LANDSVERORDENING houdende bepalingen betreffende de maten, gewichten, meet- en weegwerktuigen

In deze landsverordening en de voorschriften ter uitvoering daarvan wordt verstaan onder:

• a.

  maten en meetwerktuigen: voorwerpen en instrumenten bestemd of gebruikt voor het verrichten van lengte-, oppervlakte- of inhoudsmetingen, en voorzover meetwerktuigen betreft tevens voor het meten van hoeveelheden electrische energie;

• b.

  gewichten en weegwerktuigen: voorwerpen en instrumenten bestemd of gebruikt voor het verrichten van wegingen;

• c.

  fijne weging goud: de weging van edele metalen, parels en edelstenen;

• d.

  fijne weging geneesmiddelen: de weging van geneesmiddelen volgens doktersrecept;

• e.

  grove weging: weging van waren waarvan nauwkeurige gewichtsbepaling niet mogelijk of niet nodig is;

• f.

  ijk en ijken: het waarmerken met geldige goedkeurings- of afkeuringsmerken, dan wel het afgeven van schriftelijke verklaringen ter vervanging van dat waarmerken door daartoe bevoegde ambtenaren op grond van door hen verrichte keuring van de daaraan onderworpen, nog niet in gebruik genomen maten, gewichten, meet- en weegwerktuigen;

• g.

  herijk en herijken: het periodiek waarmerken met geldige goedkeurings- of afkeuringsmerken, dan wel het afgeven van schriftelijke verklaringen ter vervanging van dat waarmerken door daartoe bevoegde ambtenaren, op grond van door hen verrichte keuring van de daaraan onderworpen, reeds in gebruik genomen maten, gewichten, meet- en weegwerktuigen.

• 1.

  De grondslagen van maat en gewicht zijn respectievelijk de meter als eenheid van lengte en het kilogram als eenheid van massa.

• 2.

  Onder meter wordt verstaan de afstand bij 0° C van de middens van twee lijnen, getrokken op een staaf van platina-iridium, welke wordt bewaard in het Internationale Bureau voor maten en gewichten te Sèvres bij Parijs en door de Eerste Algemene Conferentie voor maten en gewichten tot standaard voor de eenheid van lengte is verklaard.

• 3.

  Onder kilogram wordt verstaan de massa van een cylinder van platina-iridium, welke wordt bewaard in het Internationale Bureau voor maten en gewichten te Sèvres bij Parijs en door de Eerste Algemene Conferentie voor maten en gewichten tot standaard voor de eenheid van massa is verklaard.

• 1.

  Uit de meter wordt de vierkante meter (eenheid van oppervlak) en de kubieke meter (eenheid van inhoud) afgeleid.

• 2.

  Het duizendste gedeelte van de kubieke meter wordt kubieke decimeter of liter genoemd.

• 1.

  Ten aanzien van de grondslagen van maat en gewicht, zomede van de veelvouden en onderdelen daarvan, gelden de volgende aanduidingen:

  Waarde		Naam	Symbool
  a. LENGTEMAAT
  1000	meter	kilometer	km
  100	meter	hektometer	hm
  10	meter	dekameter	dam
  1	meter	meter	m
  0,1	meter	decimeter	dm
  0,01	meter	centimeter	cm
  0,001	meter	millimeter	mm
  0,001	millimeter	micrometer	µm
  b. VLAKTEMAAT
  1 000 000	vierkante meter	vierkante kilometer	km2
  10 000	vierkante meter	vierkante hektometer of hektare	ha
  100	vierkante meter	vierkante dekameter of are	a
  1	vierkante meter	vierkante meter of centiare	m2 of ca
  0,01	vierkante meter	vierkante decimeter	dm2
  0,000 1	vierkante meter	vierkante centimeter	cm2
  0,000 001	vierkante meter	vierkante millimeter	mm2
  c. INHOUDSMAAT
  1	kubieke meter of 1000 liter	kubieke meter	m3
  0,1	kubieke meter of 100 liter	hektoliter	hl
  0,01	kubieke meter of 10 liter	dekaliter	dal
  0,001	kubieke meter of liter	kubieke decimeter of liter	dm3 of l
  0,1	kubieke decimeter of 0,1 liter	deciliter	dl
  0,01	kubieke decimeter of 0,01 liter	centiliter	cl
  0,001	kubieke decimeter of 0,001 liter	kubieke centimeter of milliliter	cm3 of ml
  0,000 001	kubieke ecimeter of 0,000 001 liter	kubieke millimeter	mm3
  d. MASSA
  1000	kilogram	ton	t
  100	kilogram	quintaal	q
  1	kilogram	kilogram	kg
  0,1	kilogram	hektogram	hg
  0,01	kilogram	dekagram	dag
  0,001	kilogram	gram	g
  0,1	gram	decigram	dg
  0,01	gram	centigram	cg
  0,001	gram	milligram	mg
  200	milligram	metriekkaraat	Kt

• 2.

