1 Aanleg nieuwe voorzieningen
Aanleg van nieuwe voorzieningen zal bestaan uit peilbuizen en drainage leidingen. De peilbuizen zullen voornamelijk worden aangelegd in het kader van “Onderzoek” teneinde de huidige situatie beter in beeld te krijgen om het op te stellen grondwaterbeleid in Schiedam vorm te geven. Verder zal in het kader van nieuwbouw en vervanging van riolering drainageleidingen worden aangelegd indien de noodzaak daarvan in het project wordt aangetoond. De kosten van de voorzieningen worden gedekt via de betreffende projecten.
De nieuwe grondwatertaak omvat in eerste instantie die activiteiten die erop gericht zijn om de huidige situatie in kaart te brengen. Dit is eigenlijk het huidige beleid. Pas wanneer de huidige situatie in kaart is gebracht kan de gemeente het toekomstig beleid gaan bepalen.
De nieuwe grondwaterzorgplicht betekent vooralsnog dat de gemeente in het openbaar gemeentelijke gebied maatregelen dient te treffen die structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk voorkomt of beperkt. Dit zover het doelmatige maatregelen betreft die niet tot de zorg van het waterschap of de provincie behoren.
Om te kunnen bepalen of er structurele problemen zijn in de gemeente met de aan de grond gegeven bestemming door de grondwaterstand moet er inzicht zijn in de gemeentelijke grondwaterstanden en de hieraan gerelateerde problemen. Dit structurele inzicht is nu niet aanwezig in de gemeente, zie ook hoofdstuk 4. Het verder in beeld brengen van de grondwater situatie en eventuele knelpunten is een belangrijke doelstelling voor dit GRP. De planperiode van dit GRP wordt gebruikt om op basis van het uitvoeren van de hieronder genoemde onderzoeksactiviteiten dit inzicht te vergroten en beleid te formuleren met betrekking tot de gemeentelijke grondwater zorgplicht.
De volgende onderzoeksactiviteiten zullen in de komende jaren worden uitgevoerd:
Het completeren van het peilbuizenstelsel tot een meetnet zal geschieden om een gebiedsdekkend meetnetwerk te realiseren. Op deze wijze is het mogelijk om de grondsituatie in Schiedam in de tijd te kunnen monitoren en de variaties in grondwaterstanden kunnen waarnemen. Dit zal geschieden onder auspiciën van de grondwaterwerkgroep. Deze groep is opgericht om het toenemende aantal klachten over grondwater structureel te kunnen behandelen. De groep is breed samengesteld en bestaat uit het hoofd van het team Regie Openbare Ruimte, de procesmanager (afval)water en riolering, de adviseur riolering, een senior projectleider integrale projecten, de senior adviseur bouw- en constructiezaken en de coördinator van de GeoInformatie groep. Het budgetbedrag is geraamd op € 20.000,-. Het bedrag omvat de aanschaf en het plaatsen van de peilbuizen.
Dit zal geschieden door de groep Geoinformatie . Hierbij is het noodzakelijk om grondwaterstanden te peilen tijdens alle seizoenen d.w.z. de winter, lente-, zomer- en herfstperiode. Het opnemen van de grondwaterstanden en verwerken in het grondwatergegevensbestand IDEOMA zal geschieden door de groep Geoinformatie en geschiedt het gehele jaar. De jaarlijkse tijdsbesteding door de groep Geoinformatie is geraamd op 250 uur en opgenomen onder exploitatiekosten.
Dit zal deels extern geschieden. Het resultaat van de analyse moet een redelijk inzicht geven in de optredende grondwaterstanden in het stedelijk gebied van Schiedam gedurende het gehele jaar evenals aanbevelingen voor het eventueel aanbrengen van nieuwe grondwatervoorzieningen zoals peilbuizen, drainage en mogelijk grondwatergemalen.
Het bewerken, de analyse van de grondwaterstanden, conclusies en aanbevelingen inclusief rapportage. Het budgetbedrag voor de planperiode is geraamd op € 10.000,-.
Het betreft de aanschaf van programmatuur om de gegevens van de voorzieningen (drainage, gemalen, etc.) in op te slaan en er bewerkingen mee te kunnen uitvoeren (eventueel in combinatie met rioleringsprogramma). De tijdsbesteding voor het vullen van het gegevensbestand is inbegrepen in het vullen van het rioleringsbestand. Het opstellen van een gegevensbestand met gegevens van alle voorzieningen die van belang zijn bij het grondwaterbeheer. Het budgetbedrag voor de planperiode is geraamd op € 20.000,-.
Samenwerking met andere overheden
Het verder vormgeven van de samenwerking met het Hoogheemraadschap Delfland en de in het gebied liggende gemeenten.
Het opstellen van een van een rapport waarin de huidige situatie wordt beschreven en vastgelegd en vervolgens de gewenste toekomstige situatie met betrekking tot het grondwaterbeheer wordt geschetst. Voor de planperiode is een budgetbedrag geraamd van € 10 000,-. De conclusies met betrekking tot de huidige situatie en de richtlijnen voor de toekomst zullen de bouwstenen zijn voor het toekomstige grondwaterbeleid.
Teneinde aan de inwoners duidelijk te maken op welke wijze zij met overtollig grondwater moeten omgaan en wat de kaders daarvoor zullen zijn zal de gemeente via een grondwaterverordening regels daarvoor opstellen.
In het GRP zijn geen maatregelen geformuleerd met betrekking tot de grondwatertaak. Pas wanneer de huidige situatie in beeld is gebracht op basis van de uitgevoerde onderzoeken kan een (toekomstig) grondwaterbeleid worden opgesteld en maatregelen geformuleerd om het beleid uit te voeren en de doelstellingen verbandhoudend met het beleid na
Naast het uitvoeren van maatregelen moet ook invulling gegeven worden aan het:
Het structureel opzetten van een klachten/communicatieloket voor de afhandeling van klachten/communicatie met de burgers van Schiedam; het kan bestaan uit het maken van een stappenplan waarin wordt beschreven hoe met gemelde klachten wordt omgegaan. In dit stappenplan wordt beschreven wie wanneer en wat doet bij grondwaterproblemen;
Samenvatting beheermaatregelen planperiode
In tabel J is de strategie voor het uitvoeren van maatregelen met betrekking tot het grondwater voor de komende planperiode weergegeven met daarbij een schatting van de bijbehorende kosten (incl. toeslagen).
