| Organisatie | Waalwijk |
|---|---|
| Organisatietype | Gemeente |
| Officiële naam regeling | Afstemmings- en handhavingsverordening Wet werk en bijstand 2007 |
| Citeertitel | Afstemmings- en handhavingsverordening WWB 2007 |
| Vastgesteld door | gedelegeerde functionaris |
| Onderwerp | maatschappelijke zorg en welzijn |
| Eigen onderwerp |
Deze verordening is vastgesteld door het AB van de ISD Midden-Langstraat.
Datum inwerkingtreding is 1e dag na publicatie. Datum zoals hieronder aangegeven is niet correct.
Geen.
Datum inwerkingtreding | Terugwerkende kracht tot en met | Datum uitwerkingtreding | Betreft | Datum ondertekening Bron bekendmaking | Kenmerk voorstel |
|---|---|---|---|---|---|
| 01-01-2000 | 01-01-2015 | nieuwe regeling | 17-12-2007 Onbekend | Onbekend |
Hoofdstuk 1: ALGEMENE BEPALINGEN
Afstemmings- en handhavingsverordening WWB 2007
Het algemeen bestuur van de Intergemeentelijke Sociale Dienst Midden-Langstraat gevestigd te Waalwijk,
gelet op het bepaalde in artikel 8, eerste lid, onderdeel b, artikel 8a en artikel 18 van de Wet werk en bijstand;
gelezen het voorstel van het dagelijks bestuur van de Intergemeentelijke Sociale Dienst Midden-Langstraat van 4 december 2006;
overwegende dat er redenen zijn de afstemmingsverordening WWB te herzien
vast te stellen de 'Afstemmings- en handhavingsverordening Wet werk en bijstand 2007'.
Artikel 1 Begripsomschrijvingen
Alle begrippen die in deze verordening gebruikt worden en die niet nader worden omschreven hebben dezelfde betekenis als in de Wet werk en bijstand (WWB) en de Algemene wet bestuursrecht (Awb).
Deze verordening verstaat onder:
Artikel 2 Het verlagen van de uitkering
Als de belanghebbende naar het oordeel van het dagelijks bestuur tekortschietend besef van verantwoordelijkheid betoont voor de voorziening in het bestaan dan wel de uit de wet of de artikelen 28, tweede lid, of artikel 29, eerste lid, van de Wet structuur uitvoeringsorganisatie werk en inkomen voortvloeiende verplichtingen niet of onvoldoende nakomt, waaronder begrepen het zich jegens het dagelijks bestuur of zijn ambtenaren zeer ernstig misdragen, wordt overeenkomstig deze verordening de bijstand verlaagd of de betaling van de bijstand opgeschort.
Artikel 4 Het besluit tot verlaging van de bijstand
In het besluit tot verlaging wordt in ieder geval vermeld: de reden van de verlaging, de duur van de verlaging, het percentage waarmee de bijstand wordt verlaagd en, indien van toepassing, de reden om af te wijken van een standaardverlaging.
Artikel 7 Samenloop van gedragingen
Indien een belanghebbende zich tegelijkertijd schuldig maakt aan verschillende gedragingen die het niet nakomen van een verplichting als genoemd in artikel 2, eerste lid inhouden, wordt voor het bepalen van de hoogte en duur van de verlaging uitgegaan van de gedraging waarvoor de hoogste verlaging geldt.
Hoofdstuk 2: GEEN OF ONVOLDOENDE MEDEWERKING VERLENEN AAN HET VERKRIJGEN OF BEHOUDEN VAN ALGEMEEN GEACCEPTEERDE ARBEID
Gedragingen van de belanghebbende waardoor de verplichting op grond van artikel 9 van de wet niet
of onvoldoende is nagekomen, worden onderscheiden in de volgende categorieën:
Het niet of onvoldoende nakomen van de verplichting tot het gebruik maken van een aangeboden voorziening, waaronder begrepen het niet of onvoldoende meewerken aan een onderzoek naar de mogelijkheden tot arbeidsinschakeling, scholing of sociale activering, voor zover deze gedraging niet heeft geleid tot het voortijdig afsluiten van het traject.
het niet of onvoldoende nakomen van de verplichting tot gebruik maken van een door het dagelijks bestuur aangeboden voorziening, waaronder begrepen het niet of onvoldoende meewerken aan een onderzoek naar de mogelijkheden tot arbeidsinschakeling, scholing of sociale activering, voor zover deze gedraging heeft geleid tot het geen doorgang vinden of het voortijdig afsluiten van het traject.
Hoofdstuk 3: INLICHTINGENPLICHT
Artikel 10 Te laat verstrekken van inlichtingen
Indien een belanghebbende de verplichting op grond van artikel 17 van de wet niet nakomt door informatie, die van belang is voor de verlening van bijstand niet tijdig te verstrekken, kan met toepassing van artikel 54 van de wet het recht op bijstand worden opgeschort met ingang van de eerste dag van het verzuim.
Artikel 11 Verstrekken van onjuiste of onvolledige inlichtingen
Indien het niet of niet behoorlijk nakomen van de inlichtingenplicht bedoeld in artikel 17 van de wet niet heeft geleid tot het ten onrechte of tot een te hoog bedrag verlenen van bijstand, kan, onverminderd artikel 2, tweede lid, een verlaging toegepast worden van 10% van de bijstandsnorm gedurende een maand.
Bij toepassing van artikel 17, eerste lid, van de wet dient onder onverwijld te worden verstaan: bij het eerstvolgende rechtmatigheidonderzoeksformulier of, indien dit niet van toepassing is, vóór de eerste van de maand volgend op de maand waarin het feit dan wel de omstandigheid als bedoeld in artikel 17, eerste lid, van de wet zich heeft voorgedaan.
