Verificatieplan uitvoering WWB, WIJ, Bbz 2004, IOAW en IOAZ

2.1. Documentencontrole en administratieve controle

De WWB (WIJ en IOAW/IOAZ) legt de verplichting van controle en het zorg dragen voor het bestrijden van fraude en oneigenlijk gebruik nadrukkelijk neer bij gemeenten. Steeds verdergaande automatisering en daardoor steeds intensiever wordende mogelijkheden van controle maken deze verplichting mogelijk.

Aan de gegevensverzameling zijn echter ook grenzen te stellen: er moeten niet méér gegevens verzameld en gecontroleerd worden dan nodig is voor de uitvoering van de wetten. De Wet op de Persoonsregistraties verbiedt dit ook.

Een grondig onderzoek naar het recht op en de hoogte van de uitkering moet plaatshebben voordat besloten wordt een uitkering toe te kennen of voort te zetten om zodoende de rechtmatigheid van de uitkeringen zo veel als redelijkerwijze mogelijk is te waarborgen.

Om daarin succesvol te kunnen zijn is van belang om vast te leggen om welke gegevens en bewijsstukken het gaat, hoe deze van de betrokkene worden gevraagd en hoe deze op juistheid en volledigheid worden gecontroleerd.

Bij het verzamelen van gegevens gaat het ten eerste om het verzamelen van schriftelijke gegevens die de klant aanlevert, de zgn. documentencontrole.

Een tweede wijze van gegevensverzameling is het inwinnen van informatie - al of niet geautomatiseerd - bij andere instanties, de zgn. administratieve controle. Een groot aantal instanties is verplicht (artikel 64 WWB, artikel 49 WIJ en 45 IOAW/IOAZ) - als de gemeente daarom vraagt - kostenloos opgaven en inlichtingen te verstrekken die noodzakelijk zijn voor de uitvoering van de wet.

Er vindt bestandsuitwisseling plaats tussen de Backoffice Werk en Zorg en het Inlichtingenbureau (IB). Het IB stuurt signaaloverzichten om mogelijk niet aan de gemeente opgegeven informatie alsnog te achterhalen.

Dit betreft:

• -

  witte inkomsten (arbeid, UWV, SVB)

• -

  inkomsten uit studiefinanciering (DUO)

• -

  verblijf in detentie (DJI)

• -

  vermogenssignalen (Belastingdienst)

• -

  heffingskortingen (Belastingdienst)

Deze gegevens worden maandelijks vergeleken met de bij Werk en Zorg bekende gegevens.

Het kan voorkomen dat in individuele gevallen méér gegevens gevraagd worden dan in dit plan staan vermeld. Dit zal het geval zijn als er onduidelijkheid is of gerede twijfel bestaat over de door de klant gegeven informatie.

2.2. Volledigheid en ondertekening formulieren

Verstrekking van een rechtmatige uitkering begint bij de aanvullende gegevensverstrekking door de klant op door de gemeente verstrekte (vóóringevulde) formulieren. Als later blijkt dat belanghebbende onjuiste en/of onvolledige gegevens heeft verstrekt, of heeft verzuimd om te melden dat de door de gemeente vóóringevulde gegevens niet juist of niet volledig waren, en dat als gevolg daarvan geheel of gedeeltelijk onterecht uitkering is verstrekt, dan moet dat haar/hem kunnen worden verweten.

Voorwaarde daartoe is, dat alle vragen worden beantwoord en niet wordt volstaan met het plaatsen van streepjes of opmerkingen als 'n.v.t.'. Iedere vraag moet duidelijk met 'ja' of 'nee' worden beantwoord en moet worden voorzien van de gevraagde informatie. Het is daarom noodzakelijk, dat de formulieren door de medewerker hierop worden beoordeeld en zo nodig ter aanvulling en/of correctie aan de belanghebbende worden teruggegeven of gezamenlijk worden ingevuld. Als de medewerker vragen voor de klant invult moet deze hiervoor voor akkoord tekenen.

Ten slotte wordt de klant gewezen op de gevolgen van het verstrekken van onjuiste informatie en moet deze de formulieren ondertekenen. Van echtparen of daarmee gelijkgestelden moeten de gegevens van beide partners aangeleverd worden en zij moeten beiden de formulieren ondertekenen.

In principe moeten alle bewijsstukken bij het formulier aanwezig zijn. Zonodig wordt de klant aangemaand ontbrekende gegevens aan te leveren en wordt hem hiervoor een termijn geboden.

2.3. Machtiging/legitimatie

Als de klant zich laat vertegenwoordigen door een gemachtigde dan moet dit blijken uit een ondertekende machtiging en moet de gemachtigde zich legitimeren door middel van een geldig identiteitsbewijs.