  Het gebruik van de naam registerton voor een maat van 2,83 M3 ter aanduiding van de inhoudsmaat van schepen en vaartuigen blijft geoorloofd.

• 1.

  De eenheid van electrische stroomsterkte is de ampère; dit is de sterkte van een onveranderlijke electrische stroom, die in twee rechte, evenwijdige, oneindig lange geleiders van verwaarloosbare cirkelvormige doorsnede, geplaatst op een afstand van 1 meter van elkaar, in vacuüm, per meter lengte een kracht tussen deze geleiders opwekt gelijk aan 2.10-7 newton (1 newton is de kracht, die aan een massa van 1 kg per seconde een versnelling zal geven van 1 meter per seconde).

• 2.

  De eenheid van arbeidsvermogen is de watt; dit is het vermogen om per seconde een hoeveelheid energie gelijk aan 1 joule te produceren, zijnde de arbeid die geleverd wordt wanneer het aangrijpingspunt van een kracht van 1 newton zich in de richting van die kracht over 1 meter verplaatst.

• 3.

  De eenheid van electrisch potentiaalverschil is de volt; dit is het potentiaalverschil, dat bestaat tussen twee punten van een draadvormige geleider, waarin een onveranderlijke stroom staat van 1 ampère, terwijl tussen die punten een arbeidsvermogen van 1 watt verbruikt wordt.

• 4.

  De eenheid van electrische energie is het watt-uur; dit is de electrische energie die per uur wordt verbruikt in een geleider, waarin het electrisch vermogen gelijk is aan een watt.

• 5.

  Ten aanzien van de grondslagen van hoeveelheden elektrische energie, zomede van de veelvouden en onderdelen daarvan gelden de volgende aanduidingen:

  Waarde		Naam	Symbool
  1 000 000	wattuur	megawattuur	MWh
  1 000	wattuur	kilowattuur	kWh
  1	wattuur	wattuur	Wh
  1/3600	wattuur	watt-seconde of joule	Wsec of J
  1 000 000	joule	megajoule	MJ

• 1.

  Het is behoudens het bepaalde in de volgende leden, verboden in aankondigingen betreffende goederen, die bij de maat of het gewicht worden verkocht, hetzij in bladen, tijdschriften of aanplakbiljetten, op etiketten, welke aan de goederen of haar verpakking gehecht zijn of deze vergezellen, dan wel op de verpakking zelf, hetzij in enig ander middel tot bekendmaking, ter aanduiding van maat of gewicht gebruik te maken van andere aanduidingen dan de ingevolge artikel 4 geldende.

• 2.

  Dit verbod is niet van toepassing op aankondigingen betreffende goederen, buitenslands gelegen dan wel voor het buitenland bestemd, of die in de toestand, waarin zij uit het buitenland zijn ingevoerd, bij de maat of het gewicht worden verkocht, voor zover dit in het land van herkomst gangbare aanduidingen betreft.

• 3.

  Ten aanzien van hier te lande gefabriceerde artikelen, welke in verpakte toestand op de markt verschijnen, mogen aankondigingen betreffende maat of gewicht, behalve in metrieke aanduidingen krachtens artikel 4 geldend, tevens in niet metrieke plaats hebben, mits deze laatste aanduidingen niet over de eerste domineren.

• 4.

  Aankondigingen betreffende textiel mogen, behalve per meter, tevens per yard plaats hebben, mits deze laatste aanduidingen niet over de eerste domineren. De yard wordt hierbij gelijkgesteld aan 91,44 cm.

• 5.

  Aankondigingen betreffende bouwmaterialen mogen per voet plaats hebben.

• 1.

  Voor levering aan het buitenland en aan schepen mag gebruik worden gemaakt van Engelse pond gewichten met veelvouden en onderdelen en van weegwerktuigen waarop deze gewichtsaanduidingen voorkomen. 1 Engelse pond (lb pount avoirdupois) wordt hierbij gelijkgesteld aan 453,6 gram.

• 2.