Tabel J Samenvatting onderzoek en maatregelen planperiode
Zoals aangegeven zal vooral op het gebied van de nieuwe watertaken de communicatie over hemelwater en grondwater met de inwoners worden gestructureerd. Dat zal o.a. geschieden via de hemelwater- en grondwaterverordeningen.
Maar ook zal de communicatie in het algemeen over water en riolering worden verbeterd. Er zal worden nagegaan op welke wijze dat het beste kan geschieden.
In deze paragraaf wordt aandacht besteed aan de werkzaamheden die uitgevoerd moeten worden om de doelen van de rioleringszorg te kunnen halen. Uitgangspunt daarbij is de module “Personele aspecten van de rioleringszorg (D2000)” van de Leidraad Riolering.
Een goede basis om te komen tot een beeld van de rioleringstaken, waaraan in de nabije toekomst invulling moet worden gegeven, is dit GRP met planperiode 2009 t/m 2013. Aan de hand van een vijftal deeltaken is de benodigde formatie globaal bepaald. Uitgangspunt daarbij is de in de module “Personele aspecten van de rioleringszorg” beschreven voorbeeldgemeente met meer dan 50.000 inwoners. Schiedam heeft momenteel ca 75 000 inwoners. De vijf deeltaken zijn:
Onder facilitair worden de werkzaamheden verstaan die te maken hebben met het actueel houden van bestanden en tekeningen.
De situatie in de gemeente Schiedam wijkt op een aantal punten af van de voorbeeldgemeente; een
lokale toespitsing is daarmee nodig. Het gaat daarbij om bijvoorbeeld kenmerken van het rioolstelsel, omgevingsfactoren maar ook om de organisatie binnen de gemeente en de mate van uitbesteding van werk. De kengetallen van de voorbeeldgemeente zijn gebruikt om tot een eerste, indicatieve, bepaling van de benodigde personele capaciteit te komen. Belangrijk is daarbij dat Schiedam veel aandacht besteedt aan het in eigen beheer uitvoeren van onderhoud.
Tabel K Samenvatting globale bepaling fte volgens Leidraad
Voor de invulling van de rioleringszorg in Schiedam is op basis van kengetallen uit de Leidraad Riolering, rekening houdend met het uitbestedingbeleid, circa 14,4 fte nodig voor het uitvoeren van alle rioleringstaken in de komende planperiode. Deze globaal bepaalde benodigde capaciteit komt redelijk overeen met wat organisatorisch beschikbaar is in de gemeente, volgens tabel L.
Indien de functies gegroepeerd worden op de wijze van tabel K ontstaat het beeld van tabel M.
Tabel M Samenvatting fte organisatie Schiedam
Het is zinvol de organisatie, die nu in beweging is door de nieuwe eigendomssituatie per 1-1-2008, onderwerp te maken van een nadere beschouwing.
De conclusie is in ieder geval dat met de huidige organisatie de rioleringstaken uitgevoerd moeten kunnen worden, met enige accentverschuivingen binnen de taakvelden. Opgemerkt wordt dat afhankelijk van de uitkomsten van bijvoorbeeld het grondwateronderzoek, meer werkzaamheden verricht zullen moeten gaan worden. Hiervoor zal dan extra personele capaciteit beschikbaar moeten komen.
Op korte termijn (de planperiode 2009 t/m 2013) enerzijds en op de lange termijn (beschouwde periode van 60 jaar) anderzijds worden activiteiten uitgevoerd in het kader van aanleg en beheer van riolering. Deze activiteiten worden volgens de beschreven strategie uitgevoerd om de gestelde doelen te kunnen halen. In deze paragraaf worden de benodigde financiële middelen samengevat en wordt aangegeven hoe in de dekking van de kosten kan worden voorzien.
Alle bedragen zijn op prijspeil 2009 en moeten dan ook voor de toekomst met de optredende inflatie worden geïndexeerd. De uitgaven zijn exclusief BTW. In de rioolrechtberekening is de BTW-component zichtbaar gemaakt.
De vervangingskosten van de riolen zijn berekend met behulp van de vervangingsplanning uit dg DIALOG en de Leidraad riolering Module kostenkengetallen D1100, rekening houdend met de specifieke omstandigheden van Schiedam. Kosten voor eventuele wegreconstructies zijn niet in de berekening betrokken. De vervangingskosten zijn berekend voor de gemengde riolen, DWA riolen en HWA riolen gezamenlijk. De vervangingswaarde van de voorzieningen van de riolering is als volgt, zie tabel N:
Tabel N Vervangingswaarde rioleringsvoorzieningen
De gemiddelde vervangingswaarde van de riolering (vrijvervalriolen met gemalen en persleidingen), bedraagt per strekkende meter riool circa € 755,-.
Het totaal van de uitgaven dat met de aanleg (exclusief nieuwbouw) en het beheer van de riolering over de totale levenscyclus van zestig jaar gemoeid is, is samengevat weergegeven in tabel O (exclusief BTW) en in tabel 6.2 in bijlage 1 De periode van zestig jaar is gesteld omdat dan alle te verwachten uitgaven in beeld zijn gebracht. In figuur N zijn de uitgaven voor de totale periode beschouwde periode opgenomen.
Tabel O Uitgaven planperiode en totale periode, exclusief BTW (x € 1.000)
Totaaloverzicht uitgaven, exclusief BTW, Totaal investeringen lineair afgeschreven
Grafisch is het uitgavenpatroon in figuur N weergegeven
figuur N Uitgaven totale periode van 60 jaar
De uitgaven voor onderzoek en exploitatie en de kapitaalsinvesteringen voor de komende planperiode 2009 t/m 2013 zijn begroot op circa 26 miljoen euro. De kapitaalsinvesteringen zijn in aanvang relatief hoog. Onderzoek (inspectie en beoordelen) in de 1e helft van de planperiode (2009/2010) zal moeten aantonen of de investeringen inderdaad moeten geschieden. Indien kan worden volstaan met (restlevensduur verlengende) reparaties en renovaties in plaats van vervangingen zullen de uitgaven lager uitvallen.
