Kerngezond Veere, Nota Volksgezondheid 2022-2025

De leefomgeving waarin mensen wonen, werken en recreëren heeft een positieve invloed op de gezondheid en het welbevinden. Zowel de inrichting van de fysieke omgeving als de sociale structuren kunnen mensen ertoe verleiden te gaan bewegen, gezonde keuzes te maken of elkaar te ontmoeten. De leefomgeving kan zo bijdragen aan de vermindering van eenzaamheid en overgewicht en juist een groter gevoel van inclusiviteit creëren.

Speerpunten:

• •

  Gezondheid wordt een belangrijke pijler in de Omgevingsvisie en Omgevingsplannen.

• •

  De leefomgeving richten we zo in dat de gezonde keuze de gemakkelijke keuze wordt, zowel qua voeding als beweging.

• •

  Een zo hoog mogelijke mate van toegankelijkheid van openbare gebouwen en dorpskernen.

• •

  We ontwikkelen het uitvoeringsprogramma door tot een Leefstijlakkoord of Preventieakkoord.

Wat hebben we gedaan?

Op dit moment wordt de Veerse Omgevingsvisie opgesteld. De hoofdlijnen daarvoor liggen er al (Veere 2047: Trots op Veere, aantrekkelijk, vitaal en gezond!). Daarin wordt gezondheid als één van de acht thema’s meegenomen. De volgende doelstellingen zijn daarbij opgenomen:

• •

  We zetten ons in voor een gezonde bevolking. We richten de openbare ruimte groen, duurzaam en beweeg-vriendelijk in en gaan voor een duurzame en toekomstbestendige sportinfrastructuur. Onze leefomgeving stimuleert een gezonde levensstijl.

• •

  We maken ons sterk voor genoeg rustige gebieden in en in de nabijheid van kernen om te ontspannen.

Daarbij streven we een gezonde levensstijl na en wonen we lang en gezond zelfstandig. De Veerse leefomgeving biedt veel kansen voor gezond leven. Onze kernen worden omringd door natuur en open landschappen. Een schone, groene en rustige omgeving is altijd in de buurt. Het wandel- en fietsnetwerk verbindt onze kernen met aantrekkelijke recreatiegebieden, landschappen en natuurgebieden.

Een gezonde leefomgeving moet voor iedereen toegankelijk en veilig zijn, dus ook voor kinderen, ouderen of mensen met een handicap. Daarbij is het ook van belang om een goed netwerk van fiets- en wandelroutes te hebben en voldoende speelgelegenheden voor kinderen. Hierbij kun je denken aan speeltuintjes, voetbalveldjes maar bijvoorbeeld ook de pas geopende pumptrackbaan in Domburg. Dit soort faciliteiten nodigt mensen uit om in beweging te komen en te blijven. Ook deze faciliteiten moeten toegankelijk zijn voor iedereen.

De leefomgeving moet niet alleen uitnodigen tot meer bewegen maar ook tot gezonder eten. Uit de Gezondheidsmonitor Jeugd blijkt bijvoorbeeld dat Veerse jongeren vaker iets ongezonds kopen in de schoolkantine ten opzichte van het Zeeuwse gemiddelde. Overigens kopen ze ook vaker iets gezonds. Schoolkantines, maar bijvoorbeeld ook supermarkten, zijn plaatsen waar de ongezonde keuze vaak makkelijker is. Daar valt dus nog een wereld te winnen. Omdat we geen middelbare scholen hebben in de gemeente Veere, zal dit in samenspraak met gemeenten Middelburg en Vlissingen en de VO-scholen moeten gebeuren. Hoewel dit niet makkelijk valt te bewerkstelligen, hebben we wel de ambitie om de gezonde keuze makkelijker te maken, ook op openbare plaatsen.

Wat gaan we doen?

Het inzetten op een gezonde leefomgeving heeft onze prioriteit, omdat een gezonde leefomgeving van invloed is op alle andere speerpunten die we in deze nota benoemen. De verbinding met het fysieke domein is onmisbaar bij het inzetten op een gezonde leefomgeving. We gaan verkennen of we meer integraal kunnen werken en het fysieke domein meer kunnen betrekken bij het nemen van beslissingen.

