| Organisatie | Velsen |
|---|---|
| Organisatietype | Gemeente |
| Officiële naam regeling | Toetsingskader garanties, borgstellingen en verstrekking van geldleningen |
| Citeertitel | Toetsingskader garanties, borgstellingen en verstrekking van geldleningen |
| Vastgesteld door | college van burgemeester en wethouders |
| Onderwerp | financiën en economie |
| Eigen onderwerp |
Geen.
artikel 212 gemeentewet
Geen.
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
|---|---|---|---|---|---|
| 12-02-2002 | 13-03-2014 | nieuwe regeling | 12-02-2002 - | B02.0421 |
Dit toetsingskader is ontwikkeld om op een eenduidige wijze inzicht te geven en uitvoering te geven aan de verantwoordelijkheid die het gemeentebestuur heeft bij het afgeven van garanties en borgstellingen en het verstrekken van geldleningen. Aan de hand van dit toetsingskader worden zoveel als mogelijk de risico’s die uit de te nemen besluiten voortvloeien inzichtelijk gemaakt zodat deze in de besluitvorming kunnen worden meegenomen.
Het is daarbij van belang om het proces middels administratieve organisatie vast te leggen. Door middel van de te volgen procedure kan worden gewaarborgd dat, voorafgaand aan de besluitvorming, de risico’s in beeld zijn gebracht en alle relevante informatie beschikbaar is. Daarnaast dient, na besluitvorming, door de afdeling financiën bewaking van de afgegeven garanties en borgstellingen en verstrekte geldleningen plaats te vinden. Ook het volgen van en rapporteren over de afgegeven garanties en borgstellingen en verstrekte geldleningen kan met behulp van de administratieve organisatie worden zeker gesteld. Het is dan mogelijk de uitvoering, risico’s, continuïteit en kwaliteit van de uit de besluitvorming voortvloeiende processen afdoende te bewaken binnen de wet- en regelgeving en hierover aan het bestuur te rapporteren.
In dit kader wordt in eerste instantie kort ingegaan op de wet- en regelgeving (wet fido en gemeentewet) met betrekking tot het verstrekken van garanties, borgstellingen en verstrekking van geldleningen waarbij de specifieke positie van de gemeente als publiek orgaan aan de orde komt. Daarna wordt ingegaan op de procedure tot aan besluitvorming en vervolgens wordt ingegaan op de procedure (het bewaken van de genomen besluiten) na besluitvorming. Tenslotte wordt het besluit tot vaststelling van dit toetsingskader verwoord.
De beschrijving van de administratieve organisatie wordt aan de hand van dit toetsingskader gemaakt en separaat ter kennisname aan het college aangeboden.
Hoofdstuk 1 Wet financiering decentrale overheden 2001 en regelgeving
In het kader van het verstrekken van leningen en het verlenen van garanties is artikel 2 van de wet fido van belang. Artikel 2 luidt als volgt:
Openbare lichamen kunnen derivaten hanteren of, in afwijking van het eerste lid, middelen uitzetten anders dan ten behoeve van de publieke taak, indien deze uitzettingen of derivaten een prudent karakter hebben en niet zijn gericht op het genereren van inkomen door het lopen van overmatig risico. Ter zake van uitvoering van dit lid worden bij ministeriele regeling nadere regels opgesteld.
Openbare lichamen kunnen geldleningen slechts aangaan en verstrekken, dan wel de nakoming van uit geldleningen voortvloeiende verplichtingen ten aanzien van de betaling van rente en aflossing slechts garanderen, indien de geldleningen voldoen aan de daarvoor bij algemene maatregel van bestuur te stellen regels.
In de memorie van toelichting wordt nader ingegaan op een aantal onderdelen van dit artikel. Omdat deze toelichting veel verduidelijkt over de rol van openbare lichamen geven wij deze hieronder in grote lijnen weer.
“In het wetsvoorstel wordt voorzien in het omgaan met financiële activa als leningen aan derden en beleggingen aangezien het uitzetten van middelen, evenals het aantrekken van financiering aanzienlijke financiële risico’s met zich mee kan brengen. Zo komt het voor dat openbare lichamen leningen aantrekken om ze vervolgens door te lenen, bijvoorbeeld ten behoeve van woningbouw-projecten van derden. Vanwege hun goede collectieve kredietwaardigheid kunnen openbare lichamen tegen relatief lage kosten financiering aantrekken. Indien deze gelden echter voor private activiteiten worden aangewend, wordt de collectieve kredietwaardigheid voor een ongewenst doel gebruikt en treden openbare lichamen in de financiering van private activiteiten in concurrentie met private geldgevers. Daar komt bij dat openbare lichamen in deze context risico’s zouden kunnen aangaan terwijl hun infrastructuur niet is ingericht op de beheersing van dergelijke risico’s zoals dit bij banken, mede op grond van het toezicht dat de Nederlandse Bank op ze uitoefent, wel het geval is.”