Hoofdstuk 4: OVERIGE GEDRAGINGEN DIE LEIDEN TOT VERLAGING
Artikel 14 Tekortschietend besef van verantwoordelijkheid
Indien een belanghebbende een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in het bestaan heeft betoond, anders dan door gedragingen als bedoeld in artikel 8, wordt de bijstand verlaagd met:
100% van de bijstandsnorm gedurende één maand, indien belanghebbende verwijtbaar geen of geen volledig recht heeft op een uitkering krachtens een sociale verzekering of een daarmee naar aard en doel overeenkomende buitenlandse regeling of private verzekering, dan wel bij het verwijtbaar verliezen van een zodanig recht;
Hoofdstuk 4A: Uitvoering door Sociale Verzekeringsbank3
In afwijking van de vorige artikelen is op de uitkeringsgerechtigden die op grond van de Regeling mandaatverstrekking, machtiging en volmachtverlening van de Sociale Verzekeringsbank (SVB) een uitkering ingevolge de WWB ontvangen, het maatregelenbeleid van de SVB (Staatscourant 2006, 121 en 2008, 98) van toepassing.
Het dagelijks bestuur kan ten behoeve van de uitvoering van deze verordening nadere beleidsregels stellen.
Deze afstemmings- en handhavingsverordening WWB treedt in werking met ingang van de eerste dag na publicatie in de daarvoor bestemde periodieken.
Deze verordening kan worden aangehaald als: de Afstemmings- en handhavingsverordening WWB 2007.
Aldus vastgesteld in zijn openbare vergadering van 17 december 2007
Het algemeen bestuur voornoemd,
mevrouw A.E.W. van Limpt P.W.M. van Dongen
Aldus gewijzigd en vastgesteld in zijn openbare vergadering van 7 juli 2008 met als ingangsdatum 1
mevrouw A.E.W. van Limpt R. van den Bos
De Wet werk en bijstand (WWB) kent de opdracht aan gemeenten om een verordening vast te stellen
voor de verlaging van de uitkering bij het niet nakomen van verplichtingen. In de
afstemmingsverordening wordt vastgelegd op welke wijze de uitkering wordt verlaagd wegens
onvoldoende betoond besef van verantwoordelijkheid of het niet nakomen van verplichtingen. Deze
verordening bevat een normering met betrekking tot de verlaging van de uitkering in het kader van de
Ook geldt er de verplichting om in het kader van het financiële beheer bij verordening regels te stellen
voor de bestrijding van het ten onrechte ontvangen van bijstand alsmede van misbruik en oneigenlijk
De gemeentebesturen van de gemeenten Heusden, Loon op Zand en Waalwijk hebben de uitvoering
van de WWB opgedragen aan de Intergemeentelijke Sociale Dienst Midden-Langstraat. In het kader
van deze verordening treedt bij de bepalingen van de WWB het 'algemeen bestuur' in plaats van 'de
raad' en het 'dageljiks bestuur' in plaats van het 'college'.
In het door de gezamenlijke raden vastgestelde beleidsplan wordt aan de Intergemeentelijke Sociale
Dienst Midden - Langstraat de opdracht gegeven op een geheel eigen manier de uitvoering van de
WWB ter hand te nemen op basis van een eensluidend en gemeenschappelijk beleid.
Enkele belangrijke uitgangspunten daarbij zijn:
o stringente participatieplicht
o de eigen verantwoordelijkheid van de klant staat voorop
o resultaatgerichte uitvoering WWB met als doel beheersing van het uitkeringsvolume
Om deze uitgangspunten te kunnen waarmaken is het van belang om een stringente uitvoering te
geven aan de uitvoering van deze verordening in combinatie met de Re-integratieverordening.
De uitgangspunten van deze verordening dienen middels een goede voorlichting aan de
belanghebbenden gecommuniceerd te worden.
Wanneer wordt geconstateerd dat de belanghebbende zich niet houdt aan de uit de wet
voortvloeiende verplichtingen (inclusief de verplichtingen die de belanghebbende middels een
beschikking zijn opgelegd) of anderszins onvoldoende besef van verantwoordelijkheid toont, kan de
bijstand tijdelijk worden verlaagd. Dit houdt ook in dat als de belanghebbende geen juiste informatie
verstrekt de uitkering lager kan worden vastgesteld.
Het niet voldoen aan een bepaalde verplichting weegt niet in alle gevallen even zwaar. Bij het
vaststellen van de verlaging dient rekening te worden gehouden met de persoonlijke omstandigheden
en de individueel vastgestelde verplichtingen. Dit kan inhouden dat bijvoorbeeld op grond van
dringende redenen gemotiveerd geheel of gedeeltelijk wordt afgezien van verlagen van de uitkering.
Benadrukt wordt dat in ieder geval van een verlaging van de uitkering wordt afgezien indien elke vorm
van verwijtbaarheid ontbreekt. Te denken valt daarbij aan situaties waarbij de belanghebbende door
overmacht niet in staat is geweest een of meer afspraken volledig na te komen.
De eigen verantwoordelijkheid voor de zelfstandige bestaansvoorziening houdt in dat aan het
verkrijgen van een uitkering verplichtingen zijn verbonden. Deze verplichtingen gelden vanaf de
melding, dus al voordat het recht op bijstand is vastgesteld. Als bijvoorbeeld bij aanvang van de
uitkering blijkt dat de belanghebbende door eigen toedoen zijn baan heeft verloren en als gevolg
daarvan een beroep moet doen op bijstand, is hij daardoor niet de verplichting nagekomen om waar
mogelijk in het eigen bestaan te voorzien. Dit geldt ook in situaties waarin belanghebbende door zijn
handelen of nalaten het recht verspeelt op een voorliggende voorziening, bijvoorbeeld een uitkering
op grond van de Werkloosheidswet, of wanneer hij zijn vermogen te snel heeft ingeteerd. Verder kan
het gaan om situaties waarin de belanghebbende te weinig zijn best heeft gedaan om aan het werk te
komen, bijvoorbeeld door te weinig te solliciteren of door het weigeren van aangeboden arbeid.