We blijven ook twee keer per jaar in gesprek gaan met de Stichting Werkgroep Gehandicapten Walcheren (SWGW) om eventuele knelpunten met betrekking tot toegankelijkheid aan te horen en waar mogelijk op te lossen. Daarnaast willen we de doelgroep ouderen hier meer bij betrekken. Hoe we dat gaan doen, gaan we nog nader verkennen. Maar de inzet van de Leefplekmeter zou hierbij kunnen helpen. Zo kunnen we in gesprek gaan met de inwoners van Veere over wat zij belangrijk vinden in hun leefomgeving. We moeten echter wel voorkomen dat we zaken dubbel gaan oppakken, in het licht van de Omgevingsvisie.

We gaan het gesprek aan met sportverenigingen om te bekijken of er mogelijkheden zijn om, naast het gewone aanbod, ook een gezond aanbod in de sportkantines te kunnen aanbieden. Op die manier wordt de gezonde keuze voor de Veerse inwoner makkelijker gemaakt. Naast bijvoorbeeld fruit en groente kan er ook gedacht worden aan gratis watertappunten. Vanuit het Rijk hebben we extra middelen ontvangen voor Leefstijl. Hiermee gaan we onder andere een (en bij succes meerdere) beweegroute(s) aanschaffen, waar zowel ouderen als kinderen gebruik van kunnen maken.

Omdat er plannen zijn voor het sluiten van een Zeeuws Preventieakkoord, willen we niet nu op zaken vooruitlopen. We stellen daarom een uitvoeringsprogramma op (zoals we dat ook bij de vorige nota Volksgezondheid deden). Dit kunnen we in 2022 doorontwikkelen tot een Lokaal Preventieakkoord, waarbij we dan kunnen aansluiten op de uitgangspunten van een Zeeuws Preventieakkoord.

Alle kinderen moeten gezond en veilig kunnen opgroeien. De ouders en de omgeving van kinderen spelen daarin uiteraard de belangrijkste rol. Maar door situaties als scheidingen, huiselijk geweld of simpelweg slechte eetgewoonten kan de gezondheid en veiligheid van kinderen in gevaar komen.

Speerpunten:

• •

  We gaan aan de slag met de uitwerking van het programma Kansrijke Start.

• •

  We willen kinderen al op jonge leeftijd in aanraking laten komen met gezonde voeding.

• •

  Een verdubbeling van het aantal certificaten Gezonde School.

• •

  We blijven inzetten op het vergroten van veiligheid door middel van de Regiovisie ‘Geweld hoort nergens thuis’ en het versterken van de relatie tussen de lokale toegang en Veilig Thuis.

Wat hebben we gedaan?

De wettelijke taken die we als gemeente hebben op het gebied van Publieke Gezondheid zijn belegd bij de GGD Zeeland. De GGD Zeeland speelt binnen het domein Gezond en veilig opgroeien een belangrijke rol, en dan met name het team van jeugdverpleegkundigen. Zij zien kinderen vanaf de geboorte regelmatig, en bespreken met ouders de gezondheid, groei en ontwikkeling van het kind. Ook de opvoeding en de thuissituatie komen hierbij aan bod. De GGD speelt ook een belangrijke rol in het vergroten van de fysieke veiligheid van kinderen middels het Rijksvaccinatieprogramma. Kinderen ontvangen via de GGD de vaccinaties die zijn opgenomen in dit programma.

Zowel via de GGD als via Humanitas hebben we opvoedondersteuning aangeboden. Over het algemeen gebeurt dit via de GGD door middel van huisbezoeken, zoals het 18-maanden huisbezoek. De Veerse inwoners hebben echter ook de mogelijkheid tot het volgen van een opvoedcursus of een videohometraining. De afgelopen jaren hebben we het jaarlijkse budget hiervoor uitgebreid. De reden hiervoor is dat we door meer opvoedondersteuning in te zetten hopelijk minder kinderen naar jeugdhulp doorgeleiden.

Er is de laatste jaren ingezet op het programma JOOP, dat ondersteunt bij (v)echtscheidingen. Het programma heeft wel een naamsverandering ondergaan en heet nu Kind in scheiding Zeeland (KISZ) en wordt uitgevoerd door Spring jeugdprofessionals. Zij helpen de ouders het ouderschap zodanig te organiseren dat de kinderen er zo min mogelijk last van hebben. KISZ geeft daarnaast ook advies en biedt ondersteuning aan professionals die te maken krijgen met complexe scheidingsproblematiek. De expertise vanuit KISZ kan doorverwijzing van kinderen naar jeugdzorg voorkomen.

Een aantal Veerse basisscholen heeft een certificaat Gezonde school ontvangen. Er heeft een tweejarig project gedraaid op alle Veerse basisscholen met schoolfruit en moestuintjes.