Voorts moet de identiteit van de klant door middel van een geldig identiteitsbewijs worden vastgesteld.

Als de belanghebbende niet zélf bij het (intake)gesprek aanwezig kan zijn, dan kan - als dat nodig is - een huisbezoek worden afgelegd.

2.4. Originele stukken

Verificatie van gegevens (bijv. bankafschriften) moet in beginsel plaatsvinden aan de hand van originele stukken dan wel voor echtheid gewaarmerkte duplicaten daarvan. Komt de klant voor een gesprek bij de afdeling Publiek dan moeten er in principe originelen meegenomen worden (behalve bijvoorbeeld van een afstudeerbewijs). Als er stukken opgestuurd worden, bijvoorbeeld bij de wijzigings-, inkomsten- of statusformulieren, dan mogen wel fotokopieën van bijvoorbeeld loonstroken meegestuurd worden.

Het afplakken of weglakken van informatie die voor het verkrijgen, c.q. behouden van de uitkering niet relevant is, is toegestaan. Een voorbeeld hiervan zijn de uitgaven die op bankafschriften staan vermeld. Het saldo op de rekening is wèl relevant en mag niet worden weggelakt. Alleen bij gegronde vermoedens van fraude kan de klant om opheldering worden gevraagd.

2.5. Fotokopieën in het dossier

Om in het dossier zichtbaar te kunnen maken dat verificatie op de voorgeschreven wijze plaats heeft gehad en om te kunnen beoordelen of er sprake is van een rechtmatige uitkering, worden van de bewijsstukken die van belang zijn voor de rechtmatigheid van de uitkering fotokopieën gemaakt.

2.6. Huisbezoek

Kortheidshalve wordt hier volstaan met een verwijzing naar het Protocol Huisbezoeken.

2.7. Primaire en secundaire gegevens

Bij het inleveren van (kopieën) bewijsstukken t.b.v. de aanvraag van bijstand en heronderzoeken wordt onderscheid gemaakt tussen primaire en secundaire gegevens.

· Primaire gegevens zijn noodzakelijk om het minimale recht op uitkering te bepalen.

· Secundaire gegevens zijn slechts bepalend voor de hoogte van de uitkering.

Bij het ontbreken van de zogenoemde secundaire gegevens kan een uitkering toegekend worden op voorwaarde dat de ontbrekende gegevens alsnog binnen twee weken geleverd worden. De hoogte van de uitkering kan aangepast worden als de alsnog aangeleverde gegevens daartoe aanleiding geven.

De secundaire gegevens zijn in de overzichten aangegeven met '(S)'.

2.8. Ontvangstbevestiging

Voor stukken die aan de balie van één van de KCC’s afgegeven worden, wordt op verzoek een ontvangstbevestiging meegegeven.

3.1. Procedure

Als de klant zich meldt bij de afdeling Publiek of het UWV-Werkbedrijf ontvangt deze het aanvraagformulier met een controlelijst voor de bewijsstukken en een toelichting met het verzoek het formulier volledig in te vullen en de gevraagde bewijsstukken mee te nemen.

Vervolgens komt de klant, en als deze een partner heeft moet deze ook meekomen, op het intakegesprek. Een intakegesprek kan zowel op het Werkplein, het gemeentekantoor als bij de klant thuis plaatsvinden. Het aanvraagformulier wordt doorgenomen en bekeken wordt of alle schriftelijke gegevens aanwezig zijn.

Na het invullen ondertekent belanghebbende (en indien noodzakelijk zijn / haar partner) voor akkoord en verklaart daarmee dat alle gegevens naar waarheid zijn verstrekt. Op het formulier wordt gewaarschuwd wat de gevolgen zijn van het niet juist verstrekken van de gevraagde gegevens.

Als gegevens ontbreken, krijgt de klant een brief toegestuurd, waarin vermeld staat welke gegevens nog ontbreken en binnen welke termijn deze ingeleverd moeten worden.

Het gaat hierbij om primaire gegevens die noodzakelijk zijn om het recht op uitkering vast te stellen. Met andere woorden zonder deze gegevens is het niet mogelijk het recht op uitkering vast te stellen. Indien deze gegevens niet bij de aanvraag aanwezig zijn wordt de klant de mogelijkheid geboden deze alsnog in te leveren.

In onderstaande tabel is in de eerste kolom de totale gegevensset opgenomen. In de tweede kolom is vermeld welk bewijsstuk voor het specifieke gegeven als verificatiemiddel kan dienen en in de derde kolom is aangegeven of de belanghebbende deze informatie moet leveren of dat de informatie in principe op andere wijze dient te worden verkregen.