Het dagelijks bestuur kan de verlaging voor een bepaalde periode opleggen of totdat de
belanghebbende de tekortkomingen heeft hersteld. Het dagelijks bestuur beoordeelt drie maanden na
de datum van de beschikking of de omstandigheden en het gedrag van de belanghebbende
aanleiding geven de beslissing te herzien.
Afstemmings- en handhavingsverordening WWB 2007
Bij het besluit tot het verlagen van de bijstand én bij de heroverweging vormen de algemene
beginselen van behoorlijk bestuur centrale uitgangspunten.
De normering van de verlagingen bestaat uit een categorisering van gedragingen die betrekking
hebben op het niet nakomen van de aan de uitkering verbonden verplichtingen. Naargelang de ernst
van het verwijtbaar handelen worden verschillende gestandaardiseerde verlagingen van de uitkering
voorgeschreven. De categorisering van de gedragingen corresponderend met de aan de uitkering
verbonden verplichtingen, brengt in samenhang met de genormeerde afstemming van de uitkering tot
uitdrukking welk gewicht aan het niet voldoen van een bepaalde verplichting wordt toegekend.
Daarnaast wordt bij uitkeringsfraude een verlaging toegepast die is afgestemd op de hoogte van de
ten onrechte ontvangen bijstand.
Aan de indeling in categorieën ligt het criterium ten grondslag dat de ernst van het feit toeneemt,
naarmate het niet nakomen van een verplichting concretere gevolgen heeft voor het verkrijgen van
betaalde arbeid. Bij de beoordeling van de ernst van het feit is derhalve onder meer van belang of er
sprake is van onvoldoende eigen initiatief en de kansen op arbeidsinschakeling door eigen toedoen
worden verminderd of zelfs teniet worden gedaan.
Door de normering van de afstemming in deze verordening wordt beoogd rechtsgelijkheid en
rechtszekerheid te bevorderen, zonder dat hierbij afbreuk wordt gedaan aan de mogelijkheid tot
individualisering, door altijd te kijken of de situatie van de belanghebbende aanleiding kan geven om
af te wijken van de standaard verlaging.
De verlaging van de uitkering zal naar rato op de samengestelde bijstandsuitkering (algemene norm
en gemeentelijke toeslag) worden toegepast. In het geval van een jongmeerderjarige, die naast de
algemene bijstand bijzondere bijstand ontvangt voor de algemeen noodzakelijke kosten van het
bestaan, zal de verlaging op de algemene bijstand en de bijzondere bijstand worden toegepast.
Hierdoor worden de consequenties van verwijtbaar gedrag over de hele toegekende bijstand
Deze verordening is overeenkomstig van toepassing op verwijtbare gedragingen die hebben
plaatsgevonden in het kader van de Wet inburgering nieuwkomers (artikel 18, vijfde lid, van de WIN).
Een boete blijft bij de WIN achterwege indien voor dezelfde gedraging in het kader van de WWB een
Afstemmings- en handhavingsverordening WWB 2007
Hoofdstuk 1: ALGEMENE BEPALINGEN
De begrippen die in de verordening worden gebruikt hebben een gelijkluidende betekenis als de
In de verordening wordt het begrip ‘belanghebbende’ gebruikt. Dit begrip wordt in artikel 1:2 van de
Algemene wet bestuursrecht (Awb) omschreven als ‘degene wiens belang rechtstreeks bij een besluit
Artikel 2 Het verlagen van de uitkering
1.De WWB verbindt aan het recht op een bijstandsuitkering de volgende verplichtingen:
. Het tonen van voldoende besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in het
bestaan (artikel 18, tweede lid).
. De plicht tot arbeidsinschakeling (artikel 9). Deze plicht bestaat uit twee soorten
o de plicht om naar vermogen algemeen geaccepteerde arbeid te verkrijgen en deze te
o de plicht gebruik te maken van een door het dagelijks bestuur aangeboden
voorziening gericht op ondersteuning bij arbeidsinschakeling.
Deze verplichtingen zullen nader moeten worden uitgewerkt in specifieke verplichtingen
die zijn toegesneden op de situatie en mogelijkheden van de bijstandsgerechtigde. De reintegratieverordening
vormt de juridische basis voor het opleggen van deze specifieke
verplichtingen. Deze verplichtingen zullen in het besluit tot het verlenen van bijstand
. De inlichtingenplicht (artikel 17, eerste lid). Op een uitkeringsgerechtigde rust de
verplichting aan het dagelijks bestuur op verzoek of onverwijld uit eigen beweging
mededeling te doen van alle feiten en omstandigheden waarvan hem redelijkerwijs
duidelijk moet zijn dat zij van invloed kunnen zijn op zijn arbeidsinschakeling of het recht
. De medewerkingsplicht (artikel 17, tweede lid). Dit is de plicht van uitkeringsgerechtigden
om desgevraagd het dagelijks bestuur de medewerking te verlenen die redelijkerwijs
nodig is voor de uitvoering van de wet. De medewerkingsplicht kan uit allerlei concrete
verplichtingen bestaan, zoals:
o het toestaan van huisbezoek;
o het meewerken aan een psychologisch onderzoek.