  Ten behoeve van de handel in bouwmaterialen en in textiel mogen op of naast de geijkte metrieke maat voet of yard aanduidingen met onderdelen en veelvouden zijn aangebracht.

Het is verboden waren per maat of gewicht te verkopen, te koop aan te bieden of op welke wijze ook in de handel te brengen, anders dan bij netto-inhoud of netto-gewicht.

Bij landsbesluit, houdende algemene maatregelen, kunnen:

• a.

  bepaalde verpakte artikelen worden aangewezen, waarop de netto-inhoud in metrieke maat of gewicht duidelijk moet zijn aangegeven;

• b.

  bepaalde goederen worden aangewezen, welke niet anders dan bij maat of gewicht mogen worden verkocht;

• c.

  voorschriften worden gegeven betreffende de mate waarin verpakkingen, die een bepaalde inhoud naar maat of gewicht doen veronderstellen, tenminste moeten zijn gevuld;

• d.

  bepaalde goederen worden aangewezen, welke niet anders dan in voor te schrijven maat- of gewichtshoeveelheden mogen worden verkocht.

De werkzaamheden, voortvloeiende uit het bij of krachtens deze landsverordening bepaalde worden door een door de Minister van Toerisme, Economische Zaken, Verkeer en Telecommunicatie, hierna te noemen: de minister, aan te wijzen dienst verricht.

Bij landsbesluit, houdende algemene maatregelen, worden de inrichting, samenstelling, werkwijze en bevoegdheden van de in artikel 10 bedoelde dienst geregeld.

[vervallen]

De ijkmerken worden onderscheiden in:

• a.

  goedkeuringsmerken; deze hebben een beperkte geldigheidsduur;

• b.

  afkeuringsmerken;

• c.

  verzegelingsmerken.

• 1.

  Bij ijk of herijk goedgekeurde maten, gewichten, meet- of weegwerktuigen krijgen een goedkeuringsmerk.

• 2.

  Vorm en geldigheidsduur daarvan worden bij landsbesluit, houdende algemene maatregelen, vastgesteld.

• 3.

  Het hoofd van de in artikel 10 bedoelde dienst bepaalt in welke gevallen het goedkeuringsmerk vervangen wordt door een schriftelijke verklaring, welke vrij van zegel is.

Bij ijk of herijk afgekeurde maten, gewichten, meet- of weegwerktuigen krijgen een afkeuringsmerk. Dit afkeuringsmerk bestaat uit een gelijkzijdige driehoek, gearceerd loodrecht op een van de zijden.

• 1.

  Het verzegelingsmerk is een kroon.

• 2.

  Het hoofd van de in artikel 10 bedoelde dienst bepaalt de gevallen waarin een verzegelingsmerk wordt aangebracht.

Bij landsbesluit, houdende algemene maatregelen, worden de meet- en weegeigenschappen alsmede de overige bepalingen vastgesteld waaraan maten, gewichten, meet- en weegwerktuigen moeten voldoen om bij ijk of herijk te kunnen worden goedgekeurd.

Op verzoek kunnen ook maten, gewichten, meet- en weegwerktuigen, welke niet voldoen aan de eisen gesteld ingevolge artikel 17, alsmede diverse instrumenten voor zover de outillage zulks toelaat, door de in artikel 10 bedoelde dienst worden onderzocht.

Van dit onderzoek kan een verklaring worden afgegeven, welke vrij van zegel is.

Behoudens het bepaalde in artikel 20 zijn aan ijk en herijk onderworpen:

• a.

  de maten, gewichten, meet- en weegwerktuigen welke zich bevinden op plaatsen bestemd voor of gebruikt tot:

  • 1e.

    het drijven van handel;

  • 2e.

    het bepalen van maat of gewicht ten behoeve van het drijven van handel;

  • 3e.

    het doen van leveringen;

  • 4e.

    het vaststellen van heffingen of arbeidsloon naar grondslag van maat of gewicht;

• b.

  de watermeters en electriciteitsmeters.

Van ijk en herijk zijn vrijgesteld:

• a.

  de maten, gewichten, meet- en weegwerktuigen, niet bestemd en niet gebruikt voor handelsdoeleinden, welke als zodanig bij landsbesluit, houdende algemene maatregelen, worden aangewezen en voldoen aan de regels daarin te stellen;

• b.

  de maten, gewichten, meet- en weegwerktuigen, welke uitsluitend bestemd zijn en gebruikt worden voor bedrijfscontrole, mits zij zich niet bevinden in winkels of op markten;

• c.

  de maten en meetwerktuigen, welke uitsluitend bestemd zijn en gebruikt worden voor leveranties aan het buitenland en aan schepen.