In deze paragraaf komt de kostendekking op de lange(re) termijn aan de orde. Er wordt uitgegaan van de kosten voor de gehele beschouwde periode 2009-2068, zoals die in § 6.2 is weergegeven. Voor dekking van kosten van aanleg en beheer van riolering en grondwatervoorzieningen komen verschillende bronnen in aanmerking. Aanleg riolering van nieuwe bestemmingsplannen wordt bekostigd uit de exploitatieopzet van die plannen en zijn verdisconteerd in de m2-verkoopprijs. De kosten voor beheer van riolering worden gedekt uit het rioolrecht.
De rioolrechtberekening is uitgevoerd met behulp van de contante-waarde-methode. Deze methode is met name geschikt om de effecten op langere termijn zichtbaar te maken. Het aldus berekende rioolrecht geeft de trend op langere termijn aan.
Het nieuwe artikel 228a van de Gemeentewet biedt de mogelijkheid om 1 of 2 heffingen in te stellen, één heffing voor het stedelijk afvalwaterdeel en één heffing voor het hemelwater- en grondwaterdeel. Dit nieuwe beleid is erop gericht op het nastreven van een financiële ontvlechting van de waterketen en het watersysteem. Om dit te kunnen bereiken moeten alle in dit GRP genoemde kosten worden toebedeeld aan één van deze twee posten. Voor een aantal zaken is dit vanzelfsprekend en voor minder vanzelfsprekende zaken wordt er een verdeelsleutel gebruikt. Voor de achtergrond van deze verdeelsleutel wordt verwezen naar het rapport “Voorstel toerekeningsystematiek kosten voor vuilwater- en regen- waterafvoer, VROM oktober 2005”.
De gemeente is vrij om te kiezen of ze 1 of 2 heffingen willen instellen. In dit GRP is uitgegaan van de berekening van 1 rioolheffing. Dit is gedaan omdat het beste aansluit bij de huidige situatie. Op deze manier wordt voorkomen dat de gemeente extra kosten moet maken om de verschillende heffingen te kunnen innen en te controleren.
In de gemeente Schiedam rioolrecht geheven volgens de ‘Verordening op de heffing en de invordering van rioolrecht 2008’ die ook als grondslag voor
de berekening in dit GRP wordt gehanteerd.
Onder de naam “rioolrecht” wordt een recht geheven van degene die bij het begin van het belastingjaar het genot heeft krachtens eigendom, bezit of beperkt recht van een eigendom dat direct of indirect is aangesloten op de gemeentelijke riolering.
Het rioolrecht bedroeg in 2008 per eigendom per jaar € 130,06. In 2009 wordt het rioolrecht € 135,-.
Verandering rioolrecht - rioolheffing
Op dit moment kan de gemeente de taken met betrekking tot het afvalwater bekostigen door het heffen van een rioolrecht. Dit is een retributie op basis van artikel 229, eerste lid, aanhef en onderdeel van de Gemeentewet.
Het retributiekarakter van het rioolrecht impliceert dat de dienst die de gemeente levert gekoppeld moet kunnen worden aan het individuele profijt van de burger.
Met het verbreden van de gemeentelijke watertaken is het rioolrecht omgezet naar een nieuwe gemeentelijke heffing. Deze gemeentelijke heffing heeft dan het karakter van een bestemmingsheffing waarmee de kosten kunnen worden verhaald om collectieve maatregelen te treffen die de gemeente noodzakelijk acht voor een doelmatige werkende riolering en overige maatregelen ten aanzien hemelwater en grondwater. Deze heffing is gebaseerd op artikel 228a van de Gemeentewet. Uiterlijk per januari 2010 moet de gemeente deze verandering hebben doorgevoerd.
In 2009 bedraagt de geraamde opbrengst van 35.120 woningen € 4.741.200,- en voor bedrijven € 404.880,-. In tabel P zijn de getallen opgenomen uitgaande van het rioolrecht van € 135,- voor 2009. De theoretische (reken) heffingseenheden komen uit op 38.085.
Tabel P Berekening heffingseenheden
In de rioolrechtberekeningen is ook rekening gehouden met een stijging van het aantal heffingseenheden als gevolg van nieuwbouw. Voor een overzicht van de toename van het aantal heffingseenheden wordt verwezen naar tabel 6.6 in bijlage 1.
6.3.4 Inkomsten anders dan rioolrecht/heffing
De stand van de voorziening bedraagt per 1/1/2009 € 5.279.180,- en komt ten goede aan de riolering.
Met de contante-waarde-methode is een vergelijking van uitgaven en inkomsten in verschillende jaren mogelijk. De toekomstige uitgaven en inkomsten van elk jaar (2009 t/m 2068) worden contant gemaakt naar 1 januari 2009. In de te verwachten inkomsten zit één onbekende: de hoogte van het benodigde rioolrecht. Door de contante waarde van de te verwachten inkomsten gelijk te stellen aan de contante waarde van de te verwachten uitgaven wordt de hoogte van het rioolrecht berekend. Bij deze berekeningsmethode is de verhouding tussen rente en inflatie (1+r/1+i) constant verondersteld. Indien de verhouding tussen rente en inflatie de komende jaren structureel anders blijkt te zijn dan die waarvan in dit rioleringsplan is uitgegaan, is dat reden voor herziening van de berekeningen. Bij de berekeningen is een rentevoet van 5,5% en een inflatie van 2,0% gehanteerd.
De “opbouw” van de totale kosten per heffingseenheid, gebaseerd op de contante waarde van de verschillende kostengroepen, is in figuur P weergegeven. Hieruit blijkt onder andere dat 54% van de totale kosten op langere termijn betrekking heeft op de vervanging en verbetering van de riolering. De jaarlijkse exploitatiekosten inclusief de structurele onderzoekskosten nemen 31% voor hun rekening. Van de totale kosten zijn 15% kapitaallasten die betrekking hebben op in het verleden gedane investering. Zie ook tabel 6.7 in bijlage 1.
figuur P Opbouw totale kosten per heffingseenheid
In het berekeningsmodel is rekening gehouden met de financiële randvoorwaarden van Schiedam i.c.: de financiële afschrijvingstermijnen voor de riolen (ten noorden 30 jaar en ten zuiden van A20 48 jaar) en gemalen. De gemiddelde financiële afschrijvingstermijn voor riolen bedraagt 39 jaar in de berekening. In de berekening van het rioolrecht is de BTW over de investeringen zichtbaar gemaakt. De doorlopende kapitaallasten na 2068 zijn niet in de berekening meegenomen.