3.2. De aan te leveren gegevens

1.Persoonsgegevens

2.Eerdere uitkeringen

3.Burgerlijke staat

4.Gezamenlijke huishouding

5.(Pleeg)kinderen

6.Andere inwonenden

7.Huisvesting

8.Inkomen (vanaf datum aanvraag)

9.Bezittingen en schulden

10.Eigen woning

11.Werk en opleiding (alleen indien van toepassing)

3.3. Aanvullende vragen voor zelfstandigen

Beginnende zelfstandigen of zelfstandigen die hun bedrijf gaan beëindigen vullen het inlichtingenformulier WWB/Bbz in. Van hen zijn echter extra gegevens nodig, die hieronder vermeld worden.

3.4. Aanvragen IOAW/IOAZ

Voor het aanvragen van een IOAW/Z-uitkering worden dezelfde bewijsstukken gevraagd als voor de WWB (zie hierboven). Verificatie vindt plaats op dezelfde wijze als bij de WWB. Een aantal vragen hoeven aanvragers van een IOAW/Z-uitkering echter niet in te vullen omdat die voor het recht op een IOAW/Z-uitkering niet van belang zijn. Ook de betreffende bewijsstukken hoeven dan uiteraard niet ingeleverd te worden.

Het betreft de volgende vragen:

• 5.

  Kinderen

• 7.

  Huisvesting

• 9.

  Bezittingen en schulden

• 10.

  Eigen woning

4.1. Aanvragen bijzondere bijstand klanten

(Voor klanten die reeds een WWB uitkering, periodieke Bbz-uitkering, Wij-inkomensvoorziening voor levensonderhoud, een IOAW of IOAZ uitkering ontvangen). Hiervoor gelden vereenvoudigde aanvraagprocedures en wordt daar waar mogelijk gewerkt met rechtmatigheids steekproeven achteraf. Wat de klant moet aanleveren of wat de gemeente zelf moet doen staat onderstaand aangegeven in het staatje.

1.Persoonsgegevens

2.Identiteitsbewijs

3.Kosten waarvoor bijzondere bijstand wordt aangevraagd

4.Voorliggende voorzieningen

5.Vermogen (alleen voor IOAW-klanten)

4.2. Aanvragen bijzondere bijstand niet – klanten

Voor klanten die geen WWB-uitkering voor levensonderhoud, WIJ-inkomensvoorziening of IOAW/IOAZ-uitkering ontvangen kunnen de noodzakelijke gegevens worden opgevraagd, conform de gegevensset van de aanvraag levensonderhoud WWB en aanvraag bijzondere bijstand voor klanten.

Ook hier kan een verkorte aanvraagprocedure gelden, waarbij controles op basis van steekproeven achteraf kunnen plaatsvinden. De aanlevering en de verificatie van de bewijsstukken (belanghebbende of gemeente) is hetzelfde als bij “eigen” klanten.

5.1. Wijzigingsformulier

Bij de eerste toekenning van een WWB-, IOAW-, IOAZ-uitkering of een WIJ-inkomensvoorziening ontvangt elke belanghebbende een wijzigingsformulier waarop zij dienen aan te geven of er veranderingen hebben plaatsgevonden in hun situatie, die gevolgen kunnen hebben voor de uitkering of de voorziening. Indien er sprake is van een wijziging moet het wijzigingsformulier binnen een week nadat de wijziging zich heeft voorgedaan worden ingeleverd. Na inlevering wordt een nieuw wijzigingsformulier teruggestuurd aan de klant.

5.2. Statusformulier

Het statusformulier wordt twee keer per jaar toegestuurd aan de uitkeringsgerechtigden. Dit formulier dient ter controle en verificatie achteraf van de voorgaande uitkeringsperiode en de algemene klantgegevens.

6.2. (Her-)onderzoek debiteuren

1.Status medebewoners

2.Inkomen (vanaf datum aanvraag)

3.Schulden en lasten

6.3. Herberekening inkomsten

Bij een herberekening van inkomsten wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van de gegevens die al bekend zijn in de eigen administratie van de afdeling Backoffice of in de dossiers van belanghebbende. Waar nodig worden aanvullende gegevens over de inkomsten opgevraagd bij belanghebbende of bij derden. (bijv. het Inlichtingenbureau, de werkgever)

6.4. Signaal- en themaonderzoeken

Afhankelijk van het gekozen thema of het signaal kunnen er gegevens worden opgevraagd bij de klant of bij derden, zoals bankafschriften.

Verificatie van gegevens zal zoveel mogelijk plaatsvinden met behulp van Suwinet, de gemeentelijke basisadministratie en het inlichtingenbureau.