Artikel 18, tweede lid, noemt een gedraging die in ieder geval een schending van de
medewerkingsplicht inhoudt: ‘het zich jegens het dagelijks bestuur of zijn ambtenaren zeer
De Wet SUWI legt ook verplichtingen op aan uitkeringsgerechtigden. Het betreft de verplichting om
alle gevraagde gegevens en bewijsstukken aan de Centrale organisatie werk en inkomen te
verstrekken die nodig zijn voor de beslissing door het dagelijks bestuur (artikel 28, tweede lid Wet
SUWI) en de verplichting om op verzoek of onverwijld uit eigen beweging alle feiten en
omstandigheden mee te delen aan de Centrale organisatie werk en inkomen, waarvan hem
redelijkerwijs duidelijk moet zijn dat zij van invloed kunnen zijn op het recht op bijstand, het geldend
maken van het recht bijstand of de hoogte of de duur van de bijstand (artikel 29, eerste lid Wet SUWI).
2.In de afstemmingsverordening zijn voor allerlei gedragingen die een schending van een
verplichting betekenen, standaardverlagingen vastgesteld in de vorm van een vaste (procentuele)
verlaging van de bijstandsnorm.
In het tweede lid is de hoofdregel neergelegd: het dagelijks bestuur dient een verlaging af te stemmen
op de individuele omstandigheden van de belanghebbende en de mate van verwijtbaarheid. Deze
bepaling brengt met zich mee dat het dagelijks bestuur bij elke verlaging zal moeten nagaan of gelet
op de individuele omstandigheden van de betrokken uitkeringsgerechtigde afwijking van de hoogte en
Afstemmings- en handhavingsverordening WWB 2007
de duur van de voorgeschreven standaardverlaging geboden is. Afwijking van de standaardverlaging
kan zowel een verzwaring als een matiging betekenen.
Dit betekent dat het dagelijks bestuur bij het beoordelen of een verlaging moet worden toegepast, en
zo ja welke, telkens de volgende drie stappen moet doorlopen:
Stap 1: vaststellen van de ernst van de gedraging.
Stap 2: vaststellen van de verwijtbaarheid.
Stap 3: vaststellen van de omstandigheden van de uitkeringsgerechtigde.
De ernst van de gedraging komt tot uitdrukking in het standaardpercentage waarmee de bijstand
wordt verlaagd. Wat betreft de beoordeling van de mate van verwijtbaarheid wordt verwezen naar de
Matiging van de verlaging wegens persoonlijke omstandigheden kan bijvoorbeeld in de volgende
o bijzondere financiële omstandigheden van de belanghebbende
Artikel 3 De berekeningsgrondslag
In het eerste lid is het uitgangspunt vastgelegd dat een verlaging wordt toegepast op de
bijstandsnorm. Onder de bijstandsnorm wordt verstaan de wettelijke norm, inclusief gemeentelijke
toeslag of verlaging en inclusief vakantietoeslag.
In het tweede lid wordt de mogelijkheid geopend de bijzondere bijstand te verlagen. Dit geldt zowel
voor de bijzondere bijstand die bestemd is voor de kosten van levensonderhoud van 18- tot 21-jarigen
als aanvulling op de lage jongerennorm, maar ook voor de overige gevallen waarin bijzondere bijstand
aan de orde komt. In dit geval moet er een oorzakelijk verband zijn tussen de verwijtbare gedraging en
In het derde lid is de mogelijkheid opgenomen de bijstandsverlening te baseren op een geldlening als
er sprake is van een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in de kosten
Artikel 4 Het besluit tot verlaging van de bijstand
Het verlagen van de bijstand vanwege het niet voldoen aan een of meerdere op grond van de WWB
opgelegde verplichtingen, vindt plaats door middel van een besluit. Wanneer de verlaging op een
lopende uitkering wordt toegepast, wordt een besluit tot vaststelling van de algemene bijstand op
grond van artikel 45 WWB genomen.
Wordt een verlaging met terugwerkende kracht toegepast, dan moet een besluit tot herziening van de
bijstand worden genomen (artikel 54, derde lid WWB). Tegen beide besluiten kan door de
belanghebbende bezwaar en beroep worden aangetekend.
In dit artikel wordt aangegeven wat in het besluit in ieder geval moet worden vermeld. Deze eisen
vloeien rechtstreeks voort uit de Algemene wet bestuursrecht (Awb) en dan met name het
motiveringsbeginsel. Het motiveringsvereiste houdt onder andere in dat een besluit kenbaar is en van
een deugdelijke motivering wordt voorzien.
Artikel 5 Afzien van verlaging van de bijstand
1.Het afzien van een verlaging ‘indien elke vorm van verwijtbaarheid’ ontbreekt, is geregeld in
Een andere reden om af te zien van een verlaging is dat de gedraging te lang geleden heeft
plaatsgevonden (verjaring). Omwille van de effectiviteit (‘lik op stuk’) is het nodig dat een verlaging
spoedig nadat de gedraging heeft plaatsgehad, wordt toegepast. Om deze reden wordt onder b.
geregeld dat het dagelijks bestuur geen verlagingen toepast bij gedragingen die langer dan één jaar
geleden hebben plaatsgevonden.
Voor gedragingen die een schending van de inlichtingenplicht inhouden en als gevolg waarvan ten
onrechte bijstand is verleend of een te hoog bedrag aan bijstand is verleend, geldt een
verjaringstermijn van vijf jaar.
