Verordening cliëntenparticipatie SoZaWe Spijkenisse 2008

Toelichting

ALGEMEEN

De Wet werk en bijstand schrijft in artikel 47 voor dat cliëntenparticipatie dient plaats te vinden en dat een verordening dient te worden vastgesteld door de raad. Eenzelfde bepaling is opgenomen in artikel 42 van de Ioaw, artikel 42 van de Ioaz en artikel 2 van de Wsw. Ingevolge die bepalingen is de ‘Verordening cliëntenparticipatie SoZaWe Spijkenisse 2008’ tot stand gekomen.

Met goede cliëntenparticipatie is de cliënt gediend, doordat deze als geen ander weet wat de uitwerking is van beleid en uitvoering van de gemeentelijke sociale zekerheid. De meest vergaande vorm van cliëntenparticipatie is een cliëntenraad, waarin (ook) cliënten zelf zitting hebben. Een cliëntenraad hoeft echter niet de enige vorm van participatie te zijn. Diverse vormen van cliëntenparticipatie kunnen naast elkaar en in aanvulling op elkaar bestaan. Wel is gekozen in deze verordening de nadruk te leggen op participatie via een cliëntenraad.

Voor invoering van de WWB bestond in de gemeente Spijkenisse reeds een cliëntenraad. De verordening is daarom opgesteld met medewerking van de Cliëntenraad SoZaWe Spijkenisse, op basis van het bestaande reglement. Gekozen is een onderscheid te maken tussen zaken die invulling geven aan het begrip cliëntenparticipatie en als zodanig voor de gehele gemeente van belang zijn en zaken die alleen van belang zijn voor de cliëntenraad. De eerstgenoemde zaken zijn opgenomen in de verordening, voor de laatstgenoemde zaken stelt de cliëntenraad een reglement vast.

Met de modernisering van de Wsw per 1 januari 2008 zijn gemeenten verplicht invulling te geven aan cliëntenparticipatie Wsw. Vanwege de aansluiting op het WWB-beleid binnen de gemeente Spijkenisse en het plaatsen van de Wsw in de keten arbeidsmarktbeleid, is ervoor gekozen de cliëntenparticipatie voor de Wsw onder te brengen bij de Cliëntenraad SoZaWe. Voor de toevoeging zijn een aantal wijzigingen doorgevoerd in de verordening ‘Cliëntenparticipatie SoZaWe’.

Deze verordening dient meerdere doelen. Ten eerste geldt het uitgangspunt van de WWB en de Wsw dat cliënten en hun vertegenwoordigers betrokken moeten worden bij de uitvoering van de wet. Ten tweede kan cliëntenparticipatie, vormgegeven in een cliëntenraad, gebruikt worden als middel om te komen tot kwaliteitsverbetering binnen Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Een belangrijke randvoorwaarde hierbij is dat de cliëntenraad ruimte krijgt voor het uitdragen van een eigen identiteit. In deze verordening is een balans gezocht tussen het belang van de gemeente Spijkenisse in zinvolle cliëntenparticipatie en het belang van de cliëntenraad tot zelfstandige belangenbehartiging en het creëren van een eigen identiteit.

ARTIKELSGEWIJS

Artikel 1:

Voor de diverse omschrijvingen is aansluiting gezocht bij de formuleringen in de Wet werk en bijstand, de Wet sociale werkvoorziening en/of bestaande regelgeving.

Onder H: Met de directeur wordt bedoeld de persoon die de sector Inwoners als geheel aanstuurt en die hiërarchisch staat boven de afdelingshoofden van de afdelingen.

Onder J: De mensen die behoren tot de categorie als bedoeld in artikel 7, lid 1 WWB is een brede groep. Ten eerste is dit de groep die voor voorzieningen in aanmerking komt (mensen met een bijstandsuitkering voor levensonderhoud, mensen met een uitkering op grond van de Algemene nabestaandenwet en niet-uitkeringsgerechtigden) en de groep die voor het minimabeleid (waaronder bijzondere bijstand) in aanmerking komt (artikel 7, lid 1 sub b WWB). Daarbij is in de definitie opgenomen mensen die een Ioaw- of Ioaz-uitkering ontvangen.