Wat gaan we doen?

We gaan opvoedondersteuning de komende jaren meer onder de aandacht brengen, omdat dit doorverwijzing naar (duurdere) jeugdzorg kan voorkomen. Het is daarmee dus een preventieve voorziening. Zowel de GGD als Humanitas biedt opvoedondersteuning aan, maar hier maken we als gemeente nog (te) weinig gebruik van.

Vanaf 2022 wordt het prenataal huisbezoek onderdeel van het basistakenpakket van de GGD Zeeland. Hiermee wordt uitvoering gegeven aan actielijn 2 van het overheidsprogramma Kansrijke Start. Om dit succesvol te laten verlopen is het nodig om op lokaal niveau de verbinding te verbeteren tussen lokale toegang, jeugdverpleegkundigen en de kraamzorg. Hier willen we de komende jaren op gaan inzetten. Gemeente Veere neemt daarnaast al deel aan het project Nu niet Zwanger, dat eveneens deel uitmaakt van het landelijke programma Kansrijke Start. Aan dit project wordt op Zeeuws niveau uitvoering gegeven, maar we gaan ons ervoor inzetten om dit project de komende jaren voort te zetten.

Op dit moment zijn er vier basisscholen in de gemeente Veere die één of meerdere certificaten Gezonde School in hun bezit hebben. De ambitie is om dit aantal uit te breiden, en ook de andere basisscholen te motiveren in te zetten op het behalen van meerdere certificaten. Zo zijn er certificaten te behalen op de gebieden Milieu & Natuur, Sport & Bewegen, Voeding of Welbevinden. Over vier jaar willen we een verdubbeling van het aantal certificaten Gezonde School hebben gerealiseerd.

Binnen het initiatief Jong Leren Eten zijn projecten samengebracht op het gebied van gezonde voeding en duurzaamheid. Basisscholen kunnen hier subsidie voor aanvragen. We gaan basisscholen in de gemeente Veere informeren en enthousiasmeren over Jong Leren Eten, zodat kinderen ook lessen krijgen over gezonde voeding. Als gemeente willen we ook ons steentje bijdragen op het gebied van gezondere voeding op scholen. Daarom willen we het project schoolfruit, dat we eerder uitvoerden in samenwerking met FoodDelta Zeeland, nieuw leven inblazen. Daarnaast willen we gaan inzetten op het vergroenen van schoolpleinen. We gaan de komende jaren in gesprek met de basisscholen om te kijken of we ze kunnen enthousiasmeren om hun schoolpleinen (verder) te vergroenen. Waar nodig kunnen we scholen daarbij financieel ondersteunen.

In 2021 is Kinderopvang Walcheren gestart met een pilot Gezonde Kinderopvang. Daarvoor zijn zes locaties gekozen, waaronder ook een in de gemeente Veere (BSO de Sprong in Koudekerke). Als gemeente juichen we dit initiatief alleen maar toe. Bij een succesvolle uitkomst van de pilot zullen we waar mogelijk ondersteuning bieden bij het verder uitrollen van de Gezonde Kinderopvang naar andere locaties in de gemeente Veere.

Op het gebied van veiligheid zetten we in op verbetering van de relatie tussen de lokale toegang en Veilig Thuis. De Regiekaart (de)- escaleren blijven we gebruiken en we committeren ons aan de actiepunten uit de nieuw op te stellen Regiovisie ‘Voor een toekomst zonder geweld’. Verder gaan we aan de slag met het Kwaliteitskader Veiligheid voor lokale teams.

Binnen de programmalijn Gezonde leefstijl focussen we ons op de onderwerpen overgewicht, alcoholgebruik en roken. Dat zijn ook de speerpunten uit het Nationaal Preventieakkoord. Deze onderwerpen werken we verder uit in het Uitvoeringsprogramma Volksgezondheid.

Speerpunten:

• •

  Over vier jaar hebben we meer rookvrije gebieden in de gemeente.

• •

  We willen het percentage jongeren onder de 18 jaar dat alcohol gebruikt met 10% laten afnemen.

• •

  We willen het percentage kinderen en volwassenen met overgewicht met 10% laten dalen.

• •

  We zetten in op beperking van alcoholgebruik bij de 55+ doelgroep

Wat hebben we gedaan?

