Ontheffingenbeleid ten aanzien van verkeersmaatregelen

Voorgesteld wordt ten aanzien van de behandeling van verzoeken om ontheffing van verkeersmaatregelen het in de toelichting geformuleerde beleid te volgen.

Sedert de inwerkingtreding van het Reglement Verkeersregels en Verkeerste­kens 1990 ( R.V.V. 1990 ) en het Besluit Administratieve Bepalingen inzake het Wegverkeer ( B.A.B.W.) heeft het hoogheemraadschap een nadrukkelijke taak ten aanzien van het besluiten tot verkeersmaatregelen en ten aanzien van het verlenen van ontheffingen van genomen verkeersmaatregelen.

Om te komen tot een enigszins uniforme afhandeling van verzoeken om onthef­fing is het gewenst ten aanzien van dit taakveld een beleid vast te stellen. Op grond van artikel 87 van het R.V.V. kan door het bevoegde gezag onthef­fing worden verleend van de artikelen 3, eerste lid, 4 tot en met 8, 10, 23, onderdelen b, c, f, en g, 24, onderdelen a, b, d, en e, 25, 42, 43, en 53 alsmede artikel 62 voor zover het betreft de verkeersborden Cl, C2, C4, C6 tot en met C21, D2, D4 tot en met D7, El tot en met E3, E6, E7, F7, G1, G3, G7, G9, G11 en G13 en de verkeerstekens genoemd in de artikelen 76, 77, 78, voor zover het lijnbussen betreft, en 81. Op de bij dit voorstel behorende bijlage I is de betekenis van de verschillende artikelen en verkeersborden overzichtelijk weergegeven.

Bij het formuleren van een ontheffingenbeleid door het hoogheemraadschap spelen een tweetal factoren een belangrijke rol.

1. Op de eerste plaats is dat de visie van de administratieve rechter ten aanzien van het reeds bestaande door de verschillende betrokken over­heidsorganen gevoerde ontheffingenbeleid op grond van het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens. (Voor de inwerkingtreding van het RW 1990 en het BABW was het college van Gedeputeerde Staten van Zuid-Hol­land voor het overgrote deel van de wegen in beheer en onderhoud bij het hoogheemraadschap het gezag dat bevoegd was ontheffingen te verlenen.Omdat in beginsel er vanuit mag worden gegaan dat het hoogheemraadschap als rechtsopvolger het door de provincie gevoerde beleid voortzet, tenzij gewichtige redenen zich daartegen verzetten, dient het door de provinQie gevoerde beleid ten aanzien van ontheffingverlening, eveneens betro~en te worden in de besluitvorming van uw college) .

Voor het formuleren van een ontheffingenbeleid is het op de eerste plaats van belang te weten hoe de rechterlijke macht tegen verkeersmaat­regelen en de hiervan afgeleide ontheffingsmogelijkheid, aan kijkt. De jurisprudentie wijst uit dat de effecten van verkeersmaatregelen in beginsel tot het normale maatschappelijke risico behoren. Zo is het niet ongebruikelijk dat men voor het woon-werkverkeer dient om te rijden. Een te soepel ontheffingenbeleid zou ernstige nadelen met zich meebrengen zoals het tenietgaan van de verkeersmaatregel, het niet effectief kunnen controleren door de politie, het voeren van een omvangrijke administra­tie en het uitlokken van overtreding van de maatregel door andere wegge­bruikers. Een restrictief ontheffingenbeleid wordt derhal ve door de rechter in beginsel redelijk geacht.

Uit de jurisprudentie blijkt vervolgens dat bezwaren tegen verkeersmaat­regelen effectief zijn indien aangetoond kan worden dat er onevenredig zware economische schade wordt geleden als gevolg van de maatregel. Dit criterium zal hoofdzakelijk een rol spelen bij bedrijven welke een verzoek om ontheffing van een verkeersmaatregel indienen. Van onevenredig zware economische schade kan bijvoorbeeld sprake zijn indien:

• •

  het bedrijf spoedeisende activiteiten verricht. Het niet tijdig kunnen bereiken van een klant kan leiden tot het verlies van die klant;

• •

  het bedrijf maakt gebruik van dusdanig hoogwaardig en gespecificeerd personeel dat vervanging bij eventueel vertrek niet tot de mogelijk­heden behoort. Het bedrijf dient dan wel aantoonbaar te maken dat het om onvervangbaar personeel gaat dat uitsluitend op grond van de genomen verkeersmaatregel ontslag heeft genomen.

Als gevolg van een getroffen verkeersmaatregel zijn weggebruikers ge­noodzaakt een andere route te kiezen welke meestal langer is. Wat wordt door de administratieve rechter gezien als een acceptabele omrij -af­stand?

