Persoonsgebonden budget onderbouwing HSSM

Persoonsgebonden budget; tarieven en kosten

Hieronder lichten we de insteek voor wijze waarop we de Pgb tarieven willen bepalen toe. We hebben hierbij voor een belangrijk deel gebruik gemaakt van de notitie van de gemeente Groningen hierover (bijlage Pgb tariefsystematiek en kosten, beleid Gemeente Groningen). Deze notitie is het resultaat van een uitgebreid onderzoek naar een geschikte wijze om te komen tot een zo zorgvuldig mogelijke bepaling van de tarieven. Er zijn hierbij 2 onderzoeken gebruikt van BMC en Andersson Elffers Felix (AEF). Gemeente Groningen heeft dit document beschikbaar gesteld aan alle gemeenten in de provincie

Uitgangspunten bij het bepalen van het Pgb tarief

We leiden de tarieven voor 2015 af van bestaande Pgb tarieven (2014).

Waar het gaat om formele hulp, is het voor de hand liggend om aan te sluiten bij de ZIN-tarieven. Risico is dat we niet kunnen berekenen wat de effecten daarvan zijn ten opzichte van de huidige systematiek. Verder worden gesteld dat het vanuit het gezichtspunt van de budgethouders waarschijnlijk logischer is om aan te sluiten bij de Pgb praktijk van de afgelopen jaren.

In de nadere regels staat opgenomen dat het Pgb ten hoogste de ten hoogste de kostprijs van de in de betreffende situatie goedkoopst adequate individuele voorziening in natura bedraagt. We verwachten niet dat dit elkaar gaat bijten. Met de gehanteerde tarieven komen we hier niet bovenuit.

We stellen voor geen differentiatie toe te passen naar complexiteit van zorg.

Toelichting:

Uit het onderzoek van Groningen is gebleken dat het erg lastig is om de complexiteit van zorg tot uitdrukking te brengen in tariefdifferentiatie naar zorgsoort. Daarom stelt Groningen voor om het uurtarief hoger te maken wanneer iemand meer uren zorg nodig heeft. Hierbij wordt er vanuit gegaan dat bij de inzet van meer zorg (omvang), de zorg die nodig is ook inhoudelijk complexer is. Wij stellen voor hier vanaf te wijken.

We hebben hiervoor 2 redenen:

• 1.

  We gaan er vanuit dat meer zorg niet per definitie betekent dat de zorg ook zwaarder wordt.

• 2.

  We willen het voor de uitvoering werkbaar houden. De voorgestelde differentiatie heeft een erg smalle bandbreedte, waardoor 1 tarief volgens ons prima acceptabel zou zijn en zorgt voor een helder en simpel tariefmodel.

We passen een generieke korting toe van 10%.

We moeten een bezuinigstaakstelling realiseren. AEF heeft onderzocht welke generieke korting haalbaar is zonder dat de toereikendbaarheid van de tarieven in gevaar komt. Zij adviseren een generieke korting van 10 % toe te passen.

Voor vervoer wordt een bedrag van € 5,33 toe bovenop het tarief dat geldt voor begeleiding groep. Voor informele hulp willen we een tarief van € 2,67 hanteren. 

Dit komt overeen met het huidige Pgb tarief hiervoor. Aangezien dit al een zeer laag tarief bedraagt wordt voorgesteld hier geen korting op toe te passen.

Begeleiding kan geïndiceerd worden met en zonder vervoer. Voor iemand die zelf met vervoer naar de begeleiding kan wordt geen vervoer geïndiceerd.

We stellen voor om de tarieven voor informele hulp die wordt toegekend vast te stellen op € 15,40

Indien aansluiting wordt gezocht bij de huidige PGB tarieven voor informele hulp, welke in 2014 zijn ingevoerd, zal een bedrag worden gehanteerd van € 20,- per uur (voor kortdurend verblijf 150 % daarvan, € 30,00). Wij stellen echter voor om een maximum tarief van € 15,40 te hanteren. Dit bedrag ligt hoger dan het minimumloon en sluit aan bij de jurisprudentie waar een dergelijk tarief reëel wordt geacht. Daarnaast trekken we dan het huidige tarief van de huishoudelijke hulp door voor de functie informele hulp. Er zijn twee afwijkingen: voor begeleiding groep met vervoer is het tarief hoger vanwege de vervoerscomponent, zie hierboven. En voor kortdurend verblijf is het tarief net als onder de Wlz gesteld op 150 % van de andere informele tarieven, dus op € € 23,10 per etmaal.

Informele hulp wordt alleen vergoed in uitzonderlijke gevallen. De criteria hiervoor staan genoemd in de nadere regels.

Voorwaarden voor budgetbesteding

We stellen voor om vooraf de uurtarieven te maximeren op de voorgestelde Pgb tarieven.