Om over de gehele beschouwde periode 2009 tot en met 2068 kostendekkend te zijn, zou het rioolrecht per januari 2009 € 194,- per heffingseenheid moeten bedragen, inclusief BTW. Exclusief BTW komt het rioolrecht op € 158,-. Het BTW aandeel is € 36,-.
Omdat het rioolrecht in 2009 van 135,- (per heffingseenheid per jaar) lager is dan het benodigde rioolrecht van € 158,- is uitgerekend hoe tot een kostendekkend tarief kan worden gekomen. Met een stijging van € 5,- jaar wordt een kostendekkend niveau van 160,- in 2015 bereikt, zie figuur Q. Dit is exclusief BTW.
figuur Q Getrapte invoering kostendekkend rioolrecht met € 5,- stijging per jaar
Om over een periode van 10 jaar kostendekkend te zijn, zou het rioolrecht per 1 januari 2009 € 167,- per heffingseenheid moeten bedragen, inclusief BTW. Exclusief BTW komt het rioolrecht op € 141,-. Het BTW aandeel is €
Omdat het rioolrecht in 2009 van € 135,- (per heffingseenheid per jaar) lager is dan het benodigde rioolrecht van € 141,-, exclusief BTW, is uitgerekend hoe tot een kostendekkend tarief kan worden gekomen. Met een stijging van € 5,- per jaar wordt een kostendekkend niveau van € 142,-
De bedragen zijn op prijspeil 1 januari 2009. Jaarlijks moeten deze met de optredende inflatie worden geïndexeerd.
Waarom stelt de gemeente een Gemeentelijk RioleringsPlan (GRP) op?
Gemeenten zijn op basis van de Wet milieubeheer verantwoordelijk voor de zorg voor de inzameling en transport van stedelijk afvalwater dat vrijkomt bij de binnen het grondgebied van de gemeente gelegen percelen. Daarnaast heeft de gemeente de zorgplicht voor de inzameling en verwerking van afvloeiend hemelwater, dit is vastgelegd in de Wet op de waterhuishouding (in 2e helft van 2009 Waterwet). In deze wet is ook vastgelegd dat de gemeente de zorg heeft voor het treffen van maatregelen in openbaar gemeentelijk gebied om structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand aan de grond gegeven bestemming te voorkomen of te beperken.
In de Wet milieubeheer is opgenomen dat alle gemeenten een VGRP moeten opstellen voor stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater. In dit VGRP moeten in ieder geval de volgende onderdelen worden opgenomen:
Wat ging er vooraf? De evaluatie
Het vorige GRP bestreek de periode 2003-2007. In deze planperiode lag de nadruk op het saneren van ongezuiverde lozingen in het buitengebied, het onderzoek en onderhoud.
Welke conclusies kunnen er worden getrokken uit de afgelopen periode? Hieronder is een opsomming gegeven:
Er moet meer aandacht worden besteed aan:
De afkoppeling c.q. de scheiding van stedelijk afvalwater en hemelwater moet worden gecontinueerd
Er moet meer aandacht worden besteed aan:
Er moet meer aandacht worden besteed aan:
Wat zijn de doelen en ambities voor de komende planperiode? De gewenste situatie
De doelen voor de komende planperiode zijn:
De doelen zijn in dit GRP geconcretiseerd met het opnemen van functionele eisen en maatstaven zodat getoetst kan worden of de situatie in Schiedam aan de gestelde doelen voldoet. Binnen de bovengenoemde kaders heeft Schiedam de volgende ambities voor de komende VGRP-periode 2009-2013:
Waar staan we nu? De huidige situatie
De te beheren voorzieningen zijn aangegeven in de onderstaande tabel.
De huidige situatie in de gemeente Schiedam voldoet nagenoeg aan de maatstaf dat alle percelen binnen de gemeente op de (druk)riolering of op een IBA zijn aangesloten tenzij dit niet doelmatig is met het oog op de kosten en het milieu. Slechts de 10 (historische) woonschepen in de Korte en Lange Haven zijn nog niet aangesloten op de riolering. Dat zal wellicht in de planperiode geschieden.
Voor het verkrijgen van inzicht in het functioneren van de voorzieningen beschikt de gemeente over een geautomatiseerd rioleringsbeheersysteem met bijbehorende gegevensbestanden.
40% van de riolering is niet geïnspecteerd. Van de 60% wel geïnspecteerde riolering zijn de inspecties gedeeltelijk beoordeeld en maar bovendien deels gedateerd. Dat betekent dat er geen inzicht bestaat in de toestand van de (vuil water) riolen. De gemalen worden frequent onderhouden. Daardoor bestaat er voldoende inzicht in het functioneren.
Op basis van berekeningen en de praktijk kan worden geconcludeerd dat de riolering over voldoende hydraulische capaciteit beschikt. Er zijn een paar knelpunten in Schiedam Oost, -West en in Bijdorp. Deze zullen in de planperiode worden aangepakt. Verdere afkoppeling en maatregelen via het afvalwaterakkoord van de OAS De Groote Lucht zullen de vuilemissie naar het oppervlaktewater verder beperken. De gemeente beschikt over de noodzakelijke vergunningen van het Hoogheemraadschap. De controle van de vergunningen en naleving van de regelgeving betreffende de Wet Milieubeheer heeft de gemeente uitbesteed aan DCMR.
Voor het verkrijgen van inzicht in het functioneren van de voorzieningen beschikt de gemeente over een geautomatiseerd rioleringsbeheersysteem met bijbehorende gegevensbestanden. Het (nog) beperkte systeem van hemelwaterriolering beschikt over voldoende hydraulische capaciteit.
Op dit moment is er nog onvoldoende inzicht in de bestaande grondwatersituatie om maatstaven te kunnen vaststellen. De activiteiten zijn erop gericht om inzicht te krijgen in de bestaande grondwatersituatie en vervolgens maatstaven te formuleren om een bepaalde (toekomstige) grondwatersituatie te creëren dan wel in stand te houden.
Wat moeten we doen in de planperiode en daarna? De opgave
In dit GRP staan de hoofdlijnen van aanpak om de doelen te halen. Dit beleid zal jaarlijks worden uitgewerkt in operationele programma’s. Bij de uitwerking in operationele programma’s worden de veelal complexe factoren die bij daadwerkelijke uitvoering van maatregelen een rol spelen betrokken en worden op projectniveau keuzes gemaakt.