De afgelopen jaren hebben we ons enerzijds gericht op het voldoende laten bewegen van onze inwoners. Deels door middel van een uitvoeringsplan bij het Regionaal Sportakkoord. Maar ook deels door samen met Stichting Welzijn Veere (beweeg)activiteiten te organiseren voor ouderen. Daarnaast heeft het project SAIL (Stay Active and Independent Longer) plaatsgevonden in Domburg en Oostkapelle. Het doel was om ouderen langer actief en onafhankelijk te laten zijn in plattelandsgebieden. Dit deed men door zich te richten op beweging, voeding en welzijn. Op alle Veerse basisscholen heeft het project Schoolfruit en moestuintjes plaatsgevonden om gezond eetgedrag te stimuleren en kinderen voor te lichten over gezonde voeding.

Samen met partners zoals 1nul1 Preventie voerden we verschillende preventieactiviteiten uit met betrekking tot genotmiddelen. Zo legden zij straatcontacten met jongeren waarbij zij hen informeren en adviseren over genotmiddelen. Daarnaast ondersteunden zij scholen met de Gezonde School en Genotmiddelen-aanpak; een schoolpreventieprogramma over alcohol, roken en drugs. Tevens heeft gemeente Veere de afgelopen jaren deelgenomen aan het Zeeuwse Jeugd en Alcohol project Laat Ze Niet VerZuipen (LZNVZ). Onder de vlag van LZNVZ zijn Zeeuws, regionaal en lokaal activiteiten uitgevoerd om kennis over de risico’s van alcohol en genotmiddelen te vergroten.

We kregen signalen van de jongerenwerkers van 1nul1 preventie dat er steeds meer wordt geëxperimenteerd met nieuwe soorten drugs. Met name het strand van Dishoek bleek tijdens de coronaperiode een verzamelplaats te zijn voor jongeren, waarbij vaak ook alcohol en drugs in het spel waren. Daarom zijn maatregelen genomen om (in de zomermaanden) vaker bij de stranden te controleren op illegale samenkomsten en drank- en drugsgebruik. Er zijn regelmatig online informatiebijeenkomsten georganiseerd voor ouders en jongeren over alcohol- en drugsgebruik.

Alle voetbalverenigingen in de gemeente Veere zijn in de laatste jaren aangesloten bij het initiatief voor rookvrije voetbalvelden.

Wat gaan we doen?

Overmatig alcoholgebruik is niet alleen een probleem onder de jongere doelgroep. Ook in de doelgroep 55+ is steeds vaker sprake van overmatig alcoholgebruik. In Zeeland ligt dit percentage op ongeveer 8%. Deze doelgroep is ook opgenomen in het Nationale Preventieakkoord. We willen hier in de gemeente Veere daarom ook aandacht aan gaan besteden. Te denken valt hierbij aan handhaving, voorlichting en vroegsignalering. Bijvoorbeeld door huisartsen en andere zorgprofessionals te trainen om de signalen te herkennen. Ook een alcoholvrij aanbod in bijvoorbeeld sportkantines kan hierbij helpen. Vanuit Jellinek is de methode Moti 55 ontwikkeld, waarbij ouderen in gesprek gaan met een preventiemedewerker. Laat ze Niet Verzuipen kan in de uitwerking van de aanpak voor de 55+ doelgroep een coördinerende rol vervullen.

Ondanks dat het percentage alcoholgebruikers en overmatige tot zware drinkers onder jongeren en volwassenen is gedaald, blijft een integrale samenwerking nodig. We gaan dan ook door met de aanpak Jeugd en Alcohol ‘Laat Ze Niet Verzuipen’ (LZNVZ). Voor de komende beleidsperiode is vooral van belang om naast voorlichting en educatie te focussen op naleving en handhaving. Uit onderzoek blijkt namelijk dat het naleefgedrag van alcoholverstrekkers een aandachtspunt is.

We zien wel dat zowel het aantal Veerse jongeren dat überhaupt ooit alcohol gedronken heeft of dat in de afgelopen 4 weken heeft gedaan, is gedaald ten opzichte van vijf jaar geleden. Toch ligt het percentage Veerse jongeren dat ooit een glas alcohol heeft gedronken met 41% nog steeds ruim 10% boven het landelijk gemiddelde. Voor de komende jaren is er dus nog werk aan de winkel. We stellen in 2022 een vernieuwd Preventie- en Handhavingsplan Alcohol inclusief sanctiestrategie vast. Daarin staat opgenomen hoe we als gemeente Veere handhaven, optreden bij overtredingen en welke sancties worden opgelegd.

Grafiek 3: Alcoholgebruik leerlingen voortgezet onderwijs (klas 2 en 4) naar gemeente, Zeeland en Nederland

Gezondheid heeft uiteraard ook een sterke relatie met sport en bewegen. Veere is op het gebied van sport aangesloten bij het Regionaal Sportakkoord, dat voor alle Zeeuwse gemeenten het kader vormt. Jaarlijks stellen we een lokaal uitvoeringsprogramma op, als uitwerking van het Regionaal Sportakkoord. In dat programma gaan we verder in op alle maatregelen die we nemen op het gebied van sport en bewegen. Zo blijven we bijvoorbeeld inzetten op de MQ-scan om de motoriek van basisschoolleerlingen te meten. Deze scan is inmiddels op een zestal Veerse basisscholen afgenomen. De resultaten laten zien dat de motoriek bij een kwart van de kinderen ondermaats is. De ambitie is om de MQ-scan op meerdere Veerse basisscholen te gaan uitvoeren (ambitie is 10 van de 15). We gaan door met de inzet van de buurtsportcoach en we bekijken of we de activiteiten kunnen uitbreiden en kunnen aanpassen aan de behoeften van de verschillende dorpskernen.

Grafiek 2: Bewegen en sportgedrag leerlingen voortgezet onderwijs (klas 2 en 4) naar gemeente, Zeeland en Nederland

Hoewel het aantal rokers onder volwassenen al jaren daalt, is de daling onder jongeren sinds 2019 gestagneerd. De percentages Veerse jongeren die dagelijks of wekelijks roken (3 om 5 %) liggen net iets boven het landelijk gemiddelde (2 om 4 %). De ambitie in het Nationaal Preventieakkoord is om in 2040 een rookvrije generatie te hebben. De gemeente Veere heeft al rookvrije sportvelden. Het aantal rookvrije locaties willen we echter uitbreiden, te beginnen met het gemeentehuis. Als gemeente moeten we dan immers zelf het goede voorbeeld geven. De ambitie is om per 1 juli 2023 rookvrije speeltuinen, overige sportterreinen en dorpshuizen in de gemeente Veere te hebben. Op die manier ontmoedigen we roken en dragen we bij aan een rookvrije generatie. Dit is wel onder enig voorbehoud van uitvoerbaarheid.

We gaan in gesprek met JOGG (Jongeren op Gezond Gewicht) om te kijken of we als gemeente Veere kunnen aansluiten bij deze aanpak. JOGG is een leefstijltransitie die zich richt op kinderen en jongeren t/m 19 jaar. Het gezonder maken van de leefomgeving gebeurt op 6 verschillende domeinen. Om meer aandacht te geven aan een gezonde leefstijl, gaan we ook het gesprek aan met sportkantines om te bekijken of we het aanbod gezonder kunnen maken. Mensen moeten immers ook een gezonde keuze kunnen maken.

Omdat overgewicht ook onder volwassenen een steeds groter probleem wordt, richten we ons ook op deze doelgroep. De Gecombineerde Leefstijlinterventie (GLI) kan daarbij een nuttige methode zijn. Bij een GLI werken deelnemers aan hun leefstijl, gezonde voeding en eetgewoontes, gezond bewegen en een duurzame gedragsverandering. Dit kan worden vergoed vanuit de basisverzekering, maar alleen na doorverwijzing vanuit een huisarts of medisch specialist. In combinatie met sport en de buurtsportcoach kunnen we kijken naar een beweegprogramma voor bepaalde doelgroepen, zoals mensen met een lager inkomen voor wie sporten minder vanzelfsprekend is.

Er bestaat namelijk een sterk verband tussen sociaal economische status en gezondheid. Mensen die een hogere opleiding hebben genoten, hebben vaker een beter betaalde baan en ook een betere gezondheid. Dit wordt uitgedrukt door de Sociaal Economische Status (SES). Sociaal economische status wordt bepaald op basis van opleiding, inkomen en positie op de arbeidsmarkt. Het hebben van bijvoorbeeld een bijstandsuitkering of schulden hangt samen met slechtere gezondheid omdat mensen minder gezonde voeding kunnen kopen. Een hogere SES leidt in veel gevallen tot een hogere levensverwachting. We willen daarom meer aandacht geven aan mensen met een lagere SES. Daar valt immers de grootste winst te behalen op het gebied van gezondheid. Een verbinding met armoede en schuldenproblematiek is daarbij van belang. Met een meer integrale blik kunnen we deze doelgroep beter ondersteunen en zo de gezondheid verbeteren.

In het landelijke gezondheidsbeleid wordt ook nadrukkelijk aandacht besteed aan mentale gezondheid, en dan met name onder jongeren. Zij ervaren steeds vaker stress en prestatiedruk in hun dagelijks leven. Dat kan leiden tot slaapproblemen of zelfs vormen van depressie. In de landelijke nota Volksgezondheid wordt aangegeven dat er de komende jaren onderzoek wordt gedaan naar de aard en omvang van mentale problemen bij jongeren. Daar komt nog bij dat men verwacht dat de coronaperiode bij meer jongeren tot mentale gezondheidsklachten heeft geleid.

Speerpunten:

• •

  We willen eenzaamheid onder alle doelgroepen zoveel mogelijk voorkomen.

• •

  We willen mentale gezondheidsklachten bij jongeren eerder in beeld krijgen (vroegsignalering).

• •

  We nemen deel aan het vernieuwde project Jongeren en Seksueel Overschrijdend Gedrag (JSOG).

• •

  In alle 13 kernen zijn er ontmoetingsmogelijkheden voor ouderen.

•  

Wat hebben we gedaan?

We hebben Walchers ingezet op de POH-jeugd (Praktijkondersteuner Huisarts). Hij/zij probeert jongeren in één of meerdere consulten te helpen bij het oplossen van mentale problemen. Hierdoor kan jeugdzorg in de meeste gevallen worden voorkomen, in enkele gevallen is doorverwijzing wel noodzakelijk. De cijfers van de Praktijkondersteuner Jeugd bij de huisarts ondersteunen het beeld dat er meer jongeren zijn met mentale problemen. In de consulten worden veel vaker meisjes dan jongens gezien.

We zijn als gemeente Veere aangesloten bij het Platform Een tegen Eenzaamheid. In dit platform hebben verschillende organisaties zich verenigd, waarbij zij overleggen, activiteiten afstemmen en inhoudelijk verdieping zoeken. Stichting Manteling organiseert bijvoorbeeld een tweewekelijkse koffiekring en Stichting Welzijn Veere organiseert activiteiten voor ouderen in alle 13 kernen. Andere initiatieven zoals Burenhulp en de Maaltijdservice kunnen bijdragen aan een verminderd gevoel van eenzaamheid.

Grafiek 1: Ervaren gezondheid, gelukkig zijn en weerbaarheid leerlingen voorgezet onderwijs (klas 2 en 4) naar gemeente, Zeeland en Nederland.

Vanuit 1nul1 preventie zijn er praatgroepen voor kinderen die te maken krijgen met echtscheiding, of bijvoorbeeld ouders hebben met psychische problematiek of een verslaving. Ook zijn er spreekuren op de scholen voor voortgezet onderwijs, waar kinderen terecht kunnen met vragen of waar ze in gesprek kunnen gaan met een jongerenwerker. Onder de Veerse jongeren zien we dat 89% zijn/haar eigen gezondheid als (zeer) goed beoordeelt (zie grafiek hierboven). Dat is vier procent boven het Zeeuws en landelijk percentage. Bij volwassenen is dit 85,5% en bij ouderen 73,3%. Ook in deze leeftijdsgroepen is dat een aantal procentpunten hoger dan de Zeeuwse en landelijke cijfers.

Wat gaan we doen?

We monitoren de cijfers vanuit de POH-jeugd nadrukkelijk en blijven in gesprek met de Zeeuwse Huisartsen Coöperatie. De lokale toegang en de POH-jeugd moeten elkaar beter weten te vinden en jongeren moeten van het bestaan van de POH-jeugd op de hoogte zijn. We gaan dus inzetten op bekendheid. Indien nodig kunnen we de spreekuren van de POH-jeugd uitbreiden.

Het project JSOG (Jongeren en Seksueel Overschrijdend Gedrag) is in 2020 om verschillende redenen stil komen te liggen. Jongeren die te maken kregen met sexting, het verspreiden van naaktfoto’s, etc. konden dit melden bij een meldpunt. Vervolgens werd per casus advies gegeven en de juiste hulp ingeschakeld. Op dit moment wordt er een gewerkt aan een doorstart van het project, waarbij het Zeeuwse CSG (Centrum voor Seksueel Geweld) een belangrijke rol moet gaan spelen. Dit moet in 2022 echter nog verder worden vormgegeven.

We blijven de komende jaren samenwerken met 1nul1 preventie op het gebied van collectieve GGZ en verslavingspreventie. Hiervoor verstrekt de gemeente Veere jaarlijks subsidie. Echter, niet alleen jongeren krijgen te maken met mentale gezondheidsklachten. Voor (met name alleenstaande) ouderen geldt dat zij een gevoel van eenzaamheid kunnen (gaan) ervaren. Op dit moment ligt het percentage ouderen dat zich eenzaam voelt op 40,8% in Veere. Dat is 10% lager dan het Nederlands percentage en bijna 12% lager dan het Zeeuwse cijfer. Desondanks is het percentage hoog. Eenzaamheid heeft daarom onze aandacht als een thema dat we integraal willen gaan benaderen vanuit de afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling. Dit werken we in de komende tijd nog verder uit.

Landelijk zijn er ontwikkelingen op het terrein van suïcidepreventie. Waarschijnlijk zal het onderwerp suïcidepreventie vanaf 1 juli 2022 worden toegevoegd aan het Basistakenpakket van de GGD. Om die periode te overbruggen is het noodzakelijk dat het huidige project Zeeland Zonder Zelfmoord wordt verlengd. De voortzetting van dat project ondersteunen we als gemeente Veere.

In 2021 is het plan van aanpak ‘Jeugdhulp en Onderwijs verbonden’ vastgesteld door het Portefeuillehoudersoverleg Jeugd. Dit plan van aanpak gaat over de zorgstructuur op de scholen (zowel basis- als voortgezet onderwijs) en de aansluiting daarvan op jeugdhulp. Het idee is dat scholen vindplaatsen zijn voor problematiek, en dat we door een betere samenwerking de (vaak mentale) problematiek eerder kunnen signaleren en hopelijk ook eerder kunnen verlichten/verhelpen. In ieder geval op Walchers niveau is er een werkgroep gestart die aan de slag gaat met de verdere uitwerking van dit plan van aanpak.

Deze programmalijn bevat eigenlijk elementen uit meerdere van de voorgaande programmalijnen. Zo heeft gezond ouder worden een relatie met gezonde voeding, voldoende bewegen, toegankelijkheid en het voorkomen van eenzaamheid. Omdat Veere een vergrijzende gemeente is, is het van belang om aandacht te besteden aan de oudere doelgroep.

Speerpunten:

• •

  We willen dat ouderen, als zij dat zelf ook wensen, zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen.

• •

  De verbinding zoeken met sport/beweging om ouderen te stimuleren te blijven bewegen (beweegvriendelijke gemeente).

• •

  Alle 13 Veerse kernen zijn over 4 jaar dementievriendelijk.

• •

  We gaan op Zeeuws niveau aan de slag met de Zeeuwse Zorgcoalitie na ondertekening van het pact.

Wat hebben we gedaan?

De Rijksoverheid wil dat ouderen in hun vertrouwde omgeving zelfstandig oud kunnen worden. Om dat mogelijk te maken worden via het project Vitaal Wonen woningen ‘opgeplust’. Hierbij worden woningen toegankelijker gemaakt, zodat ouderen langer thuis kunnen blijven wonen. Zo worden bijvoorbeeld beugels geplaatst of drempels verlaagd of weggehaald. Dit draagt daarmee bij aan de valpreventie onder ouderen en is voorliggend aan een woningaanpassing via de Wmo. Langer zelfstandig thuis wonen kan echter ook eenzaamheid in de hand werken. Het thema eenzaamheid heeft onze aandacht en komt terug in programmalijn 4. De komende tijd gaan we verder aan de slag met dit thema.

Het project Hart Veilig Wonen is afgerond. Dat houdt in dat in alle dorpskernen van de gemeente Veere er minimaal één AED beschikbaar is die 24/7 toegankelijk is. In de meeste kernen zijn echter meer AED’s beschikbaar. Ook voor ouderen is beweging van belang om gezond ouder te worden. Daarbij speelt de leefomgeving een belangrijke rol. Toegankelijke stoepen of paden zijn belangrijk zodat ouderen in hun eigen dorpskern een rondje kunnen blijven wandelen.

Jaarlijks geven we subsidie aan sportclubjes en verenigingen die zich richten op de oudere doelgroep. Daarmee stimuleren we beweging én ontmoeting onder onze oudere inwoners. Ook organiseert Stichting Welzijn Veere in alle dorpskernen activiteiten voor ouderen.

Op dit moment zijn er in gemeente Veere ruim 500 mensen met dementie, en de verwachting is dat dit aantal de komende jaren alleen maar gaat toenemen. Daarom zijn we een aantal jaar geleden gestart met het concept Dementievriendelijk Veere. Stichting Welzijn Veere neemt hierin het voortouw, maar verschillende (vrijwilligers)organisaties, ondernemers en zorgaanbieders werken hierbij samen.

Wat gaan we doen?

Het doel is om in ieder geval alle welzijnsactiviteiten voor senioren in de 13 Veerse kernen te behouden én dementievriendelijk en laagdrempelig te organiseren. Daarnaast willen we dat over vier jaar alle 13 dorpskernen dementievriendelijk zijn.

Om gezond en vitaal ouder te worden is lichaamsbeweging belangrijk. Dit hoeft niet per se sporten te zijn, iedereen moet kunnen bewegen naar zijn/haar kunnen. In samenwerking met Fitness de Driehoek organiseert de Buurtsportcoach trainingen en workshops, soms gericht op specifieke doelgroepen als dementerenden of 50-plussers. Daarnaast is er het Functioneel trainen ouderen (FT), dat in verschillende Veerse kernen wordt georganiseerd. We gaan bekijken of we deze trainingen de komende jaren kunnen uitbreiden en de Buurtsportcoach daarbij kunnen ondersteunen. We willen tevens in gesprek gaan met de oudere doelgroep om te bekijken of, en zo ja waar, er verbeteringen mogelijk zijn met betrekking tot de toegankelijkheid.

De Zeeuwse Zorgcoalitie is een samenwerking tussen het ADRZ, Emergis, SVRZ, ZorgSaam, zorgverzekeraar CZ, Provincie Zeeland, de Zeeuwse huisartsen, GGD Zeeland en de Zeeuwse gemeenten. Deze samenwerking heeft als doel om innovatieve oplossingen voor het dichten van de zorgkloof te vinden. Dit doen we over de grenzen van de eigen organisatie heen, of zelfs buiten bestaande wet- en regelgeving. Er wordt ingezet op drie oplossingsrichtingen:

• •

  Acute zorg

• •

  Ouderenzorg

• •

  Personeelsbeleid

De Zeeuwse Zorgcoalitie werkt onder andere aan een preventieplan. Het gaat vooralsnog ter inspiratie dienen van alle partijen. In 2022 zal naar alle waarschijnlijkheid een pact worden ondertekend door de 13 gemeenten in Zeeland. Hiermee committeren zij zich aan de doelstellingen van de Zeeuwse Zorgcoalitie. Op het gebied van Ouderenzorg, waar deze programmalijn zich op richt, gaat het dan om bijvoorbeeld mantelzorgers, ondersteuning, vroegsignalering en het vooruit plannen van zorg.

Ook werkt CZ actief toe naar de implementatie van Welzijn op Recept. Hiertoe is contact gezocht met de afzonderlijke gemeenten. Het betreft een betere afstemming en samenwerking tussen huisartsen en uitvoeringsorganisaties in het sociaal domein.

De coronapandemie duurt langer dan we van tevoren hadden gedacht. Schoolsluitingen, thuiswerken, en gesloten sportscholen dragen uiteraard niet bij aan het verbeteren van de gezondheid van onze inwoners. Landelijk wordt aangegeven dat er op mentaal gebied meer stress, angst en eenzaamheid zal worden ervaren. Ook overgewicht, alcoholgebruik en roken kunnen toenemen. Toch zien we deze verwachte toename nog niet terug in de cijfers van de Gezondheidsmonitors volwassenen en ouderen van de GGD (beide eind 2021 gepubliceerd). Voor jeugd wordt er op dit moment een extra Gezondheidsmonitor uitgevoerd in relatie tot corona. Deze cijfers zijn echter nog niet bekend.

Bovendien wordt er, bijvoorbeeld op het gebied van onderwijs, al veel geïnvesteerd in het inhalen van achterstanden. Ook buitenschoolse activiteiten en sociale/emotionele aspecten krijgen daarbij de aandacht. Uiteraard houden we een vinger aan de pols en zijn we volop aan de slag om de huisartsen, scholen en onze lokale toegang nog beter met elkaar te laten samenwerken. Het is belangrijk dat we elkaar weten te vinden. Zo krijgen we signalen ook eerder in beeld en kunnen we sneller zoeken naar een passende oplossing. Als er in de toekomst meer bekend wordt over de gevolgen van de coronapandemie, kunnen we ons uitvoeringsprogramma daarop aanpassen. Daarom is ervoor gekozen om in deze nota geen specifieke acties te benoemen als reactie op de eventuele gevolgen van de coronapandemie.