2.Hierin wordt geregeld dat het dagelijks bestuur kan afzien van een verlaging indien het
daarvoor dringende redenen aanwezig acht. Wat dringende redenen zijn, is afhankelijk van de
Men kan daarbij o.a. denken aan persoonlijke omstandigheden, zoals:
??bijzondere financiële omstandigheden van de belanghebbende
Afstemmings- en handhavingsverordening WWB 2007
3.Het doen van een schriftelijke mededeling dat het dagelijks bestuur afziet van een verlaging
wegens dringende redenen is van belang in verband met eventuele recidive.
Artikel 6 Ingangsdatum, tijdvak en recidive7
1.In dit lid is geregeld dat, behalve indien in de verordening anders staat vermeld, een verlaging naar
de toekomst toe wordt toegepast. Dit wil zeggen dat de verlaging na constatering direct geëffectueerd
wordt zonder herziening van het recht.
2.Wanneer een uitkeringsbedrag nog niet (volledig) aan de bijstandsgerechtigde is uitbetaald, kan het
praktisch zijn om de verlaging te verrekenen met het bedrag dat nog moet worden uitbetaald. In dat
geval moet de bijstand wel worden herzien.
3.Indien binnen twee jaar na een eerste verwijtbare gedraging opnieuw sprake is van een verwijtbare
gedraging, wordt de grotere mate van verwijtbaarheid tot uitdrukking gebracht in een verdubbeling van
de duur van de verlaging. Met eerste verwijtbare gedraging wordt de eerste gedraging verstaan die
aanleiding is geweest tot een verlaging, ook indien de verlaging wegens dringende redenen niet is
geëffectueerd. Voor het bepalen van de aanvang van de termijn van 24 maanden, geldt het tijdstip
waarop het besluit over de verlaging is medegedeeld, bekend is gemaakt.
In het geval dat ten aanzien van de vorige maatregel individualisering is toegepast, dient, afhankelijk
van de categorie, bij een herhaald verwijtbaar gedrag eerst de bij die categorie voorgeschreven
maatregel te worden gehanteerd en wordt de standaardperiode van een maand verdubbeld.
Vervolgens is op die maatregel individualisering van toepassing. Er vindt dus geen verdubbeling
plaats van de geïndividualiseerde periode van de vorige maatregel.
Het kan ook voorkomen dat een belanghebbende in de periode van verlaging opnieuw niet voldoet
aan de verplichtingen. Is er sprake van een (andere) verwijtbare gedraging dan wordt de uitkering
afgestemd met een nieuwe maatregel, gebaseerd op de betreffende grondslag. Een combinatie van
maatregelen is dus mogelijk. Dit laat echter onverlet dat steeds rekening gehouden moet worden met
de omstandigheden waarin een persoon verkeert.
4.Wanneer een belanghebbende volhardt in zijn verwijtbare gedragingen kan een verlaging, voor
langer dan 3 maanden opgelegd worden. Er zal dan telkens binnen 3 maanden een heroverweging
van de verlaging plaats dienen te vinden. Bij deze heroverweging hoeft niet opnieuw een besluit te
worden genomen en alle feiten en omstandigheden hoeven niet opnieuw beoordeeld te worden. Een
marginale beoordeling volstaat. Er dient slechts beoordeeld te worden of het redelijk is om de
vastgestelde verlaging te continueren. Hierbij dient allereerst gekeken te worden of de
uitkeringsgerechtigde thans wel aan zijn verplichtingen voldoet. Wanneer dit het geval is kan besloten
worden om af te zien van continuering van de verlaging van de uitkering. Wanneer de
uitkeringsgerechtigde nog steeds niet voldoet aan zijn verplichtingen dan zal alsnog gekeken dienen
te worden naar de omstandigheden waarin de uitkeringsgerechtigde verkeert. In een dergelijke
situatie kan ook overwogen worden om het percentage waarmee de uitkering verlaagd wordt te
verhogen, omdat de reeds toegepaste verlaging kennelijk niet het gewenste effect heeft.
Artikel 7 Samenloop van gedragingen
De regeling voor de samenloop van gedragingen heeft betrekking op verschillende gedragingen van
een bijstandsgerechtigde die (min of meer) gelijktijdig plaatsvinden.
Indien sprake is van meerdere gedragingen met als gevolg daarvan meerdere schendingen van de
verplichtingen, dient voor het toepassen van de verlaging te worden uitgegaan van de gedraging
waarop de hoogste verlaging van toepassing is.
Hoofdstuk 2: GEEN OF ONVOLDOENDE MEDEWERKING VERLENEN AAN HET VERKRIJGEN
OF BEHOUDEN VAN ALGEMEEN GEACCEPTEERDE ARBEID.
7 De toelichting op artikel 6, derde lid is met de laatste 2 alinea’s uitgebreid bij besluit van het Algemeen Bestuur van 17
Afstemmings- en handhavingsverordening WWB 2007
De gedragingen die verband houden met het geen of onvoldoende medewerking verlenen aan het
verkrijgen of behouden van algemeen geaccepteerde arbeid, worden in drie categorieën
onderscheiden. Hierbij is de ernst van de gedraging het onderscheidend criterium. Een gedraging
wordt ernstiger geacht naarmate de gedraging concretere gevolgen heeft voor het niet verkrijgen of
behouden van betaalde arbeid. Dit is volledig in lijn met het gedachtegoed achter de WWB: een klant
dient zelf alles in het werk te stellen om aan het werk te komen dan wel te blijven..
De eerste categorie, onderdeel 1 betreft een aantal formele verplichtingen.