De nieuwe aanleg van riolering in de planperiode omvat de riolering voor de (historische) woonschepen in de Korte en Lange Haven, de uitbreidingen in Sveaparken en inbreidingen in delen van Schiedam. Met de aansluiting van woonschepen zal Schiedam voldoen aan de eis dat er geen ongezuiverde lozingen van afvalwater (afgezien van incidenteel de overstorten en overstortbemalingen) meer op het oppervlaktewater plaatsvinden.
De onderzoeksactiviteiten zullen in deze periode worden uitgebreid. Het gaat met name om inspectie, beoordelen om de bestaande toestand vast te leggen en op basis daarvan de maatregelen uit te voeren. Verder zal het rekenmodel van de riolering worden opgesteld om de interactie tussen de gemalen te optimaliseren. Daarnaast vinden de inventarisatiewerkzaamheden plaats teneinde het rioleringsbeheersysteem op orde te houden. De intensivering en uitbreiding van de reinigingsinspectie- en de beoordelingsactiviteiten zijn nodig om het beeld van de toestand van de riolering zo snel mogelijk op orde te krijgen. Op basis van de resultaten hiervan zullen maatregelen geformuleerd en uitgevoerd kunnen worden. Momenteel is daar nog onvoldoende inzicht in. Bijkomend voordeel van de intensivering is dat de riolering schoner wordt en dus de vuilemissie naar het oppervlaktewater geringer. Het onderzoek inzake het rioolvreemd water zal plaatsvinden in het kader van het afvalwaterakkoord OAS De Groote Lucht. Het rekenmodel van de riolering van Schiedam zal na voltooiing dienen als basis voor het verder optimaliseren van de instelling van de gemalen van Schiedam. Na voltooiing van de onderzoeksactiviteiten zal er beter inzicht zijn in het functioneren en de toestand van de riolering van Schiedam.
Onderhoud aan riolen en gemalen alsmede het uitvoeren van de geformuleerde maatregelen op basis van de uitgevoerde onderzoeken zullen ervoor zorgen dat
De nieuwe aanleg van riolering omvat de riolering voor de uitbreidingen in Sveaparken en de inbreidingen in Schiedam. Daarnaast zal in Nieuwland riolering worden aangelegd in het kader van de afkoppelingsambities. Hiertoe zal in eerste instantie een masterplan afkoppelen voor Nieuwland worden opgesteld. Op basis daarvan zal uiteindelijk het plan verder worden ontwikkeld en gerealiseerd. Nagegaan zal worden of het doelmatig om in de zettinggevoelige gebieden over te gaan tot afkoppelen. Dit betreft de gebieden waar ophogingprojecten zijn gepland in Schiedam Noord. Alle onderzoeksactiviteiten zijn gepland en qua kosten ondergebracht bij die voor stedelijk afvalwater. Dit geldt evenzeer voor de maatregelen. De ambities met betrekking tot afkoppelen in Nieuwland en Schiedam Noord zijn eerder aangegeven. Een hemelwaterverordening zal worden opgesteld om voor de burgers regels te verschaffen voor de omgang met overtollig hemelwater.
De nieuwe gemeentelijk taak zal vooral bestaan uit het in kaart brengen van de huidige grondwatersituatie. Daartoe zal het bestaande peilbuizennet worden uitgebreid, de grondwaterstanden gemonitord, drainage aangelegd daar waar nodig en vervolgens alle gegevens van de voorzieningen in een gegevensbestand op orde gebracht. Op basis van meetresultaten kan vervolgens met modelberekeningen toekomstige situaties worden doorgerekend en het toekomstig beleid worden bepaald. Een grondwaterverordening zal worden opgesteld om voor de burgers regels te verschaffen voor de omgang met overtollig grondwater. Een klachten/communicatieloket voor de afhandeling van klachten/verbeteren van de communicatie met de burgers van Schiedam zal worden opgezet. Samenwerking met het Hoogheemraadschap Delfland en andere gemeenten zal verder worden uitgebreid.
Er zal worden nagegaan op welke de communicatie kan worden verbeterd op gebied van water en riolering. Zoals aangegeven zal op het gebied van de nieuwe watertaken de communicatie over hemelwater en grondwater met de inwoners worden gestructureerd. Dat zal o.a. geschieden via de hemelwater- en grondwaterverordeningen.
Met wie gaan we het doen, wat zijn de kosten en hoe dekken we deze? De middelen
De huidige organisatie bestaande uit gemeentemedewerkers uit de teams ROR, Infra, groep Geoinformatie, groep Gegevensbeheer en de medewerkers (gemalen/rioleringstoezicht) van IRADO kan de verbrede rioleringstaken uitvoeren met enige accentverschuivingen binnen de taakvelden planvorming, onderzoek, onderhoud en maatregelen. Opgemerkt wordt dat afhankelijk van de uitkomsten van bijvoorbeeld het grondwateronderzoek, meer werkzaamheden verricht zullen moeten gaan worden. Hiervoor zal dan extra personele capaciteit in de loop van planperiode beschikbaar moeten komen.
De exploitatie en de kapitaalsinvesteringen voor de komende planperiode 2009 t/m 2013 zijn begroot op circa 26 miljoen euro. Met name de kapitaalsinvesteringen op basis van de technische levensduur zijn relatief hoog. Onderzoek (inspecteren en beoordelen) in de 1e helft van de planperiode zal moeten aantonen of de investeringen inderdaad moeten geschieden. Indien kan worden volstaan met restlevensduur verlengende renovaties in plaats van vervangingen zullen de uitgaven lager uitvallen. De kosten worden gedekt door het rioolrecht en vanaf 2010 de rioolheffing.
De kostenposten in het te heffen rioolrecht zijn weergegeven in het volgende figuur.
Om over de gehele beschouwde periode 2009 tot en met 2068 kostendekkend te zijn, zou het rioolrecht per 1 januari 2009 € 194,- per heffingseenheid moeten bedragen, inclusief BTW. Exclusief BTW komt het rioolrecht op € 158,-. Het BTW aandeel is € 36,-.
Omdat het rioolrecht in 2009 van € 135,- (per heffingseenheid per jaar) lager is dan het benodigde rioolrecht van € 158,- is uitgerekend hoe tot een kostendekkend tarief kan worden gekomen. Met een stijging van € 5,- per jaar wordt een kostendekkend niveau van € 160,- in 2015 bereikt zoals de onderstaande figuur aangeeft. Dit is exclusief BTW.