De inwoner heeft de vrijheid om tegen lager tarief meer uren in te kopen maar niet tegen een hoger tarief minder uren in te kopen. Kiest de inwoner voor een hoger tarief dan zijn de kosten daarvoor voor eigen rekening. Kiest de klant voor een goedkopere aanbieder (bijvoorbeeld zorgboerderij in plaats van de gecontracteerde zorgaanbieder) dan staat dit in zijn plan met uurtarief. Er kan dan minder budget worden toegekend.

Dit kan omdat een zorgovereenkomst altijd wordt besproken in het gesprek. Vaak niet het eerste gesprek maar later als duidelijk is welke hulpverlener wordt ingeschakeld en er een budgetplan is opgesteld. Er is zo te sturen op de toe te kennen budgetten. Dit is echter geen eis: het zal ook gebeuren dat we de zorgovereenkomst pas later onder ogen krijgen.

Budgetplan/ zorgovereenkomst

De volgende punten moeten in het budgetplan worden opgenomen:

• •

  Wat de klant wenst in te kopen en voor welk tarief en aantal uren

• •

  Wat wenst de cliënt in te kopen voor welk tarief en welk aantal uren;

• •

  Waarom de cliënt de ondersteuning in de vorm van een PGB wenst te ontvangen;

• •

  Indien van toepassing: wie de cliënt machtigt om zijn belangen ten aanzien van het PGB te behartigen en de aan het PGB verbonden taken uit te voeren;

• •

  Hoe de cliënt de ondersteuning wenst te organiseren;

• •

  Op welke wijze de kwaliteit van de ondersteuning is gewaarborgd;

• •

  Een onderbouwde begroting van het aan hem toegekende budget

Bestedingsopties Pgb

Behalve aan de zorg kan het Pgb, onder voorwaarden, aan een aantal andere zaken worden besteed. Gemeenten zijn vrij om hierin zelf keuzes te maken. Dergelijke keuzes hebben geen effect op het totale budget van het Pgb. Klanten moeten de kosten uit het aan hen toegekende bedrag betalen.

Wij kiezen ervoor om geen vrij besteedbaar bedrag te hanteren.

Het argument om het te schrappen is dat het budget bedoeld is voor inkoop van zorg en niet voor de tijd die je er in steekt of andere zaken die rond het opdrachtgeverschap kunnen spelen. Een ander argument is dat cliënten die zorg in natura ontvangen ook geen vergoeding voor deze kosten ontvangen. Daarnaast is met de invoering van het trekkingsrecht de systematiek veranderd. De SVB verzorgt de betalingen aan de zorgaanbieders. Dit betekent dat er wel zorg geleverd moet zijn. Stel dat de het verantwoordingsvrije bedrag van €250 euro (huidig bedrag voor de wmo) blijven hanteren, dan zou de aanbieder geld ontvangen voor zorg die niet geleverd is.

Ook de administratiekosten mogen niet vergoed worden uit het Pgb budget.

Dit past in de lijn dat wij vinden dat cliënten, dan wel diens vertegenwoordiger, zelf de regie over het PGB moet kunnen voeren. Dat is namelijk het idee achter het PGB. Daarnaast worden met de invoering van het trekkingsrecht de administratieve lasten beperkt.

Het uitbetalen van een eenmalige uitkering, een feestdagenuitkering en reiskosten staan we wel toe.

• •

  Bij het stoppen van een Pgb waar de de budgethouder niet verantwoordelijk voor is wordt maximaal één volledig maandsalaris uitbetaald (bij voldoende budget) ter compensatie van het verlies van inkomsten van de particuliere zorgverlener.

• •

  Een feestdagenuitkering zien wij als onderdeel van de arbeidsovereenkomst. Binnen het budget wordt een bedrag van maximaal € 272,00 gereserveerd dat op een moment in het kalenderjaar als extra loon wordt uitbetaald.

• •

  Binnen het werkgeverschap is het wettelijk toegestaan om reiskosten voor woon-werkverkeer te vergoeden als secundaire arbeidsvoorwaarde. Hierbij geldt de vigerende belastingwetgeving en de vergoeding betreft onbelast loon. Dit zijn kosten die gemaakt moeten worden om de zorg uit te kunnen voeren. We zien daarom reiskosten als onderdeel van een arbeidsovereenkomst.

Voor besluitvorming (I. Mensink en E. van Streepen) 25-11-2014

4.1 Tarief (systematiek en hoogte)

Met een PGB krijgt een budgethouder een budget toegekend waarmee hij vervolgens de vrijheid heeft om -binnen de gemaakte afspraken- zelf de benodigde zorg te organiseren. Dat kan bij zorginstellingen, maar ook bij een vrijgevestigde of niet-professionele zorgverleners, al dan niet uit het netwerk van de cliënt.

In de indicatie is vastgesteld welke maatwerkvoorziening de cliënt nodig heeft (uitgedrukt in functie, zorgsoort en omvang). Vervolgens kiest de cliënt voor een PGB, beoordeelt de gemeente dit verzoek (bij Jeugd is dit een meer uitgebreide beoordeling dan bij Wmo) en worden afspraken gemaakt over de invulling van het PGB.

Huidige tariefsystematiek

De huidige tariefsystematiek in de AWBZ is verschillend voor ZiN en voor PGB.

Er zijn verschillende zorgvormen: begeleiding individueel, begeleiding groep, kortdurend verblijf 1 en persoonlijke verzorging. Deze noemen we verder: functies en we korten ze af met bgi, bgg, kv en pv.

Binnen die functies worden zorgsoorten onderscheiden. Voor ZiN heeft de Nza per zorgsoort (met Nza code) maximale tarieven opgesteld, en maakt het zorgkantoor specifieke afspraken met zorgaanbieders over de daadwerkelijke volumes en tarieven.

Voor het PGB krijgt de cliënt een budget toegewezen. Er zijn verschillende PGB’s per functie. In tegenstelling tot bij ZiN wordt echter geen onderscheid tussen de zorgsoorten binnen die functie.

De hoogte van het PGB budget voor zo’n betreffende functie is afhankelijk van de omvang van de zorg. Die omvang wordt bepaald door het de hoeveelheid zorg die iemand nodig heeft en uitgedrukt in klassen -bandbreedtes-. Verder geldt voor indicaties vanaf 2014 voor informele hulp een lager tarief.

Toekomstige tariefsystematiek 2015

Er zijn diverse manieren van tariefbepaling denkbaar, waarbij telkens andere aspecten een rol spelen. Een gecompliceerde keuze aangezien veel gegevens niet bekend zijn en er veel aannames gedaan moeten worden. Toch zal er een keuze voor de tariefsystematiek moeten worden gemaakt, zodat burgers op basis daarvan tariefafspraken kunnen maken met hun zorgaanbieders.

Enkele uitgangspunten m.b.t. tarieven die we hanteren zijn:

•   •

  Waar mogelijk een bezuiniging realiseren door zo laag mogelijke tarieven, die echter wel toereikend zijn (wettelijke eis)

•   •

  Waar zinvol en mogelijk tariefdifferentiatie

•   •

  Tariefsystematiek Wmo en jeugd waar mogelijk gelijk

Uit onderzoek van zowel BMC als AEF is duidelijk geworden dat het niet (goed) mogelijk is tarieven vast te stellen opgebouwd losse uit kostencomponenten 2 . Daarom kiezen we ervoor de tarieven af te leiden van reeds bestaande andere tarieven.

• Uitgangspunt

  We bouwen de PGB tarieven niet op uit kostencomponenten, maar leiden deze af van de bestaande tarieven en hanteren daarbij een tariefdifferentiatie.

Er zijn diverse opties mogelijk om tot een toekomstige tariefsystematiek te komen, afgeleid van ZiN tarieven 2015 dan wel PGB tarieven 2014. Het is echter niet bij elke optie mogelijk om te berekenen wat het financiële effect is. De gegevensoverdracht vanuit o.a. het Rijk en de zorgkantoren is (te) beperkt. Rekening houdend met dit gegeven zijn vele tariefsystematieken geen reële optie. Immers er dient inzichtelijk gemaakt te worden door middel van een doorrekening wat de effecten zijn van de gekozen systematiek, of er met deze systematiek een bezuiniging valt te realiseren.

Welke opties we wel/niet kunnen doorrekenen staat weergegeven in onderstaande tabel.

Tabel 1 Kan het effect van deze keuze worden berekend?

Bovenstaande keuze is belangrijk aangezien een te eenvoudig opgezette systematiek bijvoorbeeld onvoldoende flexibel is om de budgetten aan te laten sluiten bij de werkelijke zorgbehoeften. Deze systematiek kent te weinig ruimte tot differentiatie. Hieronder wordt beschreven welke manieren differentiatie mogelijk is. Overigens is het ook een keuze om niet te differentiëren, deze laten we echter buiten beschouwing omdat het uitgangspunt was om op reëel mogelijk tarieven uit te komen, wat niet mogelijk is indien we niet differentiëren.

4.2 Omvang van de indicatie (effect van beleidskeuze kanteling en andere oplossingen)

Onder de AWBZ werden geen kantelingsprincipes toegepast, onder de Wmo is dat een leidend principe. Dat betekent dat de omvang en de zwaarte van het maatwerk dat verstrekt wordt, onder de Wmo lager respectievelijk lichter zal zijn. Dat hierdoor bij natura indicaties ruimte ontstaat is duidelijk; die ruimte hebben de aanbieders gekregen om hun bezuinigingstaakstelling te kunnen realiseren.

Voor PGB geldt dat het aantal uren maatwerk met een bepaald percentage zal teruglopen. Daarbij speelt ook dat de huidige PGB indicaties in klassen worden uitgedrukt, terwijl dit in 2015 in uren gebeurt. Ook hierdoor zou ruimte kunnen ontstaan.

Voor wat betreft zwaarte geldt dat door de andere manier van vinden van oplossingen voor problemen, mogelijk een verschuiving zal optreden van de duurdere functie van begeleiding individueel, naar de iets goedkopere functie van begeleiding groep.

Hoeveel het uiteindelijke resultaat is, is niet duidelijk; in de financiële paragraaf gaan we uit van 5%.

4.3 Aandeel PGB indicaties (effect van eventuele sturing richting natura of PGB)

Een PGB kan bij de gemeente ingezet worden voor meer zorgvormen dan de huidige mogelijkheden. Voor het gedwongen kader binnen de Jeugdwet geldt dat geen PGB ingezet worden, maar voor alle andere zorgvormen in principe wel. Waarschijnlijk zal hier in het begin nog niet veel gebruik van gemaakt worden, maar de mogelijkheid bestaat wel als een cliënt kan motiveren dat de door de gemeente gecontracteerde zorg niet passend is.

Voor Wmo geldt in 2015 dat vanwege de contractafspraken extra instroom in ZIN niets extra’s kost, dus hoe hoger het aandeel ZIN, hoe lager de totale kosten. Door meer te sturen op ZiN kan het gehele PGB budget worden verlaagd. Omgekeerd geldt voor de aanbieders dat zij er belang bij hebben om minder natura cliënten te hebben (vanwege het lumpsum karakter van de contracten) en juist meer PGB cliënten (genereren van extra omzet) Wij gaan uit van de integriteit van aanbieders en gemeente en schatten het effect per saldo op nihil.

NB: In 2016 kan sturen richting PGB juist een gunstig effect hebben omdat PGB-tarieven lager zijn dan natura tarieven.

Voor Jeugd speelt dit in mindere mate, de contracten zitten anders in elkaar, ze gaan uit van een gemiddeld aantal cliënten, maar wanneer de indexering van het rijk daar ruimte voor biedt, krijgen sommige aanbieders bij meer cliënten meer geld.

4.4 Voorwaarden voor budgetbesteding (beleidskeuze)

Nu helder is vanuit welk uitgangspunt (PGB 2014 of ZiN) we de PGB tarieven 2015 opbouwen kunnen we gaan kijken welke systematiek te hanteren bij het vooraf begrenzen van uren (q), tarieven (p) of totaal budget (t) per periode.

In principe bepaalt de cliënt zelf welke zorgaanbieder(s) hij wenst. Hij kan kiezen voor informele zorg, voor formele zorg of voor een combinatie daarvan. Uitgangspunt in Groningen is dat we sturen op informele zorg. Het aangeboden budget is afhankelijk van het aantal geïndiceerde uren en het gemeentelijk bepaalde uurtarief voor de gekozen soort zorgverlener (informeel of formeel).

Stel de cliënt krijgt maatwerk voor 8 uur per week, waarvan hij 3 uur informele en 5 uur formele hulp. Zijn weekbudget wordt dan: 5 x € 15,40 + 3 x € 32,06 is € 173,18 per week5 .

De cliënt bespreekt met de consulent hoe hij dit budget denkt te gaan besteden (bij welke zorgverleners tegen welke uurtarieven). De vraag is of we vooraf grenzen stellen aan uren en tarieven. We stellen voor dit niet te doen en de cliënt deze vrijheid te gunnen, uiteraard onder de voorwaarde dat de consulent vaststelt dat op de gekozen manier voldoende gecompenseerd wordt.

In dat geval staan we toe dat mensen meer uren inkopen tegen een lager tarief, of minder uren tegen een hoger tarief.

Daarbij spelen de volgende afwegingen:

• •

  Bij de tarieven van ZiN wordt uitgegaan van een grote vrijheid bij de aanbieder. Zij hoeven immers niet de geleverde uren (q) te factureren tegen afgesproken tarieven (p) , maar ontvangen, de kleine aanbieders daargelaten, een lumpsum bedrag. Voor dit bedrag dienen zij de noodzakelijke zorg te leveren in 2015. Indien we een zelfde soort vrijheid ook toestaan aan de PGB houders dan zou het redelijk zijn dat de cliënt een totaal budget krijgt toegekend waarin zij zelf kunnen bepalen voor welk aantal uren/dagdelen en op basis van wel tarief zij de zorg willen gaan inkopen. Essentieel daarbij is dat het budget toereikend is om de burger te compenseren.

• •

  Naast het aspect van vrijheid, speelt ook het aspect van kosten. Wanneer de cliënt bijvoorbeeld duurdere formele hulp wil inkopen, kan men dat wat ons betreft op verschillende manieren bekostigen:

  • -

    De client kan een lager tarief dan € 15,40 afspreken met zijn informele hulp. Zo zou de cliënt in ons voorbeeld formele hulp van € 35,00 per uur kunnen betalen, wanneer hij de informele hulp kan inkopen tegen € 13,60 in plaats van € 15,40 per uur.

  • -

    De client kan zelf het verschil (in ons voorbeeld tussen € 35,00 en € 32,06) bijbetalen aan SVB

  • -

    De client kan iets minder uur per week inkopen (structureel)

  • -

    De client kan variëren in het aantal uren per week: soms minder soms meer uren. Dit willen we wel enigszins begrenzen: we adviseren om het budget per kwartaal toe te kennen. Dat betekent dat binnen dat kwartaal mag schuiven met de kosten; wat in het kwartaal niet besteed is, is onderbesteding en mag niet meegenomen worden naar een volgend kwartaal (of dit technisch mogelijk is moeten we nog bij SVB nagaan)

  • -

    De client heeft de mogelijkheid om, indien deze geen/minder uren inzet in vakanties, de ruimte die daardoor ontstaat aan te wenden voor een hoger tarief

Controle achteraf

Nadat de cliënt de goedkeuring heeft van de consulent over de voorgenomen besteding van het budget (bij welke zorgverleners tegen welke uurtarieven), legt de cliënt de afspraken vast in de zorgovereenkomst(en). Na goedkeuring daarvan, vragen we de SVB te bewaken dat het in de zorgovereenkomst vastgestelde uurtarief en het totale toegekende budget niet wordt overschreden. Achteraf vindt dus altijd wel controle plaats op prijs en budget (en impliciet op aantal uren).

• Advies

  We adviseren om vooraf alleen het budget te maximeren. De cliënt is, voor zover de consulent vaststelt dat de cliënt op de gekozen manier voldoende gecompenseerd wordt, vrij om afspraken te maken over afwijkende uren en uurtarieven.

  We adviseren om het PGB budget toe te kennen per kwartaal (onder voorbehoud van uitvoerbaarheid door SVB).

Hieronder gaan we nader in op de zaken die in ieder geval in het zorg- en budgetplan moeten worden opgenomen door de cliënt:

• a.

  wat wenst de client in te kopen voor welk tarief en welk aantal uren;

• b.

  waarom de client de ondersteuning in de vorm van een PGB wenst te ontvangen;

• c.

  indien van toepassing: wie de client machtigt om zijn belangen ten aanzien van het PGB te behartigen en de aan het PGB verbonden taken uit te voeren;

• d.

  hoe de client de ondersteuning wenst te organiseren;

• e.

  op welke wijze de kwaliteit van de ondersteuning is gewaarborgd;

• f.

  een onderbouwde begroting van het aan hem toegekende budget

Ad. a

Hoeveel uren van welke zorg de cliënt inkoopt tegen welk tarief, is beschreven op de vorige pagina.

Ad. b

De situatie in de Jeugdwet is op dit onderdeel, waarom zorg in de vorm van een pgb, fundamenteel anders dan in de Wmo. In de Jeugdwet moet de cliënt namelijk voor toekenning van een PGB beargumenteren dat er geen passend ZiN-aanbod is voor de benodigde zorg. Dat betekent automatisch dat de dienstverlening op basis van een PGB zal verschillen van de dienstverlening die op basis van ZiN-contracten geboden wordt.

Mogelijk argumenten zijn dat benodigde ondersteuning of (jeugd)hulp:

• •

  niet goed vooraf is in te plannen;

• •

  op ongebruikelijke tijden wordt geleverd;

• •

  op veel korte momenten op de dag wordt aangeboden;

• •

  op verschillende locaties wordt geleverd;

• •

  op afroep te organiseren moet zijn;

• •

  er door de aard van de problematiek een vaste hulpverlening moet zijn;

• •

  passend dient te zijn bij een bepaalde godsdienstige, levensovertuigings- of

• •

  culturele achtergrond.

• •

  niet door de gecontracteerde zorgaanbieders kan worden geleverd;

• •

  door gecontracteerde zorgaanbieders niet met de gewenste vrijheid en flexibiliteit

• •

  geboden kan worden;

• •

  geleverd moet kunnen worden als de cliënt zelf niet thuis is of onder andere

• •

  voorwaarden die door een zorgaanbieder in redelijkheid niet verwacht kan worden.