“In het wetsvoorstel is opgenomen dat het aantrekken van leningen, alsmede het verstrekken van leningen en garanties door openbare lichamen uitsluitend dient te geschieden ten behoeve van de uitoefening van de publieke taak. Het in- en doorlenen van middelen met als doel hiermee inkomsten te genereren (near-banking) wordt in elk geval niet tot de publieke taak van openbare lichamen gerekend. Bankachtige activiteiten zijn hiermee verboden.” “De publieke taak wordt in deze wet niet nader omschreven. Hiermee wordt recht gedaan aan de eigen verantwoordelijkheid van openbare lichamen ten aanzien van de afbakening van de publieke taak.”
Tot zover de tekst uit de memorie van toelichting. De eigen verantwoordelijkheid in deze van het openbaar lichaam moet waargemaakt worden middels besluitvorming waarbij alle aspecten die van belang zijn op een transparante manier inzichtelijk worden gemaakt. Voor het bestuur van de gemeente Velsen geldt dat de in de volgende hoofdstukken opgenomen procedures het kunnen nemen van deze verantwoordelijkheid garandeert.
Naast het gestelde in de wet fido is artikel 188 van de gemeentewet van belang. Hierin is de verplichting om informatie te verstrekken aan te toezichthouder (provincie) opgenomen.
Hoofdstuk 2 Procedure tot aan besluitvorming
De procedure tot aan besluitvorming garandeert dat alle relevante aspecten met betrekking tot de garantstelling of de verstrekking van de geldlening in de besluitvorming worden meegenomen. Uitgangspunt is de integrale verantwoordelijkheid van de manager van de vakafdeling. Dit betekent dat de verantwoording voor het voorstel bij de vakafdeling berust, waarbij de desbetreffende vakafdeling verantwoordelijk is voor de verkrijging van de juiste adviezen en vroegtijdig de ondersteunende afdelingen (o.a. AZC en Financiën) bij het proces betrekt.
In dit stadium is de volgende informatie noodzakelijk om goed op de risico’s te kunnen adviseren. De partij waarmee de gemeente ten aanzien van garantstelling of verstrekking van een lening in gesprek is kan alleen dan zaken met de gemeente doen als minimaal de onderstaande informatie is verstrekt.
Dit overzicht is doorgaans relevanter dan een winst- en verliesrekening. In deze laatste worden immers wel de afschrijvingen aan de lastenkant opgevoerd maar niet de exacte aflossingen. Op het moment dat het afschrijvingsregime gaat afwijken van het aflossingsregime biedt een winst- en verliesrekening niet altijd een zuiver beeld van de mate waarin de organisatie in staat is om aan haar aflossingsverplichting te voldoen.
Hiervan kan zeer veel worden afgeleid. Zo kan een inschatting worden gemaakt van de contante waarde van de activa (als het project onverhoopt tot een einde komt) Rente- en herfinancieringsrisico’s kunnen getraceerd worden. Bij een balansanalyse kunnen de overige crediteuren in beeld worden gebracht en wordt inzicht verkregen in het debiteuren gedrag. Zeer relevant is in dit verband de verhouding tussen het eigen vermogen en het vreemd vermogen en de ontwikkeling hiervan.
Hieruit is een inschatting te maken van de zuiverheid van de ramingen alsmede de planprogressie qua inhoud en exploitatie. Afwijkingen, alsmede toelichtingen daarop worden met name in de jaarrekening vermeld. Tevens worden de grondslagen duidelijk waarop de exploitatie is gebaseerd In de begroting verdient in dit kader de risicoparagraaf en de opgenomen voorzieningen bijzondere aandacht.
Samengevat betekent dit dat de aanvragende partij moet zorgen voor:
Nadat de informatie is ontvangen stelt de vakafdeling een nota op waarin wordt aangegeven wat de ratio is dat de verlening van een borgstelling, garantiestelling of de verstrekking van een geldlening het meest geëigende instrument is om de beleidsdoelstelling te realiseren. Vervolgens neemt de vakafdeling contact op met de afdeling financiën.
Elke vakafdeling wordt ondersteund door een senior financiële consulent, die de cluster treasury van het Bureau Financiële Concerntaken (BFC) ingeschakeld bij de advisering over de verlenen garanties, borgstellingen en de verstrekking van geldleningen. Het financieel inhoudelijk advies wordt geformuleerd door de senior medewerker treasury (treasurer), dat aan het voorstel van de vakafdeling wordt toegevoegd. Voorstellen die niet zijn voorzien van een advies van de treasurer komen nog niet voor behandeling door het college in aanmerking.