[vervallen]

Voor de ten behoeve van belanghebbenden uit te voeren ijkwerkzaamheden kan een retributie worden geheven.

Maten, gewichten, meet- en weegwerktuigen moeten worden gebruikt overeenkomstig hun aard en hun bestemming.

Inhoudsmaten moeten worden gevuld tot aan hun meetrand. Inhoudsmaten voor granen moeten na het vullen worden afgestreken met een strijker.

Meet- en weegwerktuigen, welke worden gebruikt in de kleinhandel, met uitzondering van die welke uitsluitend worden gebruikt voor het klaar maken van in verpakte toestand te koop aan te bieden of aan huis af te leveren goederen, moeten zodanig zijn geplaatst dat de koper het afmeten of afwegen kan gadeslaan en de aanwijzing duidelijk kan aflezen.

• 1.

  Weegwerktuigen mogen niet gebruikt worden ter bepaling van een gewicht groter dan 100% van het weegvermogen.

• 2.

  Weegwerktuigen voor fijne weging goud of fijne weging geneesmiddelen mogen niet worden gebruikt ter bepaling van een gewicht minder dan 1/2 % van het weegvermogen.

• 3.

  Andere weegwerktuigen mogen niet worden gebruikt ter bepaling van een gewicht minder dan 2% van het weegvermogen.

• 1.

  Fijne weging goud of fijne weging geneesmiddelen mag niet anders geschieden dan met gewichten en weegwerktuigen, die als zodanig zijn geijkt of herijkt.

• 2.

  Weegwerktuigen voor grove weging mogen niet worden gebruikt voor de weging van andere goederen dan hiervoor bij landsbesluit, houdende algemene maatregelen, worden aangewezen.

• 1.

  Het is verboden te koop aan te bieden, te verkopen, te huur aan te bieden of te verhuren, alsmede op de plaatsen bedoeld in artikel 19 onder a voorhanden te hebben maten, gewichten, meet- en weegwerktuigen:

  • a.

    voorzien van een afkeuringsmerk;

  • b.

    niet voorzien van een geldig goedkeuringsmerk of de daarvoor in de plaats tredende verklaring;

  • c.

    niet voorzien van alle ingevolge artikel 16 vereiste verzegelingsmerken;

  • d.

    welke na de verkrijging van het laatste goedkeuringsmerk herstellingen of veranderingen hebben ondergaan die invloed kunnen hebben op de weeg- of meeteigenschappen of waarvan de ijkmerken zijn beschadigd;

  • e.

    welke een lengte, inhoud, gewicht of aanwijzing hebben, welke meer afwijkt van de juiste waarde dan het dubbele van de afwijking, die bij herijk is toegestaan;

  • f.

    waarop kentekens voorkomen, welke het mogelijk maken daarmee maat of gewicht te bepalen naar een andere dan de in artikel 4 genoemde grondslagen, behoudens de gevallen in artikel 7 genoemd.

• 2.

  Dit verbod is niet van toepassing ten aanzien van maten, gewichten, meet- en weegwerktuigen, bedoeld in artikel 20, alsmede de watermeters en electriciteitsmeters zolang deze niet ingevolge artikel 41 aan ijk en herijk zijn onderworpen.

• 1.

  Met het toezicht op de naleving van het bij of krachtens deze landsverordening bepaalde zijn belast de daartoe bij landsbesluit aangewezen personen.

• 2.

  De krachtens het eerste lid aangewezen personen zijn, uitsluitend voor zover dat voor de vervulling van hun taak redelijkerwijze noodzakelijk is, bevoegd:

  • a.

    alle inlichtingen te vragen;

  • b.

    inzage te verlangen van alle boeken, bescheiden en andere informatiedragers en daarvan afschrift te nemen of deze daartoe tijdelijk mee te nemen;

  • c.

    goederen aan opneming en onderzoek te onderwerpen en deze daartoe tijdelijk mee te nemen;

  • d.

    maten, gewichten, meet- en weegwerktuigen op de plaatsen, in artikel 19, onderdeel a, vermeld, te allen tijde te onderzoeken en, indien zij niet voldoen aan de bij of krachtens deze landsverordening voor herijk gestelde eisen, van een afkeuringsmerk te voorzien;

  • e.

    alle plaatsen, bedoeld in artikel 19, onderdeel a, met uitzondering van woningen zonder de uitdrukkelijke toestemming van de bewoner, te betreden, vergezeld van door hen aangewezen personen.