Ook zelfstandigen die een beroep doen op ondersteuning via de bijstand (Bijstandsbesluit Zelfstandigen - Bbz) tot de achterban kunnen worden gerekend.

Onder K: De cliënten zijn een onderdeel van de achterban. De groep cliënten betreft alleen de mensen met een uitkering voor levensonderhoud op grond van de WWB, de Ioaw of de Ioaz, dan wel behoren tot de doelgroep van de Wsw.

Onder L: Er is sprake van een organisatie die de belangen van de achterban behartigt als een substantieel deel, of een als specifieke groep aan te merken deel van de achterban regelmatig ondersteuning zoekt bij de maatschappelijke organisatie. Ook is er sprake van een belangenorganisatie als de doelstelling van de organisatie verwijst naar een substantieel deel of een als specifieke groep aan te merken deel van de achterban.

Onder N: Een ervaringsdeskundige heeft op het moment van selectie en benoeming een uitkering voor levensonderhoud op grond van de WWB, Ioaw of Ioaz, dan wel behoort tot de doelgroep van de Wsw als bedoeld in artikel 1 Wsw. De rol binnen de cliëntenraad is de ervaring als cliënt in zijn algemeenheid en als cliënt van SoZaWe Spijkenisse in het bijzonder, kenbaar te maken. Een ervaringsdeskundige gebruikt de eigen ervaring voor algemene advisering. Ervaringsdeskundigen mogen hun positie binnen de cliëntenraad niet gebruiken om individuele belangen te behartigen.

Artikel 2:

In dit artikel wordt de verantwoordelijkheid van het college geregeld. De primaire vorm om cliëntenparticipatie vorm te geven is door middel van een cliëntenraad. Dit betekent niet dat dit de enige vorm kan zijn waarop cliëntenparticipatie vorm krijgt, maar wel dat dit de enige vorm van cliëntenparticipatie is waarop deze verordening betrekking heeft.

Voor de uitvoering van beleid geldt dat de cliëntenparticipatie zich mede uitstrekt tot aanverwante regelgeving, waartoe ook regelingen omtrent zelfstandigen die een vorm van bijstand ontvangen behoren. Verder behoort hiertoe de wet Structuur Uitvoeringsorganisatie Werk en Inkomen, voor zover het gemeentelijke uitvoering betreft, Algemene Maatregelen van Bestuur die zijn uitgevaardigd als uitwerking van de WWB, Ioaw of Ioaz, en dergelijke. Tot slot strekt de cliëntenparticipatie zich uit tot de dienstverlening van de afdelingen met betrekking tot het uitvoeren van bovengenoemde wet- en regelgeving.

Artikel 3:

Getracht moet worden het maximale aantal van 12 cliëntenraadsleden zoveel mogelijk te handhaven. De verhouding tussen de 1/3e intermediairen, de 1/3e ervaringsdeskundigen WWB en 1/3e ervaringsdeskundigen Wsw mag alleen worden verstoord, indien het aantal van 12 niet langer wordt bereikt, bijvoorbeeld door vertrek van een van de leden. Wanneer een intermediair vertrekt, moet die plek opgevuld worden door een nieuwe intermediair. Voor ervaringsdeskundigen geldt hetzelfde. Wanneer een plek niet kan worden opgevuld, dient deze tijdelijk vacant te blijven. Na een door de cliëntenraad te bepalen periode kan dan opnieuw worden getracht de leeggevallen plek in te vullen. In geval van het staken der stemmen, heeft de voorzitter de bevoegdheid om de doorslag te geven.

Een afspiegeling van het cliëntenbestand vindt op hoofdlijnen plaats. Hierbij wordt zo mogelijk rekening gehouden met de globale verdeling man-vrouw, soort uitkering (waarbij Ioaw en Ioaz als één uitkeringssoort kunnen worden gezien), het soort Wsw-dienstverband en het vertegenwoordigen van de verschillende leeftijdscategorieën. Getracht moet worden tenminste een alleenstaande ouder met een kind onder de 12 jaar te benoemen. De belangen van arbeidsgehandicapten kunnen worden vertegenwoordigd door een ervaringsdeskundige of een belangenorganisatie.