Getrapte invoering kostendekkend rioolrecht met € 5,- stijging per jaar
Om over een periode van 10 jaar kostendekkend te zijn, zou het rioolrecht per 1 januari 2009 € 167,- per heffingseenheid moeten bedragen, inclusief BTW. Exclusief BTW komt het rioolrecht op € 141,-. Het BTW aandeel is € 26,-.
Omdat het rioolrecht in 2009 van € 135,- (per heffingseenheid per jaar) lager is dan het benodigde rioolrecht van € 141,-, exclusief BTW, is uitgerekend hoe tot een kostendekkend tarief kan worden gekomen. Met een stijging van € 5,- per jaar wordt een kostendekkend niveau van € 142,- in 2011 bereikt.
De genoemde bedragen zijn op prijspeil januari 2009. Jaarlijks moeten deze met de optredende inflatie worden geïndexeerd.
Aldus vastgesteld door de raad van de gemeente Schiedam in zijn openbare vergadering van 29 januari 2009
de voorzitter, W.M.Verver-Aartsen
De woorden en verklaringen in deze lijst zijn (voor een groot deel) afkomstig uit de NEN 3300 Buitenriolering Termen en definities en de publicatie “Ontwatering in stedelijk gebied”.
TERMEN EN DEFINITIES stedelijk afvalwater en hemelwater
TERMEN EN DEFINITIES grondwater
Bijlage 5 Informatie overstorten en gemalen
Zie voor locatie en putnummers overstorten en dergelijke de rioolbeheerkaart 1:10.000, Bijlage 7
Alle gemalen hebben een storingsmelding en de 16 grootste kunnen op afstand bestuurd worden, met dien verstande dat de daadwerkelijke besturing nog moet worden gerealiseerd op basis van uitkomsten van het rekenmodel.
Verzameling raadsstukken nr. 7
Cluster: Stedelijke Ontwikkeling
Afdeling: Stedelijke Ontwikkeling
Portefeuillehouder Wethouder Haan
Onderwerp: Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2009-2013 (VGRP 2009-2013)
Bestuurssamenvatting en voorgesteld besluit:
Met het Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2009-2013 wordt een begin gemaakt met de nieuwe zorgplichten voor hemelwater en grondwater.
De zorg voor de inzameling en transport van stedelijk afvalwater blijft in principe dezelfde. Op grond van de (wijzigings) Wet (verankering en bekostiging van) gemeentelijke watertaken die per 1 januari 2008 van kracht is heeft de gemeente er nieuwe taken bij voor hemelwater en grondwater. De gemeente dient er voortaan (en explicieter dan voorheen) voor zorg te dragen dat overtollig hemelwater wordt ingezameld en getransporteerd. Met betrekking tot het grondwater dient de gemeente ervoor te zorgen dat structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de functies van een gebied zoveel mogelijk voorkomen of beperkt worden.
Vanaf 1 januari 2013 zijn de gemeenten verplicht om een VGRP vastgesteld te hebben voor stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater. Schiedam voldoet met dit VGRP ruimschoots aan deze verplichting.
De evaluatie van het vorige GRP 2003-2007 heeft aangegeven dat ondanks alle inspanningen meer onderhoud en onderzoek nodig is om de riolering beter te laten functioneren en een beter inzicht in de toestand te verkrijgen. Op basis daarvan zullen de nodige maatregelen in goede afstemming met andere aandachtsgebieden worden uitgevoerd. Daarnaast zal meer afgekoppeld moeten gaan worden daar waar dat op basis van de locale situatie doelmatig is teneinde vuilemissies naar het oppervlaktewater te beperken. Verder is een betere communicatie nodig met de burgers van Schiedam over de water- en rioleringssituatie in Schiedam.
In het kader van de algemene doelstellingen voor stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater heeft de gemeente de volgende ambities:
Voor het uitvoeren van de bovengenoemde wettelijke taken is naar verwachting geen extra personeel nodig uitgaande van alle personele middelen die op enigerlei wijze met de bovengenoemde taken bezig zijn. De kosten voor de exploitatie en kapitaalsuitgaven worden gedekt door het rioolrecht. In 2010 zal deze overgaan in een rioolheffing.
Aangezien de commissie Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) op basis van uitspraken van de Hoge Raad adviseert om maximaal een periode van 10 jaar te betrekken voor het egaliseren van het rioolrecht wordt deze berekening hieronder weergegeven en als uitgangspunt genomen.
Om over een periode van 10 jaar kostendekkend te zijn, zou het rioolrecht per 1 januari 2009 € 167,-- per heffingseenheid moeten bedragen, inclusief BTW. Exclusief BTW komt het rioolrecht op € 141,--.
Het BTW aandeel is € 26,-- Omdat het rioolrecht in 2009 van € 135,-- (per heffingseenheid per jaar) lager is dan het benodigde rioolrecht van € 141,--, exclusief BTW, is uitgerekend hoe tot een kostendekkend tarief kan worden gekomen. Met een stijging van € 5,-- per jaar wordt een kostendekkend niveau van € 142,-- in 2011 bereikt.
De bedragen zijn op prijspeil 1 januari 2009. Jaarlijks moeten deze met de optredende inflatie worden geïndexeerd.
het VGRP 2009-2013 vast te stellen en daarbij de volgende uitgangspunten te hanteren;
In de Wet milieubeheer is opgenomen dat alle gemeenten een GRP moeten opstellen voor stedelijk afvalwater, (en met ingang van 2008 ook) hemelwater en grondwater. In dit GRP moeten in ieder geval de volgende onderdelen worden opgenomen:
Vanaf 1 januari 2013 zijn de gemeenten verplicht om een VGRP vastgesteld te hebben voor stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater. Schiedam voldoet met het onderhavige VGRP 2009-2013 ruimschoots aan deze verplichting.
2. Bijlage die ter inzage ligt
Het VGRP 2009-2013 past binnen het beleid van Schiedam op het gebied van Water en Riolering. Op hoofdlijnen is dit weergegeven in het (beleidsdeel) Waterplan 2006-2015. Het VGRP 2009-2013 is één van de plannen die deel uit zal maken van het (nog op te stellen) uitvoeringsprogramma van het Waterplan.