De tweede categorie, onderdeel a betreft de verplichting tot een actieve opstelling op de arbeidsmarkt
waaronder de eigen verantwoordelijkheid van belanghebbende om bijvoorbeeld voldoende te
De tweede categorie, onderdeel b. Bij toekenning van de bijstand of in een later stadium kan aan de
belanghebbende, die niet in staat is om op eigen kracht weer in zijn levensonderhoud te voorzien, de
verplichting worden opgelegd om:
o mee te werken aan een onderzoek naar zijn mogelijkheden en de benodigde
voorzieningen zoals vastgelegd in de Re-integratieverordening Wet werk en bijstand;
o deel te nemen aan een concreet aangeboden traject dat uiteindelijk moet leiden tot
uitstroom of zelfstandige maatschappelijke participatie.
De arbeidsinschakeling wordt direct geschaad, wanneer de belanghebbende deze verplichting niet of
onvoldoende nakomt, hetgeen gevolgen kan hebben voor de duur van de aanspraak op bijstand. Het
niet of onvoldoende verlenen van medewerking aan een traject zal immers leiden tot vertraging van
dat traject. De gedragingen bedoeld in deze subcategorie hebben echter niet tot gevolg dat het traject
(definitief) geen doorgang vindt of moet worden beëindigd. Van onvoldoende medewerking is in ieder
geval sprake als de belanghebbende niet op afspraken bij het reïntegratiebedrijf verschijnt,
opdrachten in het kader van een scholing niet naar behoren uitvoert of zich niet coöperatief opstelt ten
aanzien van een diagnostisch onderzoek.
De te late terugkeer van verblijf in het buitenland kan eveneens het nakomem van de plicht tot
arbeidsinschakeling belemmeren. Onder deze plicht valt ook het gebruik maken van een door het
college aangeboden voorziening, waaronder begrepen sociale activering, gericht op
arbeidsinschakeling en ook het meewerken aan een onderzoek naar de mogelijkheden tot
De derde categorie, onderdeel a, betreft het niet aanvaarden van algemeen geaccepteerde arbeid.
Het kan hierbij om allerlei soorten arbeid gaan: gesubsidieerd of regulier, fulltime of parttime, tijdelijk of
De derde categorie, onderdeel b, betreft het door eigen toedoen (verwijtbaar) voorafgaand aan de
aanvraag algemeen geaccepteerde arbeid niet behouden dan wel tijdens de bijstand deeltijdarbeid
niet behouden. Hieronder wordt ook verstaan het niet correct uitoefenen van het beroep als
Bij de derde categorie, onderdeel c, gaat het om dezelfde soort gedragingen als bedoeld in de tweede
categorie onder b, echter met dit belangrijke verschil dat de gedraging heeft geleid tot het (definitief)
geen doorgang vinden of afbreken van een traject. In de praktijk zal beëindiging van een traject veelal
pas plaatsvinden nadat de belanghebbende door zijn gedrag herhaaldelijk heeft laten blijken niet mee
te willen werken aan voorzieningen gericht op een zo spoedig mogelijke inschakeling in het
arbeidsproces. Ook kan een zeer ernstige gedraging, bijvoorbeeld diefstal tijdens een proefplaatsing,
tot beëindiging van het traject leiden. In alle gevallen betreft het gedragingen die de kans op uitstroom
voor langere tijd vrijwel onmogelijk maken. Zonder traject is inschakeling in de arbeid voor de
desbetreffende belanghebbende immers niet mogelijk.
Sociale activering – Work First
In het kader van sociale activering kunnen uitkeringsgerechtigden verplicht worden om
vrijwilligersactiviteiten c.q. maatschappelijke zinvolle activiteiten te verrichten. Voor zover deze
activering gericht is op arbeidsinschakeling kan bij het niet nakomen van de verplichting de uitkering
hierop worden afgestemd. Als arbeidsinschakeling niet aan de orde is, heeft de verordening geen
Artikel 9 De hoogte en duur van de verlaging
Afstemmings- en handhavingsverordening WWB 2007
Deze bepaling bevat de standaardverlagingen voor de drie categorieën van gedragingen die verband
houden met het geen of onvoldoende medewerking verlenen aan het verkrijgen of behouden van
algemeen geaccepteerde arbeid.
Hoofdstuk 3: INLICHTINGENPLICHT
Artikel 10 Te laat verstrekken van inlichtingen
Indien een cliënt de voor de verlening van de bijstand van belang zijnde gegevens of gevorderde
bewijsstukken niet op tijd verstrekt, kan het dagelijks bestuur het recht op bijstand voor de duur van
ten hoogste 8 weken opschorten (artikel 54, eerste lid, WWB). Het dagelijks bestuur doet mededeling
van de opschorting aan de belanghebbende en geeft daarbij belanghebbende een termijn waarbinnen
hij zijn verzuim kan herstellen (artikel 54, tweede lid, WWB). Artikel 54 betreft een bevoegdheid voor
het dagelijks bestuur. Mede daardoor en vanuit doelmatigheidsoverwegingen wordt in het midden
gelaten op welk moment de belanghebbende van de opschorting in kennis wordt gesteld.
Wordt de gevraagde informatie vervolgens niet binnen de gestelde termijn aan de gemeente verstrekt,
dan kan het dagelijks bestuur de bijstand stopzetten (het intrekken van het besluit tot toekenning van
de bijstand). Worden de gevraagde gegevens wél binnen de hersteltermijn verstrekt, dan wordt de
bijstand ongewijzigd voortgezet.