Artikel 4:

In dit artikel wordt gespecificeerd wat de taken en met name de bevoegdheden van de cliëntenraad zijn. De cliëntenraad kan te allen tijde advies geven aan portefeuillehouder, directeur en/ of het college over in artikel 2, tweede lid genoemde zaken. Het betreft echter een niet-bindend advies, hetgeen betekent dat de portefeuillehouder, directeur en/ of het college het advies naast zich neer kan leggen. Zoals aangegeven in artikel 7, vierde lid sub e dient de reden waarom het advies niet wordt gevolgd wel binnen een redelijke termijn aan de cliëntenraad duidelijk te worden gemaakt. Overigens geldt dit alleen voor adviezen van de cliëntenraad die schriftelijk zijn gegeven.

Wanneer schriftelijk advies is gevraagd aan de cliëntenraad, wordt advies gegeven aan het adviesvragend orgaan. Indien het gevraagde advies een collegebesluit betreft dat wordt voorgelegd aan de commissie, kan bij een afwijkend advies tevens gebruik worden gemaakt van het spreekrecht bij de betreffende commissievergadering.

Wanneer de cliëntenraad ongevraagd adviseert, hangt het af van het onderwerp of het advies is gericht aan de portefeuillehouder, directeur en/ of het college. Advisering die uitvoering of dienstverlening betreft wordt gedaan aan de directeur. Beleidsadvisering omtrent een collegevoorstel of –besluit wordt gedaan aan het college. Beleidsadvisering in een beleidsvoorbereidend stadium wordt gedaan aan de directeur.

Behartiging van de belangen van de achterban kan de achterban als geheel betreffen of (doel)groepen daarbinnen. Als groep binnen de achterban kan niet worden gezien een of enkele personen, waarbij het een specifieke situatie betreft.

Een duidelijke grens aan de bevoegdheden van de cliëntenraad wordt gesteld om de scheiding tussen taken en rol van de gemeente en taken en rol van de cliëntenraad aan te brengen. De cliëntenraad behoort niet in de wettelijke of organisatorische taken van de gemeente te treden of in taken waarin de gemeente geen zelfstandige beleidsbevoegdheid heeft. Mochten bezwaarschriften of individuele klachten worden ontvangen door de cliëntenraad, worden deze doorgestuurd naar de afdelingen. De cliëntenraad is wel bevoegd de bezwaren of klachten te veralgemeniseren indien deze vaker voorkomen, en als algemene beperking binnen beleid, uitvoering of dienstverlening aan de orde te stellen.

Artikel 5:

Dit artikel behandelt het lidmaatschap van cliëntenraadsleden en de vervanging van afgetreden leden. Hierbij wordt gesproken over leden, zijnde ervaringsdeskundigen en intermediairen. Het vierde lid, waarin alleen wordt gesproken over intermediairen, geldt (aanvullend op het derde lid) alleen voor intermediairen. Hierin komt met name de specifieke positie als vertegenwoordiger van een belangenorganisatie aan de orde.

De voordracht van de cliëntenraad tot het vroegtijdig aftreden van het lid, om redenen zoals genoemd in het derde lid onder c, dient plaats te vinden op grond van besluitvorming met tweederde meerderheid van stemmen, waarbij het omstreden lid niet deelneemt aan de besluitvorming. De stemverhouding dient opgenomen te worden in het collegevoorstel.

Het horen, zoals genoemd in het vijfde lid, vindt plaats door een vertegenwoordiger van het college in aanwezigheid van de voorzitter van de cliëntenraad. De vertegenwoordiger van het college maakt een afweging tussen de belangen van de cliëntenraad als geheel en de belangen van het lid. Daarin wordt meegewogen in hoeverre de cliëntenraad, al dan niet bij aftreden van het lid, in staat is of blijft haar taken uit te voeren. De afweging vormt onderdeel van het collegebesluit.