De evaluatie van het GRP 2003-2007 heeft opgeleverd dat:
Schiedam heeft binnen de kaders van de zorg voor het functioneren van de riolering voor stedelijk afvalwater en hemelwater alsmede met betrekking tot het grondwater de volgende ambities voor de komende VGRPperiode 2009-2013 geformuleerd:
De huidige situatie met betrekking tot de te beheren voorzieningen voor stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater laat het volgende beeld zien:
Om de gewenste situatie te bereiken en daarmee impliciet de ambities staat Schiedam voor de volgende opgave.
De onderzoeksactiviteiten omvatten inventarisatie, inspectie, beoordelingen, berekeningen en metingen. Hiermee wordt beoogd om het rioolbeheersysteem op orde te krijgen, de toestand van de riolering in beeld te krijgen inclusief een programma van verbeteringsmaatregelen, afkoppelplannen op te stellen, plannen om rioolvreemd water terug te dringen en uitgangspunten voor optimale instelling van de gemalen;
De activiteiten omvatten aanleg van riolering in de uitbreiding- en inbreidinggebieden en de afkoppelgebieden zoals Nieuwland en indien doelmatig ook de ophoginggebieden.
De activiteiten staan in het teken van het zicht krijgen op de huidige grondwatersituatie. Dat betekent uitbreiding van het meetnet van peilbuizen, het monitoren van grondwaterstanden, het analyseren van de meetresultaten, het modelleren en het beschrijven van de huidige situatie. Op basis daarvan kan eventueel een beleid voor de toekomst worden geformuleerd.
Er zal worden nagegaan op welke wijze de communicatie kan worden verbeterd op gebied van water en riolering.
De huidige organisatie die zich bezighoudt met de water- en rioleringstaken bestaat uit gemeentemedewerkers van de teams Regie Openbare Ruimte (voluit), INFRAwerken en Verkeer en geo-informatie (geoïnformatie en gegevens beheer) van de afdeling Beheer Openbare Ruimte en medewerkers van IRADO (gemalen/rioleringstoezicht). In principe is het mogelijk om met deze samenstelling de verbrede rioleringstaken uit te voeren met enige accentverschuivingen binnen de taakvelden planvorming, onderzoek, onderhoud en maatregelen.
Opgemerkt wordt dat afhankelijk van het vormgeven van het grondwaterbeleid meer werkzaamheden verricht zullen moeten gaan worden op het gebied van grondwater. Afhankelijk van de uitkomsten zal dan in de loop van de planperiode extra personele capaciteit beschikbaar moeten komen dan wel ingehuurd moeten worden.
De exploitatie en de kapitaalsinvesteringen voor de komende planperiode 2009 t/m 2013 zijn begroot op circa 36 miljoen euro. Vooral de kapitaalsinvesteringen op basis van de technische levensduur zijn relatief hoog. Onderzoek (inspecteren en beoordelen) in vooral in de Ie helft van de planperiode zal moeten aantonen of de investeringen inderdaad moeten geschieden. Indien kan worden volstaan met restlevensduur verlengende renovaties in plaats van vervangingen zullen de uitgaven lager uitvallen.
De kosten worden gedekt door het rioolrecht en vanaf 2010 de rioolheffing. De kostenposten in het te heffen rioolrecht zijn weergegeven in het volgende figuur.
• Onderzoek (totaal) EURO 2,47
• Exploitatie (totaal) EURO 60.37
• Kapitaallasten verleden (lotaal) EURO 29,30
• Overige milieumaatregelen (totaal) EURO 0,00
B Vervanging en verbetering (totaal) EURO 107 58
Om over de gehele beschouwde periode 2009 tot en met 2068 kostendekkend te zijn, zou het rioolrecht per 1 januari 2009 € 194,- per heffingseenheid moeten bedragen, inclusief BTW. Exclusief BTW komt het rioolrecht op € 158,-. Het BTW aandeel is € 27,-. Omdat het rioolrecht in 2009 van € 135,- (per heffingseenheid per jaar) lager is dan het benodigde rioolrecht van € 158,- is uitgerekend hoe tot een kostendekkend tariefkan worden gekomen. Met een stijging van € 5,-- per jaar wordt een kostendekkend niveau van € 160,- in 2015 bereikt. De bedragen zijn op prijspeil 1 januari 2009.
Jaarlijks moeten deze met de optredende inflatie worden geïndexeerd.
Aangezien de commissie BBV op basis van uitspraken van de Hoge Raad adviseert om maximaal een penode van 10 jaar te betrekken voor het egaliseren van het rioolrecht wordt deze berekening hieronder weergegeven en als uitgangspunt genomen.
Om over een penode van 10 jaar kostendekkend te zijn, zou het rioolrecht per 1 januari 2009 € 167,-- per heffingseenheid moeten bedragen, inclusief BTW.
Exclusief BTW komt het rioolrecht op € 141,--. Het BTW aandeel is € 26,--. Omdat het rioolrecht in 2009 van € 135,-- (per heffingseenheid per jaar) lager is dan het benodigde rioolrecht van € 141,- exclusief BTW, is uitgerekend hoe tot een kostendekkend tarief kan worden gekomen. Met een stijging van € 5,- per jaar wordt een kostendekkend niveau van € 142,- in 2011 bereikt.
De bedragen zijn op prijspeil 1 januari 2009. Jaarlijks moeten deze met de optredende inflatie worden geïndexeerd.
Het BBV stelt dat bij het toepassen van de componentenmethode -d.w.z. verschillende afschrijvingstermijnen hanteren voor de diverse onderdelen van het riool- niet is toegestaan om (egalisatie)voorzieningen te treffen. Op basis van berekeningen heeft het de voorkeur om wel de mogelijkheid te hebben om een egalisatievoorziening beschikbaar te hebben. Hieruit moet volgen dat de componentenmethode niet wordt toegepast op investeringen t.b.v. het riool, (zie verder nota investeren, waarderen, en afschrijven).