Wanneer een cliënt of diens vertegenwoordiger de onderbouwing in redelijkheid heeft beargumenteerd kan de gemeente de aanvraag niet weigeren.

Zie hiervoor ook de beleidsoverwegingen rondom informele hulp, genoemd in bijlage 1.

Ad. d/e

Uit het zorg- en budgetplan moet o.a. blijken dat:

• •

  de veiligheid, doeltreffendheid en cliëntgerichtheid voldoende is gegarandeerd.

• •

  of de diensten of voorzieningen in redelijkheid geschikt zijn voor het doel waarvooreen pgb wordt verstrekt.

Aan deze voorwaarden zijn vooralsnog geen harde toetsingscriteria verbonden. Het toetsenvan het zorg- en budgetplan is maatwerk. Naarmate de ondersteuning zwaarder is, zullen ookmeer eisen worden gesteld aan de kwaliteit. Vooral als deze vormen van ondersteuning in hetinformele circuit worden geboden, zal kritisch moeten worden gekeken of de personen die

worden ingezet òf een relevante beroepsopleiding hebben òf door een combinatie vanopleiding/ervaring die ondersteuning kunnen bieden.

Het afgesproken zorg- en budgetplan kan gebruikt worden bij nazorg/controle om te toetsen ofde gewenste resultaten worden bereikt met de in het zorg- en budgetplan aangegevenondersteuning. Indien er bij het toetsen van het zorg- en budgetplan twijfels bestaan of deondersteuning van goede kwaliteit is en bijdraagt aan het beoogde resultaat dan kan demedewerkers een evaluatiemoment bepalen.

Ad. f

De cliënt dient in het zorg- en budgetplan een begroting voor de ondersteuning op te nemenals hij deze via een PGB wil inkopen. In principe moet dit gebeuren binnen het normaal beschikbare budget. Wanneer de consulent vaststelt dat een hoger budget nodig is om voldoende te compenseren, dan kan een hoger budget worden vastgesteld, echter nooit gebaseerd op een uurtarief hoger dan het goedkoopst adequate naturatarief.

Opgemerkt zij nog dat het tarief van de zorg nooit hoger kan zijn dat het goedkoopst adequate natura tarief. Dat wil niet zeggen dat men geen duurdere zorg kan inkopen. Het bedrag dat boven het goedkoopst adequate tarief uitstijgt dient door de cliënt te worden bijgelegd en op de rekening van de SVB worden gestort.

Nazorg/ controle

In een evaluatie / voortgangsgesprek kan, na verstrekking van een PGB, worden besprokenet de cliënt hoe de hulp bijdraagt aan het bereiken van de gestelde resultaten. Het is aan deijkteammedewerkers/ adviseurs/ indicatiesteller om te bepalen wanneer en hoe vaak deze

evaluatie plaatsvindt.

In de SVB–portal kan ook gekeken worden hoe de klant zijn PGB besteedt. Ook komen via deVB portal gewijzigde zorgovereenkomsten binnen. Wanneer deze (administratieve) controlesoeten leiden tot een contact van de medewerker, moet dit worden opgenomen in nadere werkinstructies.

4.5 Aandachtspunten in de uitvoering (deels beïnvloedbare factor)

De komst van de Jeugdwet en de Wmo 2015 gaat gepaard met de introductie van het trekkingsrecht voor het persoonsgebonden budget (pgb). Hierbij krijgen PGB houders geen geld meer op de eigen rekening gestort, maar wordt op factuurbasis uitbetaald aan de door de PGB-houder gecontracteerde zorgverlener. Dit betekent dat men niet meer achteraf de zorg hoeft te verantwoorden, maar vooraf de zorgovereenkomst aan de Sociale Verzekeringsbank (SVB) dient te overhandigen. De SVB controleert de zorgovereenkomst arbeidsrechtelijk en de gemeente ziet toe op de inhoud van de overeenkomst. Dit betekent dat wij de tarieven die de burger heeft afgesproken met de zorgaanbieder worden bekeken door de gemeente. Kanttekening hierbij is dat het Rijk de SVB als ketenpartner in de PGB-keten heeft geplaatst om fraude en misbruik tegen te gaan. De SVB beperkt zich echter tot een arbeidsjuridische toets en het doorgegeven van looninformatie aan de Belastingdienst. Nu blijkt dat gemeenten zelf ex-ante misbruik en fraude toetsen moeten gaan doen.