De preventieve toetsing vindt plaats om te bezien of de gevraagde borgstelling, garantiestelling of geldlening past binnen de financiële positie van de verzoeker en de financiële positie /-kaders van de gemeente. Bovendien wordt bezien hoe het investeringsvolume van de gemeente wordt beschermd en de wijze waarop de gemeente zich kan beschermen tegen aanspraken van derden wanneer een risico zich manifesteert.
Het is voor de toetsing na besluitvorming van belang dat wordt tevoren vastgelegd welke informatie door de instantie aan de gemeente wordt aangeboden, waaraan een garantie of borgstelling is verleend of een lening is verstrekt. Mede om de informatievoorziening te waarborgen wordt een conceptovereenkomst opgesteld waarin de voorwaarden zijn vermeld. Deze overeenkomst wordt door de vakafdeling in samenspraak met de afdeling financiën en de afdeling AZC opgesteld (deze laatste afdeling zorgt voor de advisering op juridisch gebied). In de overeenkomst dient in ieder geval een algemene bepaling te worden opgenomen waarin wordt vastgelegd dat, indien de instantie zich niet aan de in de overeenkomst opgenomen bepalingen houdt, de garantie met onmiddellijke ingang komt te vervallen of de verstrekte geldlening onmiddellijk wordt terugbetaald. Via de frontoffice wordt uiteindelijk een kompleet voorstel (inclusief concept overeenkomst en advies treasurer) aan de vakafdeling aangeboden, waarna de vakafdeling voor de verdere (bestuurlijke) behandeling zorgdraagt.
Het spreekt overigens voor zich dat alle mogelijke maatregelen moeten worden genomen om de risico’s die de gemeente loopt te minimaliseren. Er zal dan ook, met name door de afdeling financiën, gekeken moeten worden of het mogelijk is te komen tot vestiging van hypotheek, cessie van vorderingen of andere voorwaarden die zekerheid verschaffen. Tevens zullen er eisen worden gesteld aan het handelen van de betreffende instantie in de toekomst. Duidelijk zal moeten zijn dat risico’s die de onderneming in de toekomst neemt, bijvoorbeeld bij het aangaan van contracten met derden, niet ten nadele van de gemeente Velsen kunnen uitpakken.
Hoofdstuk 3 Procedure na besluitvorming
Na besluitvorming is het van belang dat er controle plaatsvindt op de garanties, borgstellingen en leningen die zijn verstrekt. Omstandigheden kunnen immers wijzigen waardoor de risico’s die de gemeente loopt kunnen toe- of afnemen. Ook het risico van de totale portefeuille van verstrekte garanties, borgstellingen en leningen dient te worden gevolgd. Hiervoor wordt in 2002 een administratie opgezet.
Met betrekking tot het totaal van garanties, borgstellingen en leningen wordt in de jaarrekening gerapporteerd aan het bestuur. Hierbij wordt de stand van zaken in beeld gebracht waarbij de risico’s worden benoemd. Indien nodig wordt ook tussentijds aan het bestuur gerapporteerd over risico’s die optreden. De afdeling financiën is voor de uitvoering hiervan verantwoordelijk waarbij de bewaking, toetsing van de risico’s en de hierover te maken analyse worden verzorgd binnen het Bureau Financiële Concerntaken, meer specifiek de cluster treasury.
De hiervoor benodigde informatie wordt door de instantie waaraan een garantie of borgstelling is verleend of een lening is verstrekt aan de gemeente aangeboden. Het aanbieden van de toetsingsinformatie vindt plaats via de begroting, jaarrekening en kwartaalrapportages van de betreffende instantie met dien verstande dat de gemeente zich het recht voorbehoud, zo vaak al zij dit nodig acht, tussentijds aanvullende informatie op te vragen. Hiertoe wordt in de af te sluiten overeenkomst relevante voorwaarden opgenomen. (zie ook hoofdstuk 2; procedure tot besluitvorming)
Het proces van toetsing wordt vastgelegd in de administratieve organisatie. Aan de accountant kan bij de beoordeling van de jaarrekening dan wel tussentijds een oordeel worden gevraagd over de risico’s die de gemeente loopt ten aanzien van de verleende borgstellingen, garanties en verstrekte geldleningen, alsmede omtrent de uitvoering van de toetsing.
Tevens zal conform artikel 188 van de Gemeentewet de provincie worden geïnformeerd door de afdeling financiën.
Artikel 188 [Vervallen per 07-03-2002]
Gezien hetgeen in dit toetsingskader is opgenomen besluiten Burgemeester en Wethouders: