Fraudeverordening Intergemeentelijke Sociale Dienst Zuidwest-Fryslân

Toelichting

De plicht om een fraudeverordening te maken stond in eerste instantie niet in de Wet werk en bijstand (WWB). Per amendement is deze verplichting alsnog toegevoegd onder artikel 8a van de WWB. Als reden hiervoor kan worden aangegeven dat gemeenten tot 1-1-2004 verplicht waren hun fraudebeleid op te nemen in een jaarlijks door de raad vast te stellen beleidsplan. Met de invoering van WWB is deze verplichting komen te vervallen. Om te waarborgen dat het onderwerp handhaving van WWB en fraudebestrijding onder de aandacht blijft is art. 8a alsnog toegevoegd en zijn gemeenten dus verplicht een fraudeverordening te maken.

Artikel 8a WWB luidt:

De gemeenteraad stelt in het kader van het financiële beheer bij verordening regels voor de bestrijding van het ten onrechte ontvangen van bijstand alsmede van misbruik en oneigenlijk gebruik van de wet.

Het college moet in een plan van aanpak of fraudebeleidsplan aangeven hoe zij denkt misbruik te voorkomen en hoe aan de eisen van rechtmatigheid wordt voldaan. Er ligt een duidelijke relatie met de afstemmingsverordening en met de beleidsregels rond terugvordering en verhaal. In de afstemmingsverordening wordt aangegeven hoe de gemeente omgaat met geconstateerde fraude. Oftewel met hoeveel procent gaat de gemeente de uitkering verlagen en hoe lang dient deze verlaging van de bijstandsuitkering te duren. In de beleidsregels over terugvordering en verhaal is terug te vinden hoe de gemeente het geconstateerde fraudebedrag van de klant terugvordert.

In de fraudeverordening dient de nadruk veel meer te liggen op het voorkomen van fraude en op welke wijze de gemeente frauduleus gedrag opspoort.

De samenwerkende gemeenten zijn in 2004 van start gegaan met het project "hoogwaardige handhaving".

De eerste stap hiervoor was te komen tot een activiteitenplan voor de subsidieregeling "Tijdelijke stimuleringsregeling Hoogwaardig Handhaven". Dit plan is door het college goedgekeurd.

De Intergemeentelijke Sociale Dienst Zuidwest-Fryslân (ISD ZWF) gaat hoogwaardige handhaving invoeren en integreren in al haar werkprocessen.

In 2004 is een beleidsplan hoogwaardige handhaving gemaakt en door de raad vastgesteld.

Hoogwaardig Handhaven kent vier samenhangende beleidslijnen die de kern vormen van het handhavingsbeleid:

Beleidslijnen ter voorkoming van fraude (preventie)

1. het beter en vroegtijdig informeren van klanten over rechten, plichten en handhaving;

2. het optimaliseren van de dienstverlening zonder belemmeringen, zodat de kans op spontane naleving wordt vergroot;

Beleidslijnen gericht op aanpak van fraude (repressie)

3. vroegtijdige detectie en afhandeling van fraudesignalen.

4. bij constatering van fraude daadwerkelijk sanctioneren (afstemmen van de uitkering)

Bovenstaande vier beleidslijnen vormen het kader waarbinnen de ISD ZWF de komende jaren haar handhavingbeleid inhoud gaat geven.

Hieronder volgt een opsomming van in te zetten instrumenten die inhoud geven aan het hoogwaardig handhaven (inclusief korte uitleg).

Voorlichting

Klanten goed en tijdig informeren over hun rechten, plichten en handhaving in de bijstand. Bijvoorbeeld middels een informatiemap en/of een dienstverleningsgesprek.

Poortwachterrol

Nagaan of aanvrager van bijstand ook daadwerkelijk recht heeft op een bijstandsuitkering en of hoogte daarvan correct wordt vastgesteld. Principe "werk boven uitkering" blijft voorop staan.

Verificatie en validatie

Controleren van de noodzakelijke gegevens aan de hand van bewijsstukken die door de klant worden overlegd.

Teneinde zekerheid te krijgen over de volledigheid van de gegevens en inlichtingen controleren bij externe instanties.

Afspraken met partners in de keten

Afspraken met partners (UWV, CWI en reïntegratiebedrijven) om ons te informeren wanneer klant zich niet houdt aan zijn/haar verplichtingen.

Maandelijks inkomstenbriefje of mutatieformulier

In de huidige situatie is het zo dat alle klanten maandelijks een inkomstenbriefje moeten invullen en inleveren. Dit zou vervangen kunnen worden door een mutatieformulier waarin alleen bij wijziging van de situatie het mutatieformulier hoeft te worden ingeleverd. Is een stuk klantvriendelijker en levert minder werk op. Als er sprake is van wisselende inkomsten dan dient uiteraard maandelijks een mutatieformulier ingeleverd te worden.

Hercontrole of statusformulier

Het heronderzoek gebeurde tot op heden periodiek en bij alle klanten. In de nieuwe situatie zou gebruik gemaakt kunnen worden van een statusformulier. Bij gebruik hiervan worden de bij ons bekende gegevens al ingevuld en hoeft de klant bij ongewijzigde situatie alleen maar te tekenen. Bij een wijziging vindt dan wel een onderzoek plaats. Voordeel is veel minder onderzoeken en gesprekken (die vaak toch al geen consequenties hadden), alleen als het nodig is. Bovendien is het veel klantvriendelijker.

Signaalsturing (controle op maat)

Volgen van klanten indien zaken opvallen die zouden kunnen duiden op frauduleus gedrag.

Risico analyse (controle op maat)

Onderzoek naar groepen klanten waarbij vermoeden bestaat op een verhoogd risico van onrechtmatig gedrag.

Inlichtingenbureau

Bestandsvergelijking met de belastingdienst, UWV, studiefinanciering en andere gemeenten. Hierdoor is maandelijks te zien welke klanten inkomsten hebben waarover belasting wordt geheven. Witte fraude wordt hiermee zeer snel ontdekt en grotendeels voorkomen.

Suwinet

Ook middels het Inlichtingenbureau worden gegevens beschikbaar gesteld van UWV, CWI, andere gemeenten en de Informatiebeheergroep (studiefinanciering).

Daadwerkelijk sanctioneren

Snel en kort na geconstateerd verzuim daadwerkelijk sanctioneren (afstemmen van de uitkering). Zie hiervoor ook de afstemmingsverordening.

Fraude alert personeel

Investeren in de fraudealertheid van onze medewerkers. Intervisie en coaching staan in 2005 gepland.

In het beleidsplan is door het college aangegeven op welke wijze bovenstaande instrumenten ingezet gaan worden bij de fraudebestrijding.

Deze Fraudeverordening strekt er toe het dagelijks bestuur van de ISD ZWF te verplichten tot een jaarlijks te maken beleidsverslag gericht op voorkomen van fraude en de bestrijding ervan.