Een ander aandachtspunt bij de invoering van het trekkingsrecht is dat ministerie van VWS heeft besloten het trekkingsrecht zo basaal mogelijk in te voeren. Gemeenten (G4 en G32) voorzien daardoor risico’s in de uitvoering. Het betekent bovendien dat zaken die door de SVB zouden worden uitgevoerd nu door gemeenten zelf moeten worden gedaan, wat uiteraard leidt tot extra kosten. Dit vraagt om een scherpe blik op de (onderbouwing van de) uitvoeringskosten van de SVB. Gemeenten zijn niet van plan te betalen voor zaken die de SVB zou oppakken en die ze nu zelf moeten uitvoeren. In diverse bestuurlijke overleggen met Van Rijk is de toezegging gedaan dat in ieder geval dat de kosten worden gemonitord.

Andere (grote) aandachtspunten zijn verder:

•   •

  De bevoorschotting januari: De SVB kan in januari niet eerder uitbetalen. Dat betekent voor met name de mensen met gezamenlijke PGB’s dat er ernstige liquiditeitsproblemen kunnen ontstaan vanwege het gat (ze krijgen nu vooruit betaald, straks wordt dat achteraf).

•   •

  De communicatie naar cliënten. Sommige zaken over betaling en declaratie lijken bij de cliënten onduidelijk te zijn. Ook is de gebrekkige gegevensoverdracht een hinderfactor in de communicatie.

•   •

  Automatisch goedkeuren van indicaties: over deze mogelijkheid loopt een uitwisseling tussen VNG en SVB. De SVB wil graag dat de G32 en G4 nadenken over deze optie en mogelijke consequenties.

Bovengenoemde punten zijn ingebracht bij de VNG voor verschillende bestuurlijke overleggen met Van Rijn en met de SVB.

4.6 Niet verzilverde PGB indicaties (deels beïnvloedbare factor)

Door het rijk is aangegeven dat jaarlijks gemiddeld 10% van het toegekende PGB-budget niet uitgegeven wordt. Vermoedelijk wordt dit veroorzaakt doordat cliënten minder zorg consumeren dan waar ze op basis van hun indicatie recht op hadden, ofwel door minder uren in te kopen ofwel door zorg in te kopen voor lagere tarieven.

Eerder hebben we aangegeven dat we voor Jeugd 12,3 % moeten bezuinigen. Dat is ten opzichte van het door het rijk doorgegeven budget, waarbij het rijk al rekening heeft gehouden met een ruimte van 10 % in de toegekende budgetten. De onderbesteding draagt dus niet bij aan het realiseren van de bezuiniging.

Voor de Wmo ligt dit anders, hier kennen we het absolute bedrag dat we moeten bezuinigen en draagt onderbesteding wel degelijk bij aan het realiseren daarvan.

4.7 Herindicatie (beleidskeuze 2015)

Aan de cliënten die overkomen vanuit de awbz en de jeugdzorg is overgangsrecht toegekend. Kortgezegd komt het erop neer dat zij recht houden op hun indicatie gedurende het jaar 2015 en eindigt zoveel eerder als de indicatie is afgelopen. Ondanks het overgangsrecht bestaat de mogelijkheid om in gesprek te gaan met deze cliënten om wellicht toch een langere indicatie, dan wel een lager uurtarief overeen te komen. Dit kan alleen indien de client hiermee instemt.

Om bovenstaande vorm te geven gaan we vanaf eind 2014 en in de loop van 2015 in gesprek met personen waarvan de awbz-Wmo/ jeugd indicatie in 2015 afloopt. Ook gaan we in 2015 in gesprek met personen met een langlopende awbz-Wmo indicatie. Op een dergelijke manier zou je wel een kleine bezuiniging kunnen realiseren. We schatten deze bezuiniging op 2 % van het totale budget.

4.8 Bestedingsopties PGB

Behalve aan de zorg kan het PGB ook, onder voorwaarden, aan een aantal andere zaken worden besteed. Gemeenten zijn vrij om hierin zelf keuzes te maken. Dergelijke keuzes hebben effect op het totale budget van het PGB. We hanteren het uitgangspunt: waar beleidskeuzes ten aanzien van de uitvoering van het PGB gemaakt worden kiezen we voor het goedkoopste adequate alternatief. Dit uitgangspunt heeft voor onderstaande onderwerpen de volgende consequenties. Welke

Vrij besteedbaar bedrag

In Groningen kiezen we ervoor om (niet langer) een vrij besteedbaar bedrag te hanteren. Het argument om het te schrappen is dat het budget bedoeld is voor inkoop van zorg en niet voor de tijd die je er in steekt of andere zaken die rond het opdrachtgeverschap kunnen spelen. Een ander argument is dat cliënten die zorg in natura ontvangen ook geen vergoeding voor deze kosten ontvangen. Daarnaast is met de invoering van het trekkingsrecht de systematiek veranderd. De SVB verzorgt de betalingen aan de zorgaanbieders. Dit betekent dat er wel zorg geleverd moet zijn. Stel dat de het verantwoordingsvrije bedrag van €250 euro (huidig bedrag voor de wmo) blijven hanteren, dan zou de aanbieder geld ontvangen voor zorg die niet geleverd is.