Artikel 11 Verstrekken van onjuiste of onvolledige inlichtingen
0.In dit artikel wordt de zogeheten ‘nulfraude’ geregeld: het verstrekken van onjuiste of
onvolledige inlichtingen of het niet tijdig verstrekken van inlichtingen, zonder dat deze
gedraging gevolgen heeft voor de hoogte van de bijstand. Bijvoorbeeld het niet opgeven
van een vermogensbestanddeel onder de vermogensgrens. De 'kan'-bepaling biedt de
mogelijkheid een daadwerkelijke verlaging achterwege te laten en te volstaan met een
waarschuwing. Dit kan gerechtvaardigd zijn bij een kennelijke vergissing van niet
zwaarwegende aard. De waarschuwing moet wel in een beschikking aan de
belanghebbende kenbaar gemaakt worden. Daarbij moet deze geattendeerd worden op
de mogelijke gevolgen van het nogmaals vertonen van dit gedrag.
0.De verlaging wegens het niet of niet behoorlijk nakomen van de inlichtingenplicht bedoeld
in artikel 17 van de WWB wordt afhankelijk gesteld van de hoogte van het bedrag aan
bijstand dat als gevolg van de schending van die verplichting ten onrechte of te veel aan
0.In dit lid wordt de hoogte van de verlaging geregeld.
De relatie met de strafrechtelijke sanctie
Onder het boeteregime van de Algemene Bijstandswet bestond de + verplichting voor gemeenten om
proces-verbaal op te maken en aangifte te doen bij het Openbaar Ministerie indien er sprake is van
fraude en het benadelingsbedrag hoger is dan € 6.000,- (de aangifterichtlijn sociale zekerheid). Het is
de bedoeling dat deze taakverdeling tussen gemeenten en het OM blijft bestaan, ook al kent de WWB
de bestuurlijke boete niet en zullen gemeenten bij fraude (in casu het niet nakomen van de
inlichtingenplicht) een verlaging moeten toepassen.
In gevallen waarin de hoogte van het fraudebedrag daartoe aanleiding geeft, doet het dagelijks
bestuur aangifte bij het Openbaar Ministerie. Richtlijnen hiervoor zijn opgenomen in de 'Aanwijzing
sociale zekerheidsfraude'. Uitgangspunt is dat bestuursrechtelijke afdoening plaats vindt in de
categorie I-situaties (bruto fraudebedrag lager dan € 6.000). Bij het doen van aangifte wordt afgezien
van een verlaging wegens de inlichtingenfraude. Anders is er sprake van een dubbele bestraffing, wat
in strijd is met het beginsel van 'ne bis in idem'. Van een dubbele bestraffing is echter geen sprake,
indien belanghebbende voor een ander rechtsfeit wordt vervolgd dan voor inlichtingenfraude. Indien
een belanghebbende inkomsten uit de handel in softdrugs heeft verzwegen en hij wordt strafrechtelijk
vervolgd voor deze overtreding van de Opiumwet, staat het beginsel van 'ne bis in idem' niet in de weg
aan het toepassen van een verlaging.
Dit artikel behoeft geen nadere toelichting.
Afstemmings- en handhavingsverordening WWB 2007
Artikel 13 Overige bepalingen schending inlichtingenplicht
Indien de verlaging als gevolg van beëindiging van de uitkering niet of niet volledig geëffectueerd kan
worden is het mogelijk de verlaging over een toekomstig recht op te leggen. Indien belanghebbende
op een later tijdstip wederom een uitkering aanvraagt, kan de maatregel alsnog worden uitgevoerd.
Belanghebbende dient bij het besluit van de beëindiging van de uitkering en/of de terugvordering van
de ten onrechte genoten uitkering op de hoogte gesteld te worden dat er een maatregel opgelegd kan
worden over een eventueel toekomstig recht op bijstand.
Hoofdstuk 4: OVERIGE GEDRAGINGEN DIE LEIDEN TOT EEN VERLAGING
Artikel 14 Tekortschietend besef van verantwoordelijkheid
1.De verplichting om voldoende besef van verantwoordelijkheid te tonen voor de voorziening in
het bestaan geldt al voordat een bijstandsuitkering wordt aangevraagd. Dit betekent dat wanneer
iemand in de periode voorafgaand aan de bijstandsaanvraag een tekortschietend besef van
verantwoordelijkheid heeft getoond, waardoor hij niet langer beschikt over de middelen om in de
kosten van het bestaan te voorzien en als gevolg daarvan een bijstandsuitkering aanvraagt, de
gemeente bij de toekenning van de bijstand hiermee rekening kan houden.
Bij de vaststelling van de duur van de verlaging dient beoordeeld te worden hoe lang betrokkene
onafhankelijk van bijstand zou zijn gebleven, indien hij wel voldoende besef van verantwoordelijkheid
Een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid kan uit allerlei gedragingen blijken, zoals:
o een onverantwoorde besteding van vermogen;
o geen of te late aanvraag doen voor een voorliggende voorziening;
o het niet nakomen van de verplichting tot instellen alimentatievordering.
Het is niet mogelijk om een limitatieve opsomming te geven van alle gedragingen die leiden tot een
tekortschietend besef van verantwoordelijkheid.
2.Het tweede lid regelt de hoogte van de verlaging bij tekortschietend besef van
3.Bij het onverantwoord interen van vermogen is er voor gekozen om het benadelingsbedrag,
zijnde het bedrag dat belanghebbende onverantwoord ingeteerd heeft waardoor hij eerder een beroep
dient te doen op de bijstand, als basis te laten dienen voor de verlaging.
In de gevallen dat betrokkene bij het indienen van de aanvraag om uitkering niet kan beschikken over
middelen dient met toepassing van artikel 2, lid 2 maatwerk geleverd te worden.
Matiging van de verlaging kan plaatsvinden wegens persoonlijke omstandigheden en sluit aan bij de
feitelijke situatie van de belanghebbende. Voor zover een verlaging van 100% onwenselijk is door het
ontbreken van liquide middelen kan op grond van het 2de lid van artikel 48 WWB bijstand in de vorm
van een geldlening worden verstrekt.