• 3.

  Zo nodig, wordt de ingang tot een plaats als bedoeld in het tweede lid, onderdeel e, verschaft met behulp van de sterke arm.

• 4.

  Bij landsbesluit, houdende algemene maatregelen, kunnen regels worden gesteld met betrekking tot de wijze van taakuitoefening van de krachtens het eerste lid aangewezen personen.

• 5.

  Een ieder is verplicht aan de krachtens het eerste lid aangewezen personen alle medewerking te verlenen die op grond van het tweede lid wordt gevorderd.

Met gevangenisstraf van ten hoogste drie jaren wordt, voor zover het Wetboek van Strafrecht er niet in voorziet, gestraft:

• 1e.

  hij, die op maten, gewichten, meet- of weegwerktuigen valse ijkmerken plaatst;

• 2e.

  hij, die wederrechtelijk gebruik maakt van echte stempels;

• 3e.

  hij, die echte ijkmerken inzet, aanvoegt of overbrengt in, aan of op andere maten, gewichten, meet- of weegwerktuigen dan die, waaraan zij oorspronkelijk zijn aangebracht.

Met gevangenisstraf van ten hoogste drie jaren wordt, voor zover het Wetboek van Strafrecht er niet in voorziet, gestraft:

• 1e.

  hij, die maten, gewichten, meet- en weegwerktuigen, nadat zij van een ijkmerk zijn voorzien, vervalst, met het oogmerk om ze als echt en onvervalst te gebruiken of te doen gebruiken;

• 2e.

  hij, die opzettelijk gebruik maakt van vervalste maten, gewichten, meet- en weegwerktuigen, als waren zij echt en onvervalst.

Met gevangenisstraf van ten hoogste een jaar wordt, voor zover het Wetboek van Strafrecht er niet in voorziet, gestraft:

• 1e.

  hij, die een geijkt voorwerp ontdoet van het daarop geplaatste afkeuringsmerk, met het oogmerk dat voorwerp te gebruiken of te doen gebruiken als ware het niet afgekeurd;

• 2e.

  hij, die opzettelijk een van een afkeuringsmerk ontdaan voorwerp gebruikt, verkoopt, te koop aanbiedt, aflevert of ten verkoop voorhanden heeft, als ware het niet afgekeurd.

Met gevangenisstraf van ten hoogste een jaar wordt, voor zover het Wetboek van Strafrecht er niet in voorziet, gestraft, hij, die ten behoeve van handel en bedrijf getal, maat of gewicht van de goederen heeft vastgesteld of op zijn last heeft doen vaststellen, wetende of redelijkerwijze kunnende vermoeden, dat de vastgestelde netto-hoeveelheid in zijn voordeel of het voordeel van de lastgever afwijkt van de ware netto-hoeveelheid.

De in de artikelen 29 tot en met 32 strafbaar gestelde feiten worden beschouwd als misdrijven.

Met hechtenis van ten hoogste een week of een geldboete van de eerste categorie wordt gestraft hij, die handelt in strijd met dan wel niet voldoet aan de vereisten gesteld in een van de artikelen 6, 8 en 23 tot en met 28, alsmede de aanwijzing gedaan krachtens artikel 9.

Met hechtenis van ten hoogste een week of een geldboete van de eerste categorie wordt gestraft hij, die ten behoeve van handel of bedrijf, getal, maat of gewicht van de goederen heeft vastgesteld of op zijn last heeft doen vaststellen, indien die netto-hoeveelheid meer dan het dubbele van de afwijking, die voor het gebezigde weeg- of meetwerktuig bij herijk is toegestaan, in zijn voordeel of het voordeel van de lastgever afwijkt van de ware netto-hoeveelheid.

De in de artikelen 34 en 35 strafbaar gestelde feiten worden beschouwd als overtredingen.

[vervallen]

In beslag genomen maten, gewichten, meet- en weegwerktuigen worden niet aan de rechthebbende teruggegeven alvorens te zijn geijkt of herijkt.

Met het opsporen van de bij deze landsverordening strafbaar gestelde feiten zijn, behalve de in artikel 184 van het Wetboek van Strafvordering aangewezen personen, belast de daartoe door de minister aangewezen ambtenaren.

[vervallen]

• [vervallen]

•  

•  

[vervallen]

[vervallen]

Deze landsverordening treedt in werking op een bij landsbesluit te bepalen tijdstip en kan worden aangehaald als "IJklandsverordening".