Administratiekosten/bemiddelingskosten

Om PGB houder te kunnen zijn moet iemand in staat zijn om zijn eigen situatie (bij ouders: de situatie van hun kind) te overzien, zelf de zorg te kiezen, te regelen en aan te sturen en de opdrachtgeverstaken op zich te nemen. Hij moet verder op de hoogte zijn van de rechten en plichten die horen bij het beheer van een PGB, zoals een zorgaanbieder vinden, sollicitatiegesprekken voeren, individueel plan (laten) opstellen, accorderen van facturen, voortgang en kwaliteit bewaken van de geleverde zorg etc.

In het geval de cliënt zelf niet beschikt over de benodigde vaardigheden om de regie te voeren over het PGB, kan in een aantal situaties toch een PGB verstrekt worden met de hulp van iemand uit het eigen netwerk of een wettelijk vertegenwoordiger. In sommige gevallen kiezen cliënten ervoor om de administratiekosten doorlopend neer te leggen bij derden. In Groningen kiezen we ervoor om de administratiekosten niet te vergoeden uit het PGB budget. Dit past in de lijn dat wij vinden dat cliënten, dan wel diens vertegenwoordiger, zelf de regie over het PGB moet kunnen voeren. Dat is namelijk het idee achter het PGB. Daarnaast worden met de invoering van het trekkingsrecht de administratieve lasten beperkt.

In enkele gevallen kiezen cliënten er voor om een bemiddelingsbureau in te schakelen om hen te ondersteunen bij het vinden van een juiste zorgaanbieder. We gaan er in Groningen vanuit dat iemand die opteert voor een PGB zelf zijn zorgaanbieder kan vinden. Indien dit niet het geval is kan deze persoon navraag doen bij zijn/haar netwerk, dan wel de keuze maken om voor ZiN te kiezen. Vanwege vorenstaande worden de kosten voor een middelingsbureau niet vergoed.

Feestdagenuitkering, doorbetalen verlof (vakanties etc.)

Iedereen die in Nederland werkt, heeft recht op vrije dagen. Dus ook de zorgverlener. Er zijn vaste regels voor het aantal vrije dagen dat de zorgverlener kan opnemen. Het hangt van het contract af of de cliënt tijdens de vakantiedagen loon moet doorbetalen. In Groningen maken we de keuze dat er geen doorbetaling plaatsvindt tijdens vakantiedagen. De cliënt dient dit af te spreken in het contract met de zorgaanbieder.

Daarnaast vergoeden geen feestdagenuitkering aan de zorgaanbieder. Dit betekent niet dat er op die dag geen zorg kan worden geleverd. Indien is afgesproken dat de zorgaanbieder die dag zorg levert is dat geen enkel probleem. De feestdagenuitkering is een ‘extra’ uitkering. In de lijn dat we alleen de wettelijke vereisten vergoeden hanteren we hier het beleid dat we geen feestdagenuitkering toekennen.

Reiskosten

Het PGB mag besteed worden bij een aanbieder van buiten Groningen. De eventuele meerkosten als gevolg van deze keuze kunnen niet uit het PGB worden betaald. We gaan er vanuit dat de meeste zorg geleverd kan worden door zorgaanbieder is Groningen. In dat geval blijven de reisafstanden beperkt. Ook hier hanteren we de lijn dat de reiskosten niet vanuit het PGB budget worden vergoed.

4.9 Financiële consequenties

6 Gemeenten krijgen extra taken toegekend, maar de macrobudgetten die daarvoor beschikbaar komen, zijn gebaseerd op relatief even grote bezuinigingen voor ZiN en PGB in 2015. Voor zorg in natura worden die bezuinigingen voor 2015 gerealiseerd in (de wijze van) contractering. Voor Wmo ligt het natura-risico bij de aanbieders, voor Jeugdwet ligt dat genuanceerder. Binnen het VSD is ervoor gekozen om de bezuinigingen voor ZiN en PGB op dezelfde manier door te laten werken. Dit geldt zowel voor Jeugd als voor Wmo.

Probleem met het PGB is dat nieuw beleid en nieuwe PGB tariefstelling in 2015 slechts van toepassing zijn op de relatief kleine groep nieuwe en herindicaties. Het overgrote deel van het budget wordt opgesoupeerd door overgangscliënten 7 waarvoor oude tarieven en oude voorwaarden gelden. Het is dan ook niet verwonderlijk dat we de bezuinigingsopgave nog niet realiseren in 2015, maar pas vanaf 2016.

Hieronder gaan we in twee afzonderlijke paragrafen in op de consequenties voor Wmo en Jeugd.

Paragraaf