Artikel 15 Zeer ernstige misdragingen
Onder de term ‘zeer ernstige misdragingen’ kunnen diverse vormen van agressie worden verstaan, zij
het dat er sprake moet zijn van verwijtbaarheid en van gedrag dat in het normale menselijke verkeer in
alle gevallen als onacceptabel kan worden beschouwd.
Gemeenten kunnen alleen een verlaging toepassen indien er een verband bestaat tussen de ernstige
misdraging en (mogelijke) belemmeringen voor de gemeente bij het vaststellen van het recht op een
In artikel 18, tweede lid, wordt gesproken over ‘het zich jegens het college (lees:dagelijks bestuur)
zeer ernstig misdragen’. Dit betekent dat alleen (zeer) agressief gedrag tegenover leden van het
dagelijks bestuur en hun ambtenaren aanleiding kan zijn voor een verlaging. Een verlaging is dus niet
mogelijk als een klant zich agressief heeft gedragen tegenover een medewerker van een andere
organisatie die belast is met de uitvoering van de WWB (bijvoorbeeld een reïntegratiebedrijf). Het is in
dat geval wellicht wel mogelijk om een verlaging toe te passen wegens het niet of onvoldoende
gebruikmaken van een voorziening gericht op arbeidsinschakeling (zie artikel 8 van deze
Afstemmings- en handhavingsverordening WWB 2007
Bij het vaststellen van de hoogte van de verlaging in de situatie dat een uitkeringsgerechtigde zich
ernstig heeft misdragen, zal gekeken moeten worden naar de ernst van de gedraging, de mate van
verwijtbaarheid en de persoonlijke omstandigheden van de betrokkene.
Wat betreft het vaststellen van de ernst van de gedraging, kunnen de volgende vormen van agressief
gedrag in een oplopende reeks (steeds ernstiger) worden onderscheiden:
o intimidatie (uitoefenen van psychische druk);
o zaakgericht fysiek geweld (vernielingen);
o combinatie van agressievormen.
Voor het bepalen van verwijtbaarheid van de misdraging zal gekeken moeten worden naar de
omstandigheden waaronder de misdraging heeft plaats gehad.
In dit verband is het relevant een onderscheid te maken tussen instrumenteel geweld en
frustratiegeweld. Van instrumenteel geweld is sprake als iemand het toepassen van geweld bewust
gebruikt om een bepaald doel te bereiken (bijvoorbeeld het verkrijgen van een uitkering). Agressie die
ontstaat door onmacht, ontevredenheid, onduidelijkheid en dergelijke kan worden aangeduid met
frustratieagressie. Het zal duidelijk zijn dat de mate van verwijtbaarheid bij instrumenteel geweld in
beginsel groter is dan bij frustratiegeweld.
Het toepassen van een verlaging staat geheel los van het doen van aangifte bij de politie. Het
dagelijks bestuur past een verlaging toe, terwijl de organisatie tegen wie de agressie zich richtte
aangifte kan doen bij de politie.
Artikel 16 Nadere verplichtingen
In artikel 55 van de wet wordt de mogelijkheid geboden om naast de in Hoofdstuk 2 van de wet
opgenomen verplichtingen aan belanghebbende bepaalde andere verplichtingen op te leggen die
strekken tot arbeidsinschakeling of vermindering dan wel beëindiging van de bijstand. De verplichting
om zich onder medische behandeling te stellen, is expliciet opgenomen in het artikel. Een ander
voorbeeld is de verplichting om zich als woningzoekende in te schrijven indien er woonkostentoeslag
wordt verstrekt voor een te hoge huur.
Hoofdstuk 5: HANDHAVINGSBELEID
Artikel 8a WWB bepaalt dat de gemeenteraad in het kader van het financiële beheer bij verordening
regels stelt voor de bestrijding van het ten onrechte ontvangen van bijstand alsmede van misbruik en
oneigenlijk gebruik van de wet. Het doel van dit artikel is de handhaving van de WWB en het
fraudebeleid op de agenda van de gemeenteraden te zetten. Afgezien van de korte bepaling van
artikel 8a van de WWB zijn er geen nadere aanduidingen over wat nu precies in de bedoelde
verordening moet worden geregeld.
De ISD heeft een bevoegdheid om haar eigen regels te bepalen omtrent handhaving. Gezien de
relatie tussen het handhavings- en het afstemmingsbeleid is er voor gekozen om de al bestaande
afstemmingsverordening aan te passen en om te bouwen naar een afstemmings- en
De feitelijke invulling van het handhavingsbeleid op hoofdlijnen door het algemeen bestuur krijgt op
basis van artikel 17 invulling door de vaststelling van een handhavingsplan, gebaseerd op de
uitgangspunten van hoogwaardige handhaving.
In het 2de lid van artikel 17 is aangegeven welke onderdelen in ieder geval in het handhavingsplan aan
bod zullen komen. Vervolgens zal jaarlijks in het beleidsplan worden stil gestaan bij de uitgangspunten
en de effecten van het handhavingsbeleid.
Afstemmings- en handhavingsverordening WWB 2007
In deze verordening is het beleid in hoofdlijnen vastgelegd. Om in de toekomst flexibel te kunnen
optreden is in dit artikel opgenomen dat het dagelijks bestuur bevoegd is om nadere beleidsregels op
Hier kan men denken aan de uitwerking van 'de verwijtbaarheid', door bijvoorbeeld aan te geven
welke gedragingen in principe altijd verwijtbaar worden geacht en welke gedragingen in beginsel
nooit. Ook kan in beleidsregels worden vastgelegd in welke gevallen sprake is of kan zijn van