Beoordeling van deze vraag geschiedt steeds aan de hand van de concrete situatie waarbij steeds weer de belangenafweging gemaakt dient te worden tussen het te dienen verkeersbelang waarvoor de betreffende verkeers­maatregel is ingesteld, en het individuele belang van de verzoeker om ontheffing. Uit de Juri~prudentie is geen algemeen hanteerbare omrij­afstand te distilleren welke als grens gehanteerd kan worden tussen acceptabele en onacceptabele omrij-afstand. Zo werd een omrij-afstand van bijna twee kilometer door de rechter als acceptabel beschouwd, terwijl een omrij-afstand van ongeveer veertien kilometer als onaccepta­bel werd beoordeeld. Hierbij moet vermeld worden dat het in deze proce­dures niet alleen de omrij -afstand was welke een doorslaggevende rol van betekenis speelde.

Met een restrictief beleid dient precedentwerking te worden voorkomen. Bij elk verzoek om ontheffing zal echter toch steeds onderzocht moeten worden of verzoeker in dezelfde omstandigheden verkeert als degene(n) die reeds in het bezit is (zijn) van een ontheffing. Ook dient bekeken te worden wat de belangen zijn van verzoeker in verhouding tot het te dienen belang van weigering van een ontheffing. Daarnaast moet worden onderzocht of nadelige gevolgen van ontheffingverlening kunnen worden ondervangen door aan de ontheffing voorschriften te verbinden.

2. De tweede factor welke een rol van betekenis dient te spelen bij de tot­standkoming van het te voeren ontheffingenbeleid, te weten het beleid van het provinciaal bestuur Zuid-Holland, komt in het kort op het vol­gende neer:

• •

  de ontheffingverzoeker dient de noodzakelijkheid tot ontheffingverle­ning aan te tonen ( bijvoorbeeld persoonlijke omstandigheden );

• •

  ontheffing wordt verleend als bepaalde percelen niet op een andere wijze bereikbaar zijn;

• •

  ontheffing wordt niet verleend voor een kortere route;

• •

  ontheffing wordt ook niet verleend voor tijdsbesparing.

Door Gedeputeerde Staten van zuid-Holland wordt een restrictief beleid gevoerd waarbij strikt gehouden wordt aan de genoemde criteria. Dit vanwege de zeer wel mogelijke precedentenwerking die uitgaat van het afwijken van de criteria en uit ee~ oogpunt van handhaving.

Het ontheffingenbeleid van Gedeputeerde Staten sluit in grote lijnen op de hiervoor geschetste zienswijze van de administratieve rechter aan. Resumerend wordt voorgestel~ het door het hoogheemraadschap te voeren beleid ten aanzien van de behandeling van verzoeken om ontheffing van verkeersmaatregelen als volgt te formuleren.

Er dient steeds te worden overwogen met welk doel een bepaalde verkeers­maatregel is ingesteld. Een verzoek om ontheffing van de ingestelde maatregel dient in dat licht beoordeeld te worden. Vervolgens moet aan de hand van een aantal concrete criteria een verdere afweging gemaakt worden:

• a.

  de onheffingverzoeker dient de noodzakelijkheid tot ontheffingverle­ning aan te tonen ( bijvoorbeeld persoonlijke omstandigheden );

• b.

  ontheffing wordt verleend als bepaalde percelen niet op een andere wijze bereikbaar zijn;      .

• c.

  ontheffing wordt niet verleend voor een kortere route;

• d.

  ontheffing wordt ook niet verleend voor tijdsbesparing.

• e.

  ontheffing wordt verleend indien een restrictieve handhaving van de verkeersmaatregel leidt tot een onevenredig zwaar economisch nadeel voor ontheffingverzoeker;

• f.

  ontheffing wordt verleend als de nadelige gevolgen van de ontheffing, ten aanzien van het doel van de desbetreffende verkeersmaatregel , door middel van het verbinden van voorschriften aan de ontheffing, kunnen worden ondervangen.

Er wordt, zoveel mogelijk, een restrictief beleid gevoerd, waarbij het college van dijkgraaf en hoogheemraden zich strikt houdt aan de genoemde criteria. Dit vanwege de zeer wel mogelijke precedentenwerking die uitgaat van het afwijken van de criteria en uit een oogpunt van handha­ving. De handhaving van een eenmaal genomen verkeersmaatregel wordt namelijk aanzienlijk bemoeilijkt bij het verlenen van een groot aantal ontheffingen.

Overzicht artikelen waarvan door het bevoegde gezag ontheffing verleend kan worden.