Lid zes vermeldt dat bij eindiging van het lidmaatschap van een intermediair de cliëntenraad kan besluiten ook andere belangenorganisaties te vragen toe te treden tot de cliëntenraad. Reden hiervoor is bijvoorbeeld dat door wijziging in de samenstelling van de achterban of in wet- en regelgeving, een andere organisatie deskundigheid kan inbrengen die gedurende de komende zittingsperiode meer gewenst is.

Van het bieden van de mogelijkheid alle cliënten te laten solliciteren kan worden afgeweken om dringende redenen. Dringende redenen als bedoeld in het zevende lid kunnen van inhoudelijke of organisatorische aard zijn.

Van belangenverstrengeling, aangegeven in het achtste lid, is vrijwel alleen sprake wanneer de ervaringsdeskundige werkzaam wordt bij de afdelingen, bij of onder verband van een belangenorganisatie die reeds vertegenwoordigd is in de cliëntenraad of als lid of directe ondersteuning van het gemeentebestuur.

Artikel 6:

De voordracht van de cliëntenraad tot het vroegtijdig aftreden van de voorzitter, om redenen zoals genoemd in het derde lid, dient plaats te vinden op grond van besluitvorming met tweederde meerderheid. De stemverhouding dient opgenomen te worden in het collegevoorstel.

Het horen van de voorzitter vindt plaats door een vertegenwoordiger van het college in aanwezigheid van een cliëntenraadslid. De vertegenwoordiger van het college maakt een afweging tussen de belangen van de cliëntenraad, het college, de afdelingen en de voorzitter. Daarin wordt meegewogen in hoeverre de cliëntenraad, al dan niet bij aftreden van de voorzitter, in staat is of blijft haar taken uit te voeren. De afweging vormt onderdeel van het collegebesluit.

Wanneer de cliëntenraad de directeur verzoekt om vervanging van de secretaris, kan dit op basis van reguliere besluitvorming, zoals opgenomen in het reglement van de cliëntenraad. Tevens kan de voorzitter zelfstandig een standpunt innemen, hetgeen kenbaar wordt gemaakt aan de directeur. De directeur beslist of de secretaris wordt vervangen en maakt hierin een eigen afweging.

Artikel 7:

De secretaris wordt door de afdelingen structureel aan de cliëntenraad beschikbaar gesteld voor circa drie uur per week. De ondersteuning als bedoeld in het vierde lid onder a en c worden zoveel mogelijk gecoördineerd door de secretaris.

Artikel 8:

Het uitbreiden van het aantal deelnemers aan het overleg tussen gemeente en cliëntenraad vindt plaats op incidentele basis, wanneer inhoudelijke of organisatorische redenen dit noodzakelijk maken. De secretaris van de cliëntenraad vervult structureel de rol van secretaris bij dit overleg. Agendapunten worden dan ook door de secretaris verzameld en verspreid. Het verslag van de bijeenkomst wordt door de secretaris gemaakt en verspreid onder de deelnemers en de cliëntenraadsleden.

Artikel 9:

De faciliteiten die op grond van het eerste lid ter beschikking van de cliëntenraad worden gesteld, blijven onder verantwoordelijkheid vallen van de gemeente Spijkenisse.

Het budget dat beschikbaar is voor de cliëntenraad staat onder beheer van de afdelingen. De cliëntenraad geeft aan voor welke uitgaven zij het budget wenst te gebruiken. De directeur autoriseert de uitgaven, tenzij in strijd met de in het derde lid genoemde punten. Het uitgangspunt is dat de cliëntenraad voldoende financiële vrijheid wordt verleend om haar taken naar wens uit te kunnen voeren.

Artikel 10:

Dit artikel bepaalt de noodzaak van een reglement voor de cliëntenraad.

Artikel 11:

In onvoorziene omstandigheden, beslist het college. Beslissingen op basis van dit artikel vinden plaats na overleg met de cliëntenraad.

Artikel 12:

Geen toelichting