Het BBV biedt de mogelijkheid om een voorziening in te stellen voor egalisatie. Het betreft zowel groot onderhoud als vervangingsinvesteringen. Recent is door het college besloten om aan de raad voor te stellen om de thans aanwezige voorziening te bestemmen als voorziening voor vervangingsinvesteringen. Naar de toekomst toe rust de verplichting op de gemeente om bij het aanhouden van "gemengde" voorziening (voor groot onderhoud en vervangingsinvesteringen) inzichtelijk te maken welke mutaties hebben plaatsgevonden en wat de stand van de voorziening is van beide onderdelen. Vooralsnog is, zoals boven aangegeven, alleen sprake van een egalisatievoorziening voor vervangingsinvesteringen.
Het BBV stelt eisen aan de berekening van kostendekkendheid van tarief. Feit is dat op begrotingsbasis het tarief maximaal kostendekkend mag zijn. Voor het onderdeel BTW zijn specifieke afspraken gemaakt (zie voor de BTW het onderdeel BTW). Om het tarief te egaliseren is het toegestaan om jaarlijks een bedrag te storten in de voorziening en deze storting als uitgaven te beschouwen in het kader van kostendekkendheid. Overigens is het maar toegestaan om 10 jaar vooruit te kijken.
Tegelijkertijd is het ook mogelijk om achteraf te sparen. Concreet betekent dit dat als er binnen het beschikbare budget geen dekking aanwezig is om de noodzakelijke investering toch uit te voeren het mogelijk is om de investering toch te doen (en met af te schrijven) en de jaren daarna het tarief te verhogen en met de verhoogde inkomsten het krediet alsnog af te schrijven.
De gemeente kan de door haar betaalde BTW verhalen op het BT W-compensatiefonds. Het effect hiervan is dat de kosten exclusief BTW t.l.v. riolering gebracht worden. Het BBV staat gemeente toe om bij het bepalen van de hoogte van het tarief de BTW-component wel mee te nemen als uitgaaf (ondanks dat het verhaald wordt op het BTW compensatiefonds). Het effect van deze mogelijkheid is dat het BTW aandeel dan een opbrengst vormt voor de gemeente en ten goede kan komen aan de algemene middelen. Voor de inzichtelijkheid is de BTW-component zichtbaar gemaakt. Gelet op de doelstelling uit het CWP om de tariefstijgingen zoveel als mogelijk te beperken wordt voorgesteld om van deze mogelijkheid geen gebruik te maken.
Advies tot instellen van een reserve riolering en jaarlijks bestemmen van het resultaat "verbreed gemeentelijke rioleringszorg"
De commissie BBV geeft de gemeente in overweging om een reserve rioleringen in te stellen en jaarlijks het resultaat op rioleringen te bestemmen.
Door deze werkwijze wordt jaarlijks inzichtelijk wat het resultaat is op rioleringen en wat er is gebeurd met het resultaat. Deze reserve kan dus alleen gevuld worden als de realisatie afwijkt van de begroting. Voorgesteld wordt de aanbeveling over te nemen en een reserve riolering in te stellen en jaarlijks het resultaat op riolering te laten bestemmen.
In de financiële verordening gemeente Schiedam (artikel 212 van de Gemeentewet) worden een aantal zaken geregeld welke ook van invloed zijn op kredietverstrekking t.b.v. rioleringen.
Het VGRP geeft een financieel kader met daarin opgenomen een vervangingsplan. Voor doelmatige bedrijfsvoering is het noodzakelijk dat ingespeeld kan worden op actuele ontwikkelingen. Een nog goedwerkend riool wordt niet vervangen en als een straat toch open gelegd wordt kan het riool gelijk meegenomen worden. Kortom de bestaande structuur om vooraf, middels begroting, of apart raadsvoorstel kredieten te voteren staat een bedrijfsmatige werkwijze in de weg. Uiteraard is het VGRP kaderstellend wat betreft de financiële ruimte. Voorgesteld wordt ter bevordering van bedrijfsmatig handelen het college te machtigen om kredieten in het kader van het VGRP te mogen verlenen en hierover jaarlijks achteraf verantwoording af te leggen bij de jaarrekening.
8. Nota investeren, waarderen en afschrijven
Op basis van artikel 212 van de Gemeentewet heeft de gemeente zich verplicht bovengenoemde nota op te stellen. In deze nota worden een aantal zaken geregeld die van invloed zijn op het VGRP.
Bij raadsbesluit VR 143 2007 is de nota investeren, waarderen en afschrijven gewijzigd i.v.m. de overdracht van rioleringen aan de gemeente.
In het besluit zijn opgenomen de verschillende te hanteren afschrijvingstermijnen (componentenmethode).
Op basis van huidige berekeningen komt tot uitdrukking dat de optie van integrale afschrijvingstermijnen de meest voordelige is en daarom wordt voorgesteld deze methode te wijzigen voor het onderdeel riolen. De te hanteren integrale termijnen zijn dan:
Daarnaast wordt voorgesteld om periodieke kosten voor investeringsbeleid/gemeentelijk verbreed rioleringsplan (bij voorkeur) ten laste te brengen van de egalisatievoorziening riolering.
9. Gevolgen begroting 2009 e.v.
Ondanks dat de tarieven voor 2009 reeds zijn vastgesteld zal de begroting nog op verschillende plaatsen aangepast moeten worden. Zoals uit deze nota blijkt wordt het VGRP per saldo kostendekkend vastgesteld.
Naast het VGRP speelt ook het contract met N.V. IRADO een rol en ook de invlechting van het ONS-ingenieursbuerau in de ambtelijke organisatie. Daarom wordt voorgesteld de gevolgen voor de begroting eerst na vaststelling van VGRP ter besluitvorming voor te leggen.
Om tot een kostendekkend tarief aan rioolrecht te komen, op basis van een periode van 10 jaar, volstaat het om het recht in 2010 met 3,7 % (€ 5,-) en in 2011 met 1,2 % (€ 1,72) te laten stijgen. De bedragen zijn op prijspeil 1 januari 2009. Jaarlijks moeten deze met de optredende inflatie worden geïndexeerd. Dit resultaat is alleen te bereiken als de eerder genoemde uitgangspunten worden gehanteerd.
Wij stellen u voor het hierna afgedrukte besluit vast te stellen.
Burgemeester en wethouders van Schiedam,
de secretaris a.i., M. v.d. Groenendaal
de burgemeester, W.M. Verver-Aartsen
Aan de gemeenteraad van Schiedam
De raad van de gemeente Schiedam;
gezien het voorstel van burgemeester en wethouders;
het VGRP 2009-2013 vast te stellen en daarbij de volgende uitgangspunten te hanteren: