Besluit van de burgemeester van de gemeente Lelystad inzake de handhaving van het coffeeshopbeleid (Handhavingsarrangement coffeeshopbeleid gemeente Lelystad 2013)

De bestuursrechtelijke keuze om een coffeeshop te gedogen is gekoppeld aan de eis dat dit gebeurt onder een handhavingsregime, waarin zeer strikt wordt opgetreden bij overtredingen van de gestelde gedoogvoorwaarden. Dit handhavingsarrangement zal duidelijkheid verschaffen in hoe er wordt opgetreden indien er zich overtredingen voordoen. Door een goed omschreven regelgeving geeft het handhavingsarrangement voor alle partijen (bewoners, ondernemer, gemeente, politie, OM) duidelijkheid over wat wel en niet mag en dat er consequent zal worden opgetreden bij overlast. Per overtreding is vastgelegd wat de sanctie is en hoe de verschillende partners hun bevoegdheden en instrumenten zullen aanwenden. De uitwerking van het handhavingsarrangement zal in de vorm van stappenplannen worden weergegeven. Stappenplannen welke zijn opgenomen in het bestaande horecasanctiebeleid, worden in dit voorstel meegenomen en zijn op de situatie van de coffeeshop toegespitst.

Het gedoogbeleid is gebaseerd op het landelijke coffeeshopbeleid. Het landelijke beleid kreeg gestalte in 1976 toen als gevolg van een wijziging van de Opiumwet een onderscheid werd aangebracht tussen harddrugs (onaanvaardbaar risico voor de volksgezondheid) en softdrugs (een geringer risico). De gedachte hierachter was om de softdruggebruiker uit het hardere en criminele circuit van de harddrugs te houden. Toen eind jaren tachtig bleek dat de verkoop van softdrugs vooral in coffeeshops plaatsvond, besloot het College van procureurs-generaal in 1991 tot de landelijke invoering van de zogenaamde AHOJG-criteria. Na enkele aanscherpingen in de jaren negentig werden de criteria in december 2000 als volgt vastgesteld:

• •

  Geen Affichering; behalve een summiere aanduiding van de lokaliteit mag géén reclame

• •

  worden gemaakt;

• •

  geen Harddrugs; in een coffeeshop mogen geen harddrugs aanwezig zijn en/of worden verkocht;

• •

  geen Overlast; een coffeeshop mag geen overlast veroorzaken. Onder overlast kan worden

• •

  verstaan parkeeroverlast, geluidhinder, vervuiling en rondhangende klanten;

• •

  geen Jeugdigen; geen verkoop en geen toegang aan jeugdigen beneden de 18 jaar.

• •

  geen Grote hoeveelheden; niet meer dan 5 gram te verhandelen per transactie (per klant, per dag);

• •

  en niet meer dan 500 gram op voorraad.

In 2012 is het landelijke beleid verder aangescherpt om coffeeshops kleiner en beheersbaar te maken, de aantrekkingskracht van het Nederlandse drugsbeleid op gebruikers uit het buitenland terug te dringen en de kwetsbare jongeren te beschermd tegen drugsgebruik. De aanscherping houdt in dat uiteindelijk één criteria is toegevoegd aan de AHOJ-G criteria (beslotenclub – criterium komt te vervallen en het afstandcriterium wordt niet opgelegd als gevolg van het regeer akkoord):

• •

  Ingezetene; alleen ingezetene van Nederland kunnen op een ledenlijst van een coffeeshop worden ingeschreven.

Alleen ingezetene van Nederland hebben toegang tot een coffeeshop en verkoop zal alleen plaatsvinden aan ingezetene. Een ingezetene is een persoon die zijn adres heeft in een gemeente van Nederland. Het ingezetenschap wordt aangetoond doormiddel van een uittreksel van de Gemeentelijke Basis Administratie van de woonplaats dat niet ouder is dan vier weken.

De coffeeshop dient zich te onthouden aan een zodanige externe affichering, dat daar geen aanzuigende werking van uitgaat op potentiële drugsgebruikers binnen en buiten de gemeente Lelystad. Dit geldt ook voor affichering op internet.

De productie en verkoop en het aanwezig hebben van harddrugs betekenen reeds op zichzelf forse inbreuken op de rechtsorde en de openbare orde.

De productie en verkoop en het aanwezig hebben van met name harddrugs zijn tevens een gevaar voor de volksgezondheid.

De gecombineerde verkoop van soft- en harddrugs bergt bovendien het risico in zich, van de overstap van softdrugsgebruik naar het harddrugsgebruik, met alle gevaren van dien.

De exploitant is verplicht maatregelen te nemen om overlast voor de omgeving te voorkomen:

• •

  De exploitant zorgt er voor dat gedurende de openingstijden van de inrichting voortdurend toezicht wordt gehouden in de directe omgeving;

• •

  de exploitant zorgt er voor dat afval door bezoekers van de inrichting in de directe omgeving zo spoedig mogelijk wordt opgeruimd;

• •

  bezoekers van de inrichting moeten er op gewezen worden dat zij rekening dienen te houden met omwonenden en dat hinderlijk en luidruchtig gedrag buiten de inrichting op straffe van een lokaalverbod niet is toegestaan.

Minderjarigen wordt de toegang tot de coffeeshop ontzegd. Rechtstreekse confrontatie van minderjarigen met de verkoop van softdrugs brengt risico's met zich mee voor zowel de openbare orde als de volksgezondheid. Daarnaast zal het aantal jongeren en de frequentie van het drugsgebruik toenemen onder een kwetsbare bevolkingsgroep. Overmatig gebruik van softdrugs leidt vaak tot een verstoring van het ontwikkelingsproces van de jongere en daarmee samenhangend problematisch gedrag. Toelating van minderjarigen tot een coffeeshop geeft onvermijdelijk aanleiding tot samenscholingen en rondhanggedrag van jeugdigen in en rondom een coffeeshop. Dit veroorzaakt een onaanvaardbare aantasting van het woon- en leefklimaat.

De verkoop en het gebruik van softdrugs brengen zekere risico's met zich mee voor zowel de openbare orde als de volksgezondheid. De verkoop vanuit coffeeshops moet passen in het streven naar een gematigd gereguleerd aanbod van softdrugs ter beperking van druggerelateerde overlast.

Het is niet toegestaan om per transactie een grotere hoeveelheid softdrugs te verkopen dan nodig is voor eigen gebruik, 5 gram. Onder een "transactie" wordt begrepen alle koop en verkoop in één coffeeshop op één dezelfde dag met betrekking tot één dezelfde verkoper. De maximale handelsvoorraad van de coffeeshop mag in dit verband niet meer zijn dan 500 gram.

Deze voorwaarden gelden voor alle coffeeshops in Nederland. Het is niet mogelijk om lokaal

van deze voorwaarden af te wijken. Wanneer coffeeshops zich houden aan deze voorwaarden

wordt door het Openbaar Ministerie (OM) niet opgetreden. Bij overtreding van de beleidsregels of wanneer softdrugs vanuit andere punten dan coffeeshops wordt verkocht wordt wél strafrechtelijk opgetreden. Vanzelfsprekend volgen in dat geval ook bestuursrechtelijke maatregelen.

In beginsel wordt bestuursrechtelijk opgetreden tegen overtredingen van de beleidsregels. Hier moet een onderscheid worden gemaakt tussen overtredingen die betrekking hebben op voor publiek toegankelijke lokalen (zoals horeca, coffeeshops en winkels) en op woningen.

In de Opiumwet zijn de regels vastgelegd voor bezit, productie en distributie van drugs. De politie zal de overtredingen op grond van deze wet opsporen en constateren, een proces verbaal opmaken en het OM kan besluiten te vervolgen.

De Opiumwet is weliswaar een wet uit het strafrecht, toch kent de wet één bestuursrechtelijke component. Artikel 13b Opiumwet biedt de burgemeester namelijk de mogelijkheid om bestuursdwang, waaronder sluiting of het opleggen van een dwangsom, toe te passen als er in voor publiek toegankelijke lokalen drugs worden verhandeld.

Dit artikel wordt gebruikt in twee situaties:

• •

  Handhaving van het coffeeshopsanctiebeleid

  Onder voorwaarden (de I-AHOJG-criteria eventueel aangevuld met gemeentelijke regels) wordt verkoop van canabis in de coffeeshops gedoogd. Indien de exploitant van de coffeeshop zich niet aan deze voorwaarden houdt, is er sprake van niet toegestaande verkoop en kan bestuursrechtelijk worden gehandhaafd;

• •

  optreden tegen verkoop van drugs in voor publiek toegankelijke lokalen

  Wanneer drugshandel wordt geconstateerd in bijvoorbeeld een winkel of horecagelegenheid kan met dit artikel bestuursrechtelijk worden opgetreden.

Sinds 1 juni 2003 is de Wet BIBOB van kracht. BIBOB staat voor Bevordering Integriteitsbeoordeling door het Openbaar Bestuur. De wet geeft gemeenten meer mogelijkheden bij het verlenen van vergunningen of bij wijziging van de ondernemersvorm eventuele criminele activiteiten van de aanvragers van de vergunningen mee te wegen.

Op grond van artikel 3 van de Wet BIBOB kan een vergunning geweigerd of ingetrokken worden wanneer:

• •

  sprake is van een ernstig gevaar dat de beschikking mede gebruikt zal worden voor het benutten van voordelen uit strafbare feiten;

• •

  sprake is van een ernstig gevaar dat de beschikking mede gebruikt zal worden voor het plegen van strafbare feiten;

• •

  een redelijk vermoeden bestaat dat ter verkrijging van de aangevraagde dan wel gegeven vergunning een strafbaar feit is gepleegd (bv. Valsheid in geschrifte of omkoping).

De keuze om artikel 3 al dan niet toe te passen is een discretionaire bevoegdheid. Gezien de zwaarte van de BIBOB-instrumenten zijn bestuursorganen bij wet verplicht beleid op te stellen, waarin op basis van algemene termen wordt geformuleerd in welke situaties een advies wordt aangevraagd bij het landelijk bureau BIBOB. Gemeente Lelystad heeft haar beleid reeds geïmplementeerd.

Een coffeeshop is een alcoholvrije horecagelegenheid. Het is een horeca-inrichting waar handel in en gebruik van softdrugs plaatsvindt. De coffeeshop moet dus tevens voldoen aan de eisen die gesteld worden ten aanzien van overige horecabedrijven. Indien er zich overtredingen voordoen die vallen onder de horeca, zal het reeds bestaande horecasanctiebeleid van toepassing zijn.

Gemeente en politie zullen de controles uitvoeren om vast te stellen of de coffeeshophouder de gestelde eisen naleeft. Deze controle kan gezamenlijk of individueel plaatsvinden. De controles vinden onregelmatig en onaangekondigd plaats. Politie, O.M. en gemeente maken afspraken over het aantal en de aard van de controles. Jaarlijks vindt er tenminste één gezamenlijke controle plaats. Tevens zal er gezamenlijk gehandhaafd worden.

In het kader van de handhaving van het drugsbeleid wordt met name gebruik gemaakt van de volgende wet- en regelgeving:

Verder zal indien van toepassing op de situatie, eveneens de volgende wetgeving worden gehanteerd:

• •

  Algemene wet bestuursrecht;

• •

  Drank- en Horecawet;

• •

  Wetboek van Strafrecht;

• •

  Wetboek van Strafvordering;

• •

  Wet Wapens en Munitie;

• •

  Wet op de kansspelen;

• •

  Wet milieubeheer;

• •

  Woningwet;

• •

  Wet BIBOB.

In de inrichting mag geen alcohol worden verstrekt.

In dan wel vanuit de inrichting mag geen reclame worden gemaakt voor de verkoop van softdrugs aan de buitenkant van de inrichting, naast de naam van de inrichting, enkel de aanduiding coffeeshop is toegestaan, waarvan de afmetingen het formaat 1m x 0,50 m2 niet mag overschrijden. Verder mag niet op enigerlei wijze wervend worden opgetreden om daarmee de aandacht op de inrichting te vestigen, bijvoorbeeld door middel van het plaatsen van advertenties, sponsoring van evenementen of het verspreiden van foldermateriaal.

De coffeeshop mag geen overlast veroorzaken voor de omgeving. Overlast kan bijvoorbeeld bestaan uit lawaai, geluidshinder, (fout) geparkeerde auto’s en/of fietsen van klanten, zwerfvuil afkomstig uit de inrichting etc.

Bij zeer ernstige overlast, d.w.z. bij dreigen met wapens, mishandeling e.d. (zie ook 6.10 Criminele activiteiten):

Een coffeeshop is alleen toegankelijk voor ingezetenen van Nederland van 18 jaar of ouder. Overtreding wordt begaan door het verkopen c.q. verstrekken aan minderjarigen en niet ingezetene alsmede de aanwezigheid van minderjarigen en niet ingezetene.

Er geldt een maximum van 5 gram per transactie. Er mag slechts één transactie per persoon per dag plaatsvinden.

De inrichting mag niet meer dan 500 gram softdrugs in voorraad hebben.

Het verkopen en of aanwezig hebben van harddrugs in de inrichting is ten strengste verboden.

De inrichting waarvoor een gedoogverklaring is dan wel zal worden afgegeven mag geen terras exploiteren of anderszins buiten op straat of op een open erf c.q. aanhorigheid, direct gelegen aan en/of met uitzicht op de weg, als bedoeld in artikel 2:10 van de APV.

Ingevolge het gedoogbeleid van de burgemeester mogen coffeeshops voor de maandag tot en met vrijdag van 16:00 uur tot 22:00 uur en op de zaterdag en zondag kan een afwijkend sluitingstijd worden gesteld om van 12:00 uur tot 22:00 uur voor het publiek geopend zijn. Op de andere uren dienen zij gesloten te zijn. Tevens worden deze openings- en sluitingstijden op een door de gemeente te verstrekken kaart, die van buitenaf zicht aan of op de inrichting is bevestigd, aangegeven.

De aanwezigheid van bijvoorbeeld wapens en/of gestolen goederen/heling van die gestolen goederen in de inrichting geldt als